Vì sao Nga “nhẹ tay” với Ukraina?

>> Nga - Mỹ cùng đổ vũ khí vào Ukraina?

Sau khi trao đổi hàng loạt tù binh giữa quân đội Ukraina và phe ly khai hôm 27 và 28/12, Nga đã có thông báo gây bất ngờ khi hứa sẽ cung cấp cho Ukraina than đá và điện mà không cần ứng tiền trước, với các điều kiện giá cả vô cùng ưu đãi.

Cụ thể trong ngày thứ Bảy vừa qua, Moskva và Kiev đã ký thỏa thuận về việc cung cấp 9 tỷ kilowatt giờ điện. Trong đó, bất kể rằng các điều khoản của hợp đồng chưa được thực thi, Nga đã bắt đầu cung cấp và hy vọng nhận được khoản thanh toán trả sau.

Theo Phó Thủ tướng Nga Dmitry Kozak, trước tình hình Ukraina thiếu điện do một trong những tổ máy của nhà máy điện hạt nhân Khmelnitsky ngừng hoạt động vì sự cố, Nga sẽ cung cấp điện cho Ukraina theo mức giá đang áp dụng trong nước, có nghĩa là thấp hơn rất nhiều so với giá trên lãnh thổ Ukraina.

Bất chấp Crưm bị phong tỏa, Nga vẫn bán than và điện cho Ukraina

Cùng ngày, Nga thông báo cũng sẽ cung cấp cho Ukraina 500.000 tấn than mỗi tháng và thêm 500.000 tấn nữa, nếu có ký kết thoả thuận bổ sung.

Phó Thủ tướng Nga Dmitry Kozak nói rằng Nga trước hết cung cấp cho các hãng điện lực hàng đầu ở Ukraina.

Cuộc xung đột tại miền Đông đã làm gián đoạn gần một nửa nguồn cung cấp than cho các nhà máy nhiệt điện ở Ukraina. Đồng thời, việc Nga hoãn chuyển than cho Ukraina vào tháng trước đã đẩy quốc gia vốn được coi là “mỏ than của châu Âu” lâm vào tình trạng khốn khó. Quốc gia này đang phải đối mặt với tình trạng thiếu điện nghiêm trọng trong mùa đông năm nay.

Trong một tuyên bố mới đây, tân Bộ trưởng Bộ Năng lượng và Công nghiệp than Ukraina cho hay, các nhà máy điện địa phương hiện hoạt động với công suất thấp nhất và không thể sản xuất điện theo yêu cầu do chỉ còn lại 1,4 triệu tấn than dự trữ. Trong khi thông thường, họ cần khoảng hơn 3 triệu tấn than/tháng để duy trì hoạt động của nhà máy.

Trước đó, Tổng thống Ukraina đã chỉ thị cho Bộ Năng lượng nghiên cứu vấn đề nhập khẩu điện từ Nga để tiết kiệm nhiên liệu của nước mình. Bộ Phát triển khu vực của Ukraina hôm 26/12 cho hay Nga bắt đầu cung cấp điện và than cho Ukraina chứ không chờ tiền ứng trước.

Đây là dấu hiệu mới cho thấy quan hệ giữa Nga và Ukraina có thể trở nên bớt lạnh giá, và là một bước tiến nhỏ trong việc giải quyết xung đột ở miền đông? Phải chăng đó là do các vụ cúp điện lặp đi lặp lại tại Crưm hay là vì các khó khăn kinh tế mà Moskva đang gặp phải, do các biện pháp trừng phạt của phương Tây, và do giá dầu lửa sụt giảm? Theo các chuyên gia, có lẽ do cả hai nguyên nhân này.

Quyết định trên được coi là một tin vui cho Ukraina, là động thái thiện chí của Nga, trong bối cảnh Mỹ-EU và Ukraina đang gia tăng cấm vận Crưm và trước đây lãnh đạo 2 nước cộng hòa tự xưng ở Lugansk và Donetsk đã từng yêu cầu Moskva không được bán than cho Kiev, để buộc Ukraina phải dỡ bỏ lệnh cấm vận Donbass.