Xót xa lãng phí đất, tài sản công:

Bài 3: Nhiều nhà, đất công tại TP HCM bỏ trống vì thiếu cơ chế cho thuê

15:05 | 02/05/2024

Theo dõi Kinh tế Xây Dựng trên

Việc thiếu cơ chế cho thuê đã khiến nhiều nhà, đất, công trình và các tài sản gắn liền với đất thuộc sở hữu nhà nước tại TP HCM bị bỏ trống, xuống cấp gây lãng phí, thất thoát.

Hàng nghìn mét vuông nhà, đất công bỏ trống

Ủy ban Kiểm tra (UBKT) Thành ủy TP HCM cho biết, tại TP HCM quỹ nhà đất công thuộc phạm vi điều chỉnh theo Nghị định 167/2017/NĐ-CP của Chính phủ có 9.295 địa chỉ, trong đó cơ quan nhà nước, cơ quan hành chính sự nghiệp quản lý 7.297 địa chỉ, khối doanh nghiệp quản lý 1.998 địa chỉ.

Đối với quỹ nhà, đất thuộc phạm vi điều chỉnh của Nghị định số 99/2015/NĐ-CP và Nghị định số 30/2019/NĐ-CP của Chính phủ trên địa bàn thành phố có 7.921 căn nhà cũ thuộc sở hữu nhà nước và 9.683 hộ do các Công ty TNHH MTV Dịch vụ công ích quận, huyện, TP Thủ Đức và Công TNHH MTV Quản lý kinh doanh nhà thành phố quản lý, giữ hộ.

Xót xa lãng phí đất, tài sản công: Bài 3: Nhiều nhà, đất công tại TP HCM bỏ trống vì thiếu cơ chế cho thuê

Nhà số 9A đường Nam Quốc Cang (quận 1) đang trong tình trạng bỏ trống, phủ đầy cây khô.

Ngoài ra, còn có 2.380 nhà, đất với tổng diện tích khoảng 530,4 ha thuộc diện nhà nước trực tiếp quản lý (đất trống, đất dôi dư sau bồi thường, giải tỏa của các dự án) nhưng chưa kê khai, xác lập quản lý nhà nước.

Theo UBKT Thành ủy, TP HCM là đô thị đặc biệt, có số lượng nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước rất lớn, do nhiều cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp của trung ương và thành phố quản lý, sử dụng với tình trạng hồ sơ pháp lý, nguồn gốc, quá trình quản lý đa dạng, phức tạp. Công tác quản lý, sử dụng nhà, đất trên địa bàn TP HCM của các đơn vị được giao quản lý, sử dụng bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn hạn chế, thiếu sót, có nhiều trường hợp sai phạm.

Trước thực trạng đó, nhằm tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng nhà, đất và các tài sản khác gắn liền với đất thuộc sở hữu nhà nước trên địa bàn thành phố. Đồng thời, khắc phục những tồn tại, hạn chế, thiếu sót, vi phạm và những khó khăn, bất cập trong lĩnh vực này, ngày 11/11/2019, Ban Thường vụ Thành ủy TP HCM đã ban hành Chỉ thị số 24-CT/TU về kiểm kê, rà soát quỹ đất, nhà, công trình và các tài sản khác gắn liền với đất thuộc sở hữu nhà nước và tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng nhà, đất và tài sản gắn liền với đất thuộc sở hữu nhà nước trên địa bàn thành phố (Chỉ thị 24).

Nhà hai mặt tiền tại 2A đường Trần Phú và số 1 đường Hùng Vương (quận 5) đang bỏ trống, nhiều vị trí bị hư hỏng.

Tại hội nghị chuyên đề về thực trạng, kinh nghiệm và cách làm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Chỉ thị 24 của Ban Thường vụ Thành uỷ về kiểm kê, rà soát quỹ nhà đất công và các tài sản khác gắn liền với đất thuộc sở hữu nhà nước trên địa bàn thành phố do UBKT Thành ủy tổ chức vào tháng 2/2024, Trung tâm Quản lý nhà và Giám định xây dựng (thuộc Sở Xây dựng TP HCM), cho biết hiện Trung tâm đang quản lý 44 địa chỉ nhà đất công thuộc đối tượng theo Nghị định 167, trong đó 5 địa chỉ cho thuê, 39 địa chỉ còn lại đang bỏ trống.

Theo kế hoạch, UBND thành phố dự kiến giao Trung tâm tiếp nhận và quản lý vận hành hơn 1.000 địa chỉ nhà theo Nghị định số 167. Tuy nhiên, hiện không cơ chế cho thuê nên nhiều địa chỉ nhà, đất sử dụng dẫn đến lãng phí, thất thoát.

