Tại sao Trung Quốc phải chuẩn bị đối mặt với các lệnh trừng phạt chặt chẽ hơn của Mỹ đối với Iran?

Gói trừng phạt tiếp theo của EU sẽ giáng một đòn chí tử vào xuất khẩu dầu của Nga

Aramco mở rộng hoạt động hạ nguồn tại Trung Quốc

Các bể chứa dầu và khí đốt tại kho dầu thuộc một cảng ở Chu Hải, Trung Quốc ngày 22 tháng 10 năm 2018. Ảnh Reuters

Cuối tuần qua, Hạ viện Mỹ đã thông qua các biện pháp cứng rắn hơn đối với Iran, nhằm đáp trả cuộc tấn công vào Israel, hứa hẹn sẽ mở rộng phạm vi trừng phạt với một loạt biện pháp nhắm vào xuất khẩu của nước này. Những biện pháp này có thể trở thành luật ngay trong tuần này.

Từ lâu, Trung Quốc đã cảnh giác với việc bị cuốn vào mạng lưới trừng phạt của Mỹ, và các lệnh trừng phát mới nhất mở rộng sang cả các cảng, tàu và nhà máy lọc dầu nước ngoài cố tình tham gia vào hoạt động buôn bán dầu mỏ của Iran. Tuy nhiên, xuất khẩu của Iran sang Trung Quốc dự kiến ​​sẽ không giảm.

Các nhà máy lọc dầu “ấm trà” – các công ty tư nhân tập trung ở tỉnh Sơn Đông và là những công ty hưởng lợi hàng đầu từ lệnh trừng phạt của Mỹ đối với hàng xuất khẩu của Iran – đã chuẩn bị cho sự giám sát ngày càng tăng từ Mỹ. Theo các các nhà máy lọc dầu và thương nhân, Mỹ sẽ thắt chặt giám sát hoạt động mua dầu đã bị thao túng trên đường đi, thường thông qua vận chuyển từ tàu này sang tàu khác quanh Malaysia và Singapore, hay gần Fujairah ở Vịnh Ô-man.

Các nhà giao dịch cho biết một số nhà máy có thể tạm thời dừng mua dầu của Iran để đề phòng, nhưng áp lực lên lợi nhuận hiện đã cao, do tỷ suất lợi nhuận hầu như không ở mức hòa vốn.

Các nhà máy lọc dầu “ấm trà” đã trở nên phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn dầu thô rẻ hơn từ nước bị trừng phạt trong những năm gần đây, đặc biệt nổi lên là những người mua dầu quan trọng nhất của Iran. Điều đó có thể thực hiện được nhờ các biện pháp lách luật, như sử dụng các giao dịch bằng đồng nhân dân tệ, hệ thống thanh toán bù trừ trong nước (được gọi là CIPS), và các tổ chức tài chính địa phương bị cô lập khỏi các công ty thương mại lớn.

Tuy nhiên, các quan chức Mỹ có thể theo dõi ít ​​nhất một số chuyến hàng chở dầu thực tế của Iran, với sự trợ giúp của dữ liệu vệ tinh và theo dõi tàu, đồng thời xác định các thực thể hỗ trợ các chuyến hàng này. Câu hỏi lớn hơn là liệu Washington có sẵn sàng thực thi các lệnh trừng phạt và chấp nhận hậu quả, bao gồm cả giá xăng và dầu diesel cao hơn trong năm bầu của của nước này hay không.

Rủi ro gia tăng

Công ty phân tích dầu Rapidan Energy Group viết rằng các biện pháp bổ sung chắc chắn sẽ tạo thêm “yếu tố rủi ro mới” vào thời điểm dầu thô đắt hơn, và giá xăng tăng gần 30% từ đầu năm đến nay. Những bên khác, bao gồm cả công ty tư vấn Energy Aspects Ltd., đặt câu hỏi liệu Washington có thực sự hành động và thắt chặt sự kiểm soát của mình, gây nguy cơ lạm phát nhiên liệu và khiến cử tri bất bình hay không.

Theo dữ liệu hải quan chính thức của Trung Quốc, Trung Quốc không nhập khẩu dầu Iran nào kể từ giữa năm 2022.

Trên thực tế, Trung Quốc đã nhập trung bình 1,2 triệu thùng dầu thô mỗi ngày từ Iran kể từ đầu năm 2023, theo dữ liệu do Kpler tổng hợp. Phần lớn các dòng dầu này được chuyển thành hàng hóa có nguồn gốc khác, chẳng hạn như Malaysia, nơi các chuyến hàng này thường được chuyển từ tàu chở dầu này sang tàu chở dầu khác, đồng thời cho phép các tàu quay trở lại Iran để lấy thêm dầu thô.

Amrita Sen, đồng sáng lập và Giám đốc nghiên cứu tại Energy Aspects, nói với Bloomberg Television vào đầu tuần này rằng bất kỳ hạn chế mới nào, nếu được đưa ra, sẽ ảnh hưởng đến lượng xuất khẩu từ 200.000 đến 500.000 thùng mỗi ngày. Xuất khẩu dầu thô và khí ngưng tụ của Iran đứng ở mức 1,5 triệu thùng/ngày trong tháng 3, dựa trên dữ liệu theo dõi tàu của Bloomberg.

Yến Anh

Bloomberg