Từ giếng khoan 61 đến Khu lưu niệm Dầu khí: Ngọn lửa ký ức vẫn sáng mãi

GK-61 mở ra trang sử mới cho ngành công nghiệp dầu khí Việt Nam.

Vào một sáng mùa thu, chúng tôi theo đoàn công tác Petrovietnam có mặt tại Khu lưu niệm công trình khai thác dầu khí đầu tiên tại Việt Nam (xã Đông Cơ, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình - nay là xã Đồng Châu, tỉnh Hưng Yên). Đứng trước GK-61, trong tôi bừng lên niềm tự hào khi được đồng chí hướng dẫn viên kể về ngày 18/3/1975, giây phút dòng khí đầu tiên phun lên từ lòng đất.

Tôi lặng người hình dung lại khoảnh khắc ấy: tiếng reo hò vỡ òa, ánh mắt rực sáng của những người thợ trẻ năm xưa, niềm vui xen lẫn nước mắt. Đó không chỉ là một thành công kỹ thuật, mà còn là dấu ấn thiêng liêng mở ra trang sử mới của ngành công nghiệp dầu khí Việt Nam.

Các tác giả đoạt giải trong cuộc thi sáng tác “Dấu ấn Petrovietnam” hào hứng khi được đến với "Giếng Tổ". Ảnh: Minh Đức

Trước mắt tôi, giếng khoan tưởng như lặng lẽ đứng đó, nhưng thực ra đang tỏa ra một thứ ánh sáng vô hình - ánh sáng của ý chí tự lực, của lòng quả cảm, của tinh thần đoàn kết quốc tế... trên con đường "đi tìm lửa". Mỗi ngọn cỏ, mỗi tấc đất nơi đây dường như đều thấm đẫm mồ hôi, công sức và khát vọng dựng xây đất nước bằng chính nguồn năng lượng do người Việt tìm thấy, làm chủ và khai thác.

Tôi hình dung lại những người lính thợ năm xưa, trong bối cảnh khó khăn, thiếu thốn, thiết bị thô sơ, kinh nghiệm ít ỏi, nhưng lòng tin thì cháy bỏng. Tiếng máy khoan ngày đêm, những ca trực dài mệt nhoài, những trăn trở khi địa tầng bất ngờ nổi loạn... tất cả như hòa vào nhau thành một bản hùng ca. Và rồi, khoảnh khắc dòng khí phun trào - đó không chỉ là thắng lợi kỹ thuật, mà quan trọng hơn cả là củng cố, thắp lên niềm tin về một Việt Nam có dầu khí.

Nhiều tác giả lặng đi khi nghe Hướng dẫn viên kể về những đóng góp, hy sinh của cán bộ Dầu khí thời kỳ đầu. Ảnh: Minh Đức

Nhà báo Trần Thị Sánh (Tạp chí Tri thức trực tuyến) nhớ lại, cách đây chừng 40 năm, khi còn là sinh viên Văn khoa Trường Đại học Tổng hợp, chị đã được thầy Hà Minh Đức - Chủ nhiệm khoa, dẫn cả lớp về thăm giếng khoan này. Rồi giao lưu, đọc thơ với những người thợ tại đây.

Thời ấy, từ Hà Nội xuống mất cả chục giờ xe ô tô, băng qua những con đường đất, đường đá gập ghềnh. Hành trình gian nan ấy giúp chị thấu hiểu phần nào những khó nhọc mà những người thợ khoan xưa phải trải qua, để càng thêm trân trọng mồ hôi, công sức của lớp người tiên phong. Và khi nhìn lại hôm nay, chị càng thấy rõ sự tiếp nối, nỗ lực bền bỉ của thế hệ lao động Petrovietnam đang ngày ngày giữ vững ngọn lửa tự chủ năng lượng quốc gia.