Ghi nhận thực tế tại một số địa chỉ nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước trên địa bàn TP HCM, tuy nằm ở vị trí đắc địa nhưng những căn nhà này đang trong tình trạng "cửa đóng then cài", một số xuống cấp, hư hỏng gây lãng phí. Đơn cử, căn nhà hai mặt tiền tại số 2A đường Trần Phú và số 1 đường Hùng Vương (quận 5) có diện tích đất hơn 500m² hiện đang bỏ trống, mặt tiền phía đường Hùng Vương đầy rác, bên trong bị hư hỏng. Một căn nhà khác tại số 570 đường Võ Văn Kiệt (quận 1) cũng trong tình trạng tương tự. Ngoài ra còn nhiều địa chỉ nhà, đất khác cũng đang bỏ trống.

Nhiều sai phạm trong quản lý, sử dụng nhà, đất công

UBKT Thành ủy cho biết, từ năm 2020-2023, Thanh tra TP HCM đã tổ chức thực hiện 18 đoàn thanh tra trách nhiệm Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị trong việc chấp hành quản lý, sử dụng tài sản công là nhà đất thuộc sở hữu nhà nước trên địa bàn thành phố. Qua thanh tra đã phát hiện có những hạn chế, vi phạm trong quản lý, sử dụng nhà, đất công như: sử dụng không đúng mục đích; các đơn vị sự nghiệp công lập sử dụng nhà, đất công được giao vào mục đích kinh doanh, cho thuê, liên doanh, liên kết chưa được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt đề án, một số mặt bằng chưa khai thác hiệu quả, có dấu hiệu xuống cấp, không đảm bảo vệ sinh môi trường, bỏ trống gây lãng phí; chưa chủ động có giải pháp để xử lý đối với các trường hợp phải thu hồi lại nhà, đất cho thuê; vi phạm về quy hoạch sử dụng đất, bố trí sử dụng không đúng phương án sắp xếp đã được phê duyệt; đất dôi dư sau bồi thường, giải tỏa còn bỏ trống, để xảy ra tái lấn chiếm...

Đồng thời, qua thanh tra, thanh tra thành phố đã kiến nghị giao các cơ quan có liên quan tham mưu cho UBND thu hồi số tiền khoảng 404 tỷ đồng nộp ngân sách nhà nước từ việc cho thuê nhà đất thuộc sở hữu nhà nước, thu hồi 9 mặt bằng, 1 giấy chứng nhận đầu tư, chấm dứt việc cho thuê không đúng mục đích và kiểm điểm trách nhiệm của các cá nhân đơn vị có liên quan để xảy ra vi phạm qua các thời kỳ.

Việc thiếu cơ chế cho thuê khiến nhiều nhà đất công bị bỏ trống, hư hỏng, lãng phí. Trong hình là nhà số 570 đường Võ Văn Kiệt (quận 1).

Tại kết luận thanh tra số 168/KL-TTTP-P8 của Thanh tra TP HCM về việc quản lý, sử dụng nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước và quản lý nhà nước về trật tự đô thị tại UBND quận Bình Tân (thời kỳ 2021-2022), cho thấy quận Bình Tân có 488 địa chỉ nhà, đất công. Qua thanh tra, phát hiện quận Bình Tân để 40 đơn vị sự nghiệp công lập và 2 địa chỉ của Trung tâm Văn hóa - Thể dục thể thao quận sử dụng nhà, đất công vào mục đích kinh doanh, cho thuê, liên doanh, liên kết nhưng chưa được UBND thành phố phê duyệt đề án; báo cáo UBND thành phố chưa đúng diện tích trong quy hoạch đối với khu đất tại số 1756A đường Tỉnh lộ 10, phường Tân Tạo; dừng cho thuê đối với 4 mặt bằng trên địa bàn quận nhưng chưa báo cáo và chưa được UBND thành phố chấp thuận; Áp dụng đơn giá cho thuê của chứng thư thẩm định giá đối với tài sản thẩm định có diện tích lớn để ký nhiều hợp đồng cho thuê mặt bằng với diện tích nhỏ hơn tại cùng 1 địa chỉ, chưa phù hợp, làm giảm đơn giá thuê của tài sản...

Ngoài ra, còn 10 địa chỉ sử dụng chưa hết công năng, giảm hiệu quả khai thác tài sản, không đảm bảo vệ sinh môi trường (6 địa chỉ để trống, 3 địa chỉ sử dụng để làm kho, 1 địa chỉ người dân dựng nhà tạm cư ngụ)...