Việt Nam xuất khẩu năng lượng tái tạo: Nhìn từ kinh nghiệm của Na Uy

Mới đây, Tổng công ty Cổ phần Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí Việt Nam (PTSC) và Sembcorp Utilities Pte. Ltd. (SCU) đã ký và trao Thỏa thuận Phát triển chung (JDA) về việc hợp tác đầu tư, xuất khẩu điện sang Singapore từ nguồn năng lượng tái tạo ngoài khơi tại Việt Nam

Tuy nhiên, một trong những thách thức đặt ra là việc truyền tải điện xuyên biên giới qua tuyến cáp cao áp ngầm dưới biển.

Để giải quyết bài toán cáp ngầm dưới biển Na Uy đã sử dụng những tàu kéo cáp chuyên dụng

Một kịch bản thành công mà PTSC có thể học hỏi đến đây là Dự án North Sea Link giữa Na Uy và Vương Quốc Anh. Từ tháng 10 năm 2021, North Sea Link đã bắt đầu truyền tải điện gió từ Vương Quốc Anh đến Na Uy thông qua đường dây cáp ngầm dài nhất thế giới với tổng chiều dài 720km.

Liên kết Na Uy-Vương Quốc Anh

Đường dây North Sea Link, với tổng mức đầu tư là 1,6 tỷ euro, kết nối vùng Blyth ở Đông Bắc Vương Quốc Anh, một trung tâm ngày càng quan trọng đối với ngành năng lượng ngoài khơi của Vương quốc Anh, với vùng Kvilldal ở Tây Nam Na Uy, nơi sở hữu nhà máy thủy điện lớn nhất quốc gia này.

Dự án bắt đầu truyền tải điện giữa Na Uy và Vương Quốc Anh kể từ tháng 10 năm 2021. Nó được phát triển bởi một liên doanh giữa Tổng công ty lưới điện Quốc gia (National Grid) của Vương Quốc Anh và nhà điều hành hệ thống điện của Na Uy, Statnett, với công suất truyển tải tối đa là 1,4 GW điện giữa hai quốc gia.

Công ty Sace and Simest, tập đoàn bảo hiểm tín dụng thuộc Chính phủ Ý, đã hợp tác với Ngân BNP Paribas để cung cấp tài chính xuất khẩu trị giá 415 triệu bảng Anh (519 triệu USD) cho National Grid vào tháng 12 năm 2016. Số tiền này sẽ được sử dụng để hỗ trợ các công trình và đơn đặt hàng cung ứng được trao cho Prysmian.

Cùng với đó, Chương trình Kết nối Châu Âu (Connecting Europe Facility) của Liên minh Châu Âu đã cung cấp khoản tài trợ trị giá 25 triệu bảng Anh (42 triệu USD) trong giai đoạn phát triển ban đầu của dự án để hỗ trợ các nghiên cứu thiết kế kỹ thuật về thiết bị cáp và trạm chuyển đổi.

Trong năm đầu tiên hoạt động, tuyến cáp này đã giúp Vương Quốc Anh nhập khẩu 4,6 TWh điện sạch – đủ để cung cấp điện cho 1,5 triệu ngôi nhà trong một năm. Trong khi đó, North Sea Link đưa 1,1 TWh điện đến Na Uy, thể hiện vai trò quan trọng của các kết nối trong việc tăng cường an ninh năng lượng và tối đa hóa lợi ích của các nguồn năng lượng sạch cho người tiêu dùng trên khắp Vương quốc Anh và Châu Âu.

Theo ước tính từ cơ quan quản lý Ofgem, dự án sẽ giúp giảm hóa đơn năng lượng hàng năm của khách hàng tới 3,5 tỷ bảng Anh (4,84 tỷ USD) mỗi năm trong 25 năm tới.

Xây lắp

Vào năm 2015, Statnett và National Grid đã trao cho Tập đoàn Prysmian, công ty dẫn đầu thế giới về hệ thống cáp năng lượng và viễn thông, một dự án trị giá 550 triệu euro để hoàn thành khoảng 950km cáp HVDC (truyền tải điện một chiều điện áp cao) dưới biển được sản xuất tại Nhà máy Arco Felice của Prysmian ở Naples và được lắp đặt ở Biển Bắc trên tuyến đường dài 720 km.

Kế hoạch trong năm 2015 là hoàn thành công việc để đưa vào vận hành vào năm 2021. Mặc dù khối lượng thời gian có vẻ khá ổn nhưng công ty đã dành những năm đầu tiên cho việc thiết kế và sản xuất hệ thống cũng như xem xét cách tốt nhất để thực hiện công việc sau khi cáp được sản xuất,” Giám đốc Dự án, ông Massimo Galletta, giải thích.

Vào tháng 10 năm 2020, Prysmian đã nhận được chứng chỉ đánh dấu việc hoàn thành công việc lắp đặt

Trong khi đó, Nexans, một công ty toàn cầu trong ngành cáp và cáp quang có trụ sở tại Paris, đã được trao hợp đồng trị giá 243 triệu bảng Anh (377 triệu USD) để thiết kế, sản xuất và lắp đặt 500km cáp ở phía Na Uy của dự án vào tháng 7 năm 2015.

Với việc thực hiện thành công các mối nối chuyển tiếp giữa cáp Prysmian và Nexans vào quý 2 năm 2021, giai đoạn thử nghiệm và vận hành đã bắt đầu như kế hoạch vào quý 4 năm 2021 và đã kết thúc thành công.

Trong khi đó, ABB đã giành được hợp đồng trị giá 290 triệu bảng Anh (450 triệu USD) để thiết lập các trạm chuyển đổi HVDC cho dự án vào tháng 7 năm 2015.

Lợi ích môi trường

Ngoài việc đảm bảo an ninh năng lượng cho Vương Quốc Anh và Na Uy, dự án cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sử dụng nguồn năng lượng sạch.

Chỉ sau sáu tháng vận hành, National Grid thông báo rằng North Sea Link đã nhập khẩu đủ năng lượng xanh để bù đắp chi phí carbon khi xây dựng nó. Cụ thể, gần 382.000 tấn carbon đã được cắt giảm trong sáu tháng đầu tiên – được cho là đủ để trang trải toàn bộ chi phí carbon khi xây dựng dự án và năng lượng sử dụng trong hoạt động hàng ngày trong suốt vòng đời 25 năm của dự án.

Tổng cộng, kết nối dưới biển này này đã giúp cắt giảm 800.000 tấn khí thải carbon trong năm đầu tiên, dựa trên tổng lượng điện nhập khẩu và cường độ carbon trung bình của lưới điện Na Uy so với lưới điện của Vương quốc Anh.