Vì sao lãi suất tăng?

Hầu hết các ngân hàng trong thời gian vừa qua đều đã điều chỉnh lãi suất. Có thể kể đến như VietinBank với mức tăng 0,2 – 0,5% cho các kỳ hạn dưới 12 tháng; DongA Bank cũng có mức tăng tương tự, kỳ hạn trên 12 tháng đã ở mức 7%/năm; Techcombank cũng đã điều chỉnh lãi suất tăng cao nhất là 0,4% cho kỳ hạn từ 3 tháng trở lên…

Có thể thấy các ngân hàng, kể cả các ngân hàng top đầu như VietinBank đã có động thái điều chỉnh lãi suất huy động, thì các ngân hàng “chiếu dưới” không thể ngồi yên. Tuy nhiên, nếu khẳng định rằng ngân hàng đang chạy đua huy động cho cuối năm thì cũng không hẳn đúng.

Lý giải điều này, chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực dẫn ra các con số về tính thanh khoản của hệ thống ngân hàng hiện nay: tỷ lệ cho vay trên vốn huy động mới đạt 82%, được cho là thấp so với thời kỳ trước như 2011 và 2012 luôn quanh ngưỡng 100%. Nói rộng ra, tính thanh khoản và dòng tiền của các ngân hàng đang ở mức dồi dào. Thêm nữa, việc “tái cấp vốn” một cách gián tiếp chính từ Công ty mua bán nợ VAMC cũng khiến thị trường vốn dễ thở hơn rất nhiều. Tính từ đầu năm đến nay, VAMC đã “giải phóng” trên 80 ngàn tỷ trong hệ thống ngân hàng thông qua trái phiếu đặc biệt của mình.

Vì vậy, việc tăng lãi suất hiện nay không thể xuất phát từ lý do thanh khoản có vấn đề của các ngân hàng.

Một số chuyên gia kinh tế cho rằng, lãi suất tăng thể hiện ba vấn đề sau:

Thứ nhất, các ngân hàng muốn cơ cấu lại nguồn vốn của mình, trong lúc thị trường đang khá ổn định hiện nay. Lý do là bởi chiếm tỷ trọng lớn trong nguồn vốn của các ngân hàng là dòng tiền ngắn hạn, dưới 12 tháng, ngược lại các khoản vay vốn dài trên 12 tháng lại đang chiếm đa số ở dòng tiền ra. Các ngân hàng đang làm việc để cân đối lại dòng tiền cho hợp lý hơn.

Thứ hai, các ngân hàng buộc phải nâng lãi suất huy động để “cạnh tranh” với sức hút từ trái phiếu Chính phủ. Như những phiên đấu thầu gần đây, trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 3 năm luôn ở trong mức trên dưới 6,5%/năm; kỳ hạn 5 năm lên tới trung bình là 7,2%/năm và 15 năm là 8,05%.

Lý do cuối cùng, nhưng tương đối mơ hồ, đó là sự “bắt tay” giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ; khi ngân hàng thương mại và NHNN đã có những sự hỗ trợ tương đối lớn nhằm giảm áp lực với ngân sách Nhà nước thời gian vừa qua. Tuy nhiên, khi Chính phủ - nhìn nhận tư cách là một doanh nghiệp, phải đi vay những khoản quá lớn một cách bắt buộc, sẽ phần nào ảnh hưởng tiêu cực đến chính sách tiền tệ và ảnh hưởng đến chính dòng tiền của các ngân hàng thương mại.