Tránh “vàng thau” lẫn lộn

Cứ cầm mic lên là thành ca sĩ”

Gần đây, câu chuyện Chi Pu - một hot girl nổi tiếng trên mạng xã hội bất ngờ lấn sân sang lĩnh vực ca hát, thậm chí liên tục ra mắt MV và khẳng định “cứ cầm mic lên là thành ca sĩ” và “hãy gọi tôi là ca sĩ” đã nhận được nhiều ý kiến trái chiều.

Sau khi xem những đoạn clip trình diễn của Chi Pu trên sân khấu, hàng loạt ca sĩ như Thanh Lam, Thu Minh, Tóc Tiên, Văn Mai Hương, Hương Tràm… đều phản ứng gay gắt trước khả năng của cô. Ca sĩ Văn Mai Hương thẳng thừng chia sẻ: “Không thể gọi Chi Pu là ca sĩ đồng nghiệp được” và coi phát ngôn của Chi Pu là “một sự sỉ nhục thực sự cho nghề và danh dự của những người làm nghề chân chính”.

Đồng tình với ca sĩ Văn Mai Hương, ca sĩ Thu Minh cũng khẳng định: “Tôi là ca sĩ trưởng thành từ thập niên 1990-2000, chịu nhiều ảnh hưởng từ những tượng đài của nền âm nhạc Việt Nam, những con người giàu cảm xúc, tài năng và sự sáng tạo nên giữ vững quan điểm: Muốn được gọi là ca sĩ thì giọng hát phải là yếu tố ưu tiên hàng đầu. Nhưng với giọng hát này, tôi xin lỗi chưa thể gọi em là ca sĩ theo quan điểm của thế hệ tôi”.

Chi Pu trong MV ca nhạc “Cho ta gần hơn”

Câu chuyện được đẩy lên đỉnh điểm khi ca sĩ Minh Quân lên tiếng đề xuất: “Cục Nghệ thuật biểu diễn cần phải thanh lọc và cấp lại thẻ hành nghề cho những người cầm mic, hát trên sân khấu, kiếm tiền với danh xưng ca sĩ”. Trước đề xuất của ca sĩ Minh Quân, rất nhiều ca sĩ đã lên tiếng đồng tình với việc “siết” các quy định và cấp thẻ hành nghề trở lại để “thanh lọc” những ca sĩ tự phong như trường hợp của Chi Pu. Ca sĩ Mỹ Linh cho rằng: “Cấp thẻ hành nghề để chúng ta bình đẳng trước pháp luật. Tất cả công dân hoạt động ở các ngành nghề đều phải có bằng cấp hoặc thẻ hành nghề như bác sĩ, giáo viên, kỹ sư… đặc biệt ở nước ngoài, bạn muốn đi bán nhà cũng phải có chứng chỉ về bất động sản. Tương tự như vậy, muốn trình diễn trước công chúng thì cũng phải có thẻ hành nghề. Khi được cấp thẻ hành nghề, đồng nghĩa với việc người ca sĩ được pháp luật bảo vệ quyền lợi trong quá trình làm nghề và đồng thời người ca sĩ cũng có những nghĩa vụ của mình trước pháp luật ví dụ như nghĩa vụ thuế”.

Trước phản ứng của nhiều ca sĩ, Phó cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn - Bộ Văn hóa - Thể thao & Du lịch (VH-TT&DL) Lê Minh Tuấn cho biết: “Việc cấp thẻ hành nghề cho ca sĩ cần phải có quy định của pháp luật. Hiện nay không có quy định cấp thẻ hành nghề nên cơ quan quản lý không thực hiện việc này. Hơn nữa, với xu thế đơn giản hóa thủ tục hành chính, tôi cho rằng, đề nghị cấp thẻ hành nghề cần phải xem xét thấu đáo và không phải vì một vài cá nhân không đáp ứng được về khả năng, trình độ mà lại đi cấp thẻ hành nghề cho hàng ngàn nghệ sĩ”.

Cấp thẻ - chuyện không mới

Việc cấp thẻ hành nghề cho ca sĩ không phải câu chuyện quá mới mẻ ở Việt Nam. Trước đó, vào năm 1999, Bộ VH-TT&DL từng cấp thẻ hành nghề cho hàng nghìn nghệ sĩ hoạt động trong các đơn vị nghệ thuật công lập lẫn nghệ sĩ hoạt động tự do. Nhưng, đến năm 2002, việc cấp thẻ bị bãi bỏ vì có quá nhiều bất cập và hạn chế. Bộ nhận thấy, việc cấp thẻ hành nghề không phát huy được những mặt tích cực đối với nghệ sĩ hoạt động trong các đơn vị công lập. Trong khi đó, các nghệ sