"Tư duy" làm chậm quá trình tái cơ cấu kinh tế

Sự vướng mắc này thể hiện ở 3 mặt: Chức năng kinh tế của nhà nước trong điều kiện vận hành của cơ chế thị trường tạo nên sự lẫn lộn giữa nhà nước và thị trường; hạn chế trong sử dụng công cụ điều tiết thị trường của nhà nước như vai trò dẫn dắt và hỗ trợ thị trường của thể chế kinh tế và hành chính công; sự phân bố nguồn lực kém hiệu quả trong đầu tư công, doanh nghiệp nhà nước, bất động sản...

Theo TS. Trần Du Lịch, bất cập của cơ cấu kinh tế và mô hình tăng trưởng là vấn đề đã được đặt ra từ nhiều năm nhưng chậm được giải quyết. Quan điểm tái cơ cấu và chuyển đổi mô hình tăng trưởng đã được đặt ra trong chiến lược 10 năm 2011 – 2020 và trong kế hoạch 5 năm 2011 – 2015 nhưng đến nay chưa có một chính sách căn cơ đi vào cuộc sống.

Nhìn chung, nền công nghiệp của nước ta vẫn là nền công nghiệp chủ yếu dựa vào gia công với lao động rẻ, giá trị gia tăng thấp, dần mất đi sức cạnh tranh khi hội nhập với kinh tế khu vực và toàn cầu.

Nền công nghiệp nước ta vẫn chủ yếu dựa vào gia công

Sự gia tăng xuất khẩu chủ yếu dựa vào khu vực FDI còn doanh nghiệp trong nước tăng trưởng xuất khẩu rất chậm. Công nghiệp hỗ trợ, yếu tố then chốt để nâng tỷ trọng nội địa hóa trong cơ cấu giá trị sản phẩm, giảm giá thành thì cho đến nay vẫn thiếu chính sách phát triển.

Về nông nghiệp, nước ta được đánh giá có nhiều lợi thế phát triển. Tuy nhiên, nông nghiệp vẫn chủ yếu dựa vào xuất thô với giá trị gia tăng thấp và chưa thực sự đặt vào khuôn khổ cạnh tranh toàn cầu nên không thể cải thiện, mở rộng thị trường nông thôn với số lượng người tiêu dùng chiếm đến 70% dân số.

Bên cạnh đó, sự tăng nhanh yếu tố vốn đã lý giải nguyên nhân nền kinh tế kém cạnh tranh và sự tăng trưởng GDP chủ yếu dựa vào tăng vốn đầu tư. Năng suất và hiệu quả thấp đang là thách thức lớn nhất đối với kinh tế nước ta trong quá trình cạnh tranh và hội nhập đang diễn ra.

Do đó, tái cơ cấu gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế là một vấn đề trọng tâm được đặt ra để giải quyết các vấn đề trung và dài hạn của nền kinh tế. Theo TS. Trần Du Lịch, để đạt hiệu quả, tái cơ cấu cần tập trung vào các nội dung: duy trì môi trường kinh tế vĩ mô thuận lợi và ổn định; tập trung tái cơ cấu đầu tư trong đó đặc biệt là đầu tư công, tái cơ cấu hệ thống ngân hàng và doanh nghiệp với trọng tâm là doanh nghiệp nhà nước; tái cơ cấu tổng thể các ngành kinh tế; xây dựng và phát triển kinh tế vùng.

Mai Phương