Khu lưu niệm Dầu khí Đồng bằng Sông Hồng không chỉ lưu giữ ký ức, mà còn thắp sáng khát vọng cống hiến trong những kỹ sư, công nhân trẻ của hôm nay và mai sau. Ảnh: Minh Đức

Rời Đồng Châu, tôi có mặt tại phường Thái Bình, TP Hưng Yên, nơi sáng ngày 28/9/2025, Khu lưu niệm Dầu khí Đồng bằng Sông Hồng chính thức được khánh thành.

Khu lưu niệm được xây dựng công phu, lưu giữ những hiện vật quý giá: máy khoan, mảnh ống dẫn khí, bức ảnh trắng đen ghi lại khoảnh khắc dòng khí đầu tiên phun trào. Mỗi hiện vật, mỗi bức ảnh ở đây giống như một trang sử sống động, giúp thế hệ hôm nay hình dung rõ hơn về những gian lao, hy sinh mà lớp cha anh đã trải qua để khơi dòng “lửa” trong lòng đất.

Lời phát biểu của đồng chí Trần Quang Dũng - Phó Bí thư thường trực Đảng ủy Petrovietnam vang vọng trong tôi: “Đây không chỉ là nơi tri ân, mà còn là 'địa chỉ đỏ' để bồi đắp niềm tự hào và trách nhiệm cho thế hệ trẻ”. Quả thật, Khu lưu niệm không chỉ lưu giữ ký ức, mà còn thắp sáng khát vọng cống hiến trong những kỹ sư, công nhân trẻ của hôm nay và mai sau.

Chuyến đi ấy càng trở nên trọn vẹn khi trong tâm trí tôi vẫn còn dư âm của cuộc thi sáng tác “Dấu ấn Petrovietnam” vừa khép lại. Ở đó, những trang truyện ngắn, bài ký sự, vần thơ, hay những clip mộc mạc ghi lại khoảnh khắc đời thường của người lao động đã phác họa thêm chiều sâu cảm xúc cho lịch sử dầu khí.

Lò Gia Tuấn, thí sinh trẻ nhất cuộc thi (em đạt giải Nhì cuộc thi truyện ngắn) trầm trồ trước một kỷ vật của ngành Dầu Khí. Ảnh: Minh Đức

Tôi nhớ đến cậu học sinh Lò Gia Tuấn từ Lai Châu - người viết về “những người đi tìm lửa” với ánh mắt rực sáng. Hay tác giả Nguyễn Thành Hưởng với “Chuyến bán dầu đầu tiên tại mỏ Rạng Đông”, gieo vào lòng người đọc niềm tự hào và trách nhiệm. Những tác phẩm ấy giống như dòng chảy song song, một bên là hiện vật tại GK-61, một bên là ký ức văn chương, cả hai cùng làm nên “hồn cốt” Petrovietnam. Trở về từ chuyến đi, tôi mang theo nhiều hơn cả những tấm ảnh lưu niệm. Đó là niềm tự hào được đứng trước “Giếng tổ” linh thiêng, là sự xúc động khi tận mắt thấy Khu lưu niệm - nơi ký ức hóa thân thành hiện vật. Và trên hết, đó là cảm nhận sâu sắc rằng Petrovietnam không chỉ là một tập đoàn công nghiệp - năng lượng hùng mạnh, tiên phong - mà còn là một dòng chảy văn hóa, một bản hùng ca được viết bằng mồ hôi, nước mắt và cả máu xương.

Từ “Giếng tổ” GK-61 đến Khu lưu niệm Dầu khí Đồng bằng Sông Hồng, tất cả đã trở thành mạch nguồn bất tận - một “địa chỉ đỏ” để thế hệ người lao động Petrovietnam soi chiếu, để công chúng tìm về ký ức và cảm nhận rõ hơn những đóng góp thầm lặng của ngành Dầu khí và nay là ngành Công nghiệp - Năng lượng quốc gia.

Và qua những trang viết, vần thơ, những thước phim dung dị của “Dấu ấn Petrovietnam”, ngọn lửa ấy vẫn tiếp tục cháy sáng - ngọn lửa của niềm tin, của khát vọng - soi rọi bước chân hôm nay và dẫn dắt hành trình vươn tới những tầm cao mới.

Bài: Yên Chi, Ảnh: Minh Đức