Bạc đang dần trở nên khan hiếm?

Backwardation - dấu hiệu hiếm thấy

Thông thường, thị trường hàng hóa như bạc diễn ra trạng thái contango (futures cao hơn spot), khi giá hợp đồng tương lai cao hơn giá giao ngay, phản ánh chi phí lưu giữ và kỳ vọng giá tăng trong tương lai. Ngược lại, trạng thái backwardation - tức giá giao ngay vượt giá tương lai - chỉ xảy ra khi nguồn cung vật chất hiện tại bị thắt chặt, còn nhu cầu gấp rút cho bạc thực rất cao.

Theo một số phân tích, đây là “tín hiệu cảnh báo”, cho thấy thị trường bạc vật chất đang chịu áp lực do cầu tăng mạnh và sự thiếu niềm tin vào giá “giấy” (hợp đồng tương lai).

Nhu cầu bạc trong sản xuất công nghiệp bùng nổ vốn đã được dự báo từ lâu. Cung không đuổi kịp cầu bởi bạc là vật liệu dẫn điện, dẫn nhiệt hàng đầu trong các ngành năng lượng mặt trời, chip điện tử và xe điện. Trong làn sóng chuyển đổi xanh toàn cầu, các ứng dụng công nghiệp này tăng trưởng nhanh chóng, khiến nhu cầu bạc tăng vọt.

Tích lũy bạc vật chất đang ngày càng trở nên phổ biến ở Việt Nam. (Ảnh: Tập đoàn Vàng bạc đá quý Phú Quý cung cấp)

Không chỉ phục vụ công nghiệp, bạc còn được các nhà đầu tư xem như tài sản trú ẩn khi kinh tế biến động. Việc mua vào bạc vật chất khiến “nguồn cung vật lý” càng trở nên khó đáp ứng.

Đặc thù là bạc thường không được khai thác trực tiếp mà là “phụ phẩm” từ các mỏ khai thác vàng, đồng, chì. Do đó, ngay cả khi giá tăng, sản lượng bạc bổ sung cũng khó có thể tăng nhanh, trong khi nhu cầu lại tăng không ngừng. Tình trạng khai thác đang không theo kịp nhu cầu thực tế.

Việc giá spot cao hơn futures (backwardation) vốn rất hiếm với kim loại quý, nhưng nay lại xuất hiện, rõ ràng là dấu hiệu cho thấy thị trường bạc vật chất đang thiếu hụt. Chênh lệch spot-futures thu hẹp hoặc đảo chiều tại các thị trường lớn như Trung Quốc cho thấy căng thẳng cung ứng bạc trên thực tế. Khi chênh lệch cao (spot vượt futures), đó là tín hiệu nhu cầu bạc vật chất còn mạnh hơn cả dự đoán thị trường. Thị trường bạc có thể đang bước vào quỹ đạo thiếu hụt dài hạn, khiến giá bạc vật chất có cơ hội tăng mạnh.

Hiện tại, thông tin giá bạc giao ngay vượt hợp đồng tương lai chủ yếu được lan truyền qua một bài đăng trên mạng xã hội X (trước đây là Twitter) bởi tài khoản Honza Černý, ghi lại giá spot ở mức 39,31 USD/oz so với 38,99 USD/oz của futures tháng 9. Tuy nhiên, đây mới chỉ là chia sẻ đơn lẻ, chưa được xác nhận bằng dữ liệu chính thống từ COMEX hoặc các nền tảng tài chính uy tín khác. Hiện tượng backwardation có thể chỉ mang tính ngắn hạn hoặc kỹ thuật, không hẳn là dấu hiệu khủng hoảng nguồn cung. Dẫu vậy, một số phân tích khác, như từ Discovery Alert, cũng khẳng định rằng nếu điều này xuất hiện trong thị trường bạc, đó thực sự là tín hiệu cảnh báo sớm về sự thiếu hụt nguồn cung vật chất.

“Cấu trúc thị trường bạc cho thấy sự mất cân đối kéo dài giữa cung và cầu. Backwardation, lãi suất thuê bạc tăng cao, cùng với nhu cầu công nghiệp bùng nổ, tất cả đều chỉ về một hướng: Thị trường bạc vật chất đang khan hiếm thực sự” - Nicky Shiels, trưởng bộ phận chiến lược kim loại của MKS Pamp (Thụy Sĩ), nhận định.

Cung - cầu ngày càng mất cân đối

Ngày 18/8/2025 vừa qua, website của Công ty vàng bạc nổi tiếng Golden State Mint đăng tải bài viết đáng chú ý về thị trường bạc. Theo đó, thị trường bạc toàn cầu đã thâm hụt tới 148,9 triệu ounce trong năm 2024, là năm thâm hụt thứ tư liên tiếp. Năm 2025 tiếp tục ghi nhận thiếu hụt, với nhu cầu dự kiến khoảng 1,20 tỷ ounce, trong khi nguồn cung chỉ đạt 1,05 tỷ ounce - tức hụt khoảng 150 triệu ounce.

Dự báo nhu cầu bạc dùng cho năng lượng mặt trời có thể chiếm tới 20% tổng nguồn cung. Một số phân tích cảnh báo rằng nếu công nghệ TOPCon (cần bạc gấp đôi loại cũ) tiếp tục mở rộng, nhu cầu bạc riêng cho năng lượng mặt trời có thể chiếm tới hơn một nửa tổng nguồn cung toàn cầu. Công nghệ pin EV tân tiến cũng có thể tiêu thụ thêm hàng trăm triệu ounce bạc.

Nhiều ngân hàng trung ương và quỹ ETF đã và đang tích trữ bạc mạnh mẽ. Citigroup mới đây nâng dự báo giá bạc lên trên 40 USD/oz, nhấn mạnh sự thắt chặt nguồn cung và nhu cầu gia tăng. Theo Hiệp hội Thị trường Kim loại quý London (LBMA) - “trái tim” của thị trường vàng bạc toàn cầu, nơi cung cấp chuẩn mực, dữ liệu tồn kho và mức giá tham chiếu mà các ngân hàng, quỹ ETF, công ty khai thác và nhà đầu tư quốc tế đều dựa vào - tổng lượng bạc lưu trữ tại London tính đến cuối tháng 7/2025 đạt khoảng 24.199 tấn. Tuy nhiên, lượng bạc thực sự có thể giao dịch ngay (free float) ước tính chỉ còn khoảng 155 triệu ounce - tương đương gần 6 tuần nhu cầu toàn cầu, nếu so với mức tiêu thụ thường niên khoảng 1,2 tỷ ounce.

Golden State Mint lưu ý, đây là thời điểm đáng chú ý đối với cả nhà đầu tư lẫn nhà hoạch định chính sách, bởi thị trường bạc - vốn ít được chú ý hơn vàng - đang âm thầm trở thành nguồn tài sản chiến lược, với áp lực cung-cầu có thể đẩy giá tăng mạnh trong tương lai gần.

Tích lũy bạc vật chất đang ngày càng trở nên phổ biến ở Việt Nam. (Ảnh: Tập đoàn Vàng bạc đá quý Phú Quý cung cấp)

Kế hoạch đầu tư bạc cho người có vốn nhỏ

Nếu bạn có số vốn vừa phải, cần xác định rõ mục tiêu và khẩu vị rủi ro. Bạc vật chất có thể được xem là công cụ phòng hộ trước lạm phát, là tài sản an toàn, hoặc là kênh kỳ vọng lợi nhuận trung hạn (2-5 năm). Bạc biến động mạnh hơn vàng, do đó không nên “all-in”, mà cần duy trì tỷ lệ hợp lý trong danh mục tài sản cá nhân, cho tới khi có niềm tin đủ lớn đối với bạc.

Các kênh tiếp cận bạc cho nhà đầu tư Việt Nam hiện nay gồm:

• Bạc vật chất (ưu tiên): Mua bạc miếng, bạc thỏi, đồng xu bạc mỹ nghệ từ các thương hiệu uy tín (Phú Quý, Bạc Mặt Trăng, Sacombank…), có thể cất giữ tại nhà, an toàn và có giá trị tích lũy lâu dài.
• Quỹ ETF bạc (Silver ETFs): Mở tài khoản tại công ty chứng khoán trong nước có kết nối quốc tế (TCBS, VPS) hoặc sàn quốc tế như Interactive Brokers.
• Cổ phiếu khai thác bạc / quỹ ngành: Mua cổ phiếu các công ty khai thác bạc hoặc quỹ ngành như Global X Silver Miners ETF (SIL).

Tuy nhiên, các kênh ETF và cổ phiếu cũng tiềm ẩn rủi ro thị trường và tỷ giá, cần cân nhắc kỹ trước khi tham gia.

Nếu định đầu tư ngắn hạn dưới 1 năm thì không nên, bởi biến động khó lường. Trung hạn (2-3 năm): Tích lũy dần bạc vật chất (mua đều hàng tháng/quý), đồng thời phân bổ một phần nhỏ cho ETF bạc. Dài hạn (5 năm trở lên): Giữ bạc vật chất như tài sản bảo toàn giá trị, có thể tăng tỷ trọng nếu chu kỳ tăng giá siêu hàng hóa (supercycle) xuất hiện.

Cần lưu ý: Không vay nợ để đầu tư bạc. Bạc chỉ nên chiếm một tỷ lệ hợp lý trong danh mục đầu tư của bạn; cần cân đối với vàng, chứng khoán, bất động sản. Nếu mua bạc vật chất, nên chọn loại dễ bán lại (bạc thỏi, bạc miếng đạt chuẩn quốc tế của thương hiệu nổi tiếng). Và hãy xác định nắm giữ dài hạn, thay vì lướt sóng.

Một người dân ở Hà Nội chia sẻ với người viết rằng, anh đã mua vài lượng bạc như một cách “để dành” mới, sau khi thấy giá vàng biến động mạnh. Điều này không chỉ mang lại sự an tâm mà còn cho anh một niềm vui trước đây chưa từng có.

Bạc đang ở ngã rẽ lịch sử?

Các chuyên gia của Citigroup cảnh báo rằng, nếu tình trạng thâm hụt kéo dài, bạc có thể bước vào một chu kỳ tăng giá mạnh, tương tự như vàng trong thập kỷ trước.

Backwardation không xuất hiện thường xuyên, nhưng khi xảy ra, đó là tiếng chuông cảnh báo rõ ràng rằng nguồn cung bạc vật chất đang cạn kiệt. Cộng hưởng cùng xu hướng phát triển dài hạn của năng lượng xanh, xe điện, chất bán dẫn, bạc đang trở thành một trong những tài sản chiến lược quan trọng bậc nhất.

Hàng loạt dấu hiệu đều cho thấy: Bạc không còn dồi dào như trước.

Với nhà đầu tư, đây là lúc cần nhìn bạc bằng con mắt khác: Không chỉ là “kim loại quý xếp sau vàng”, mà là tài sản kép - vừa công nghiệp, vừa trú ẩn. Một khi cung không đuổi kịp cầu, “vàng trắng” có thể sẽ tỏa sáng mạnh mẽ trong những năm tới.