Vì sao hàng giả có “đất sống”?

Tâm lý thời thượng

Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu Huỳnh Văn Chinh nhận định: “Tâm lý sính ngoại của không ít người khiến nảy sinh hành vi sản xuất và tiêu thụ những sản phẩm chất lượng không đảm bảo, nhưng lại được gắn mác hàng ngoại, hàng chất lượng cao. Từ đó hàng giả mới theo đà sinh sôi, phát triển. Một số người không có điều kiện mua hàng ngoại vì giá quá cao, nhưng vì muốn sang chảnh nên dù biết là hàng giả vẫn bỏ tiền mua, thậm chí đặt hàng nhái mẫu mã để sử dụng. Nhưng cũng có một số người mất tiền thật rước phải hàng giả gắn mác hàng ngoại”.

Cơ quan chức năng kiểm tra lô hàng vi phạm

Ông Huỳnh Văn Chinh cho biết thêm, việc sử dụng hàng giả ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe người tiêu dùng, đặc biệt là thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, thuốc tân dược… Để giảm thiểu việc trao đổi, mua bán hàng giả cần phải có sự tăng cường giám sát hơn nữa của cơ quan chức năng trong công tác kiểm tra, giám sát thị trường. Tuyên truyền thông tin đến người dân, đặc biệt là việc nhận biết mẫu mã sản phẩm, cách phân biệt hàng thật, hàng giả. Đối với những trường hợp cơ quan chức năng phát hiện sản phẩm không đảm bảo chất lượng, hàng giả, không rõ nguồn gốc xuất xứ cần nhanh chóng thông tin để người dân nắm bắt được. Quan trọng nhất vẫn là ý thức của người tiêu dùng, không vì ham hàng ngoại mà bất chấp cả sức khỏe của bản thân và cả cộng đồng.

Và ông cũng khuyến cáo: “Người tiêu dùng phải có thông tin cơ bản của hàng hóa như nhận diện qua tem, nơi sản xuất, mua hàng hóa ở nơi có địa chỉ tin cậy… Nếu nhận thấy sản phẩm có chất lượng không đảm bảo nên phản ánh ngay với cơ quan bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng ở địa phương để được tư vấn. Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cần phối hợp với các cơ quan hữu quan để kiểm tra, xử lý. Hiện nay, hàng hóa Việt Nam cũng rất phong phú, đặc biệt có rất nhiều sản phẩm được đánh giá chất lượng cao. Với những người có thu nhập cao, họ có thể chuộng hàng cao cấp và không lo đến vấn đề giá cả. Nhưng nếu thu nhập thấp, thì việc sử dụng hàng Việt Nam có thương hiệu cũng rất tốt, không nhất thiết phải là hàng ngoại”.

Năng lực xử lý

Luật sư Nguyễn Hồng Thái - Giám đốc Công ty Luật quốc tế Hồng Thái và đồng nghiệp nêu quan điểm: “Việc mua bán, trao đổi hàng giả hiện đang là vấn đề được mọi người đặc biệt quan tâm. Bản thân người tiêu dùng cũng khó nhận biết được đâu là hàng giả, đâu là hàng hóa nhập lậu chính hiệu. Người mua thì mang tâm lý sính ngoại, ưa chuộng hàng hiệu, còn người bán cũng mong muốn có khoản lợi nhuận khổng lồ mang về từ chính việc mua bán này”.

Luật sư Nguyễn Hồng Thái cho biết, theo khoản 8 Điều 3 Nghị định 185/2013-NĐ-CP, hàng giả được chia làm 3 loại: hàng giả về nội dung (là hàng giả về chất lượng hoặc công dụng); hàng giả về hình thức (là hàng giả về nhãn hiệu hàng hóa, kiểu dáng công nghiệp, nguồn gốc xuất xứ); hàng giả về nội dung và hình thức (đây là loại hàng hóa vừa mang nhãn hiệu, kiểu dáng… của cơ sở sản xuất khác vừa không có giá trị sử dụng mà nó mang tên). Hành vi sản xuất hàng giả là hành vi làm ra các loại hàng giả. Người phạm tội có thể làm mới hoàn toàn hoặc lắp ráp các bộ phận của hàng hóa, có thể tham gia vào cả quá trình làm hàng giả từ đầu đến cuối hoặc chỉ có thể tham gia vào một công đoạn làm ra hàng giả. Hành vi buôn bán hàng giả là hành vi dùng tiền hoặc lợi ích vật chất khác để mua đi, bán lại những hàng hóa đã thành phẩm hoặc những bộ phận, chi tiết mà biết là giả để thu lợi bất chính.

Trước thực tế, hoạt động mua bán, lưu thông hàng giả vẫn diễn ra khá dễ dàng, Luật sư Nguyễn Hồng Thái nhận định: “Hiện nay, hành lang pháp lý liên quan đến việc phòng chống hàng giả, hàng kém chất lượng dù đã tương đối hoàn thiện nhưng việc thực thi lại chưa đồng đều và hiệu quả. Cơ quan quản lý thị trường cần phải quản lý chặt chẽ hơn nữa đến tất cả các mặt hàng. Bên cạnh đó, chúng ta xử phạt chưa nghiêm nên hàng giả vẫn còn đất để hoành hành. Trong khi đó, không ít mặt hàng, để có thể khẳng định là hàng giả thì phải mất khá nhiều thời gian chờ ngành y tế, ngành khoa học công nghệ… kiểm định, cho ý kiến, trong khi kinh phí giám định tốn kém và các trang thiết bị giám định còn chưa đáp ứng yêu cầu, dẫn tới khó khăn. Vì vậy, điều quan trọng hơn cả là chính người tiêu dùng luôn ý thức cao không tiêu thụ, sử dụng và tiếp tay cho hàng giả”.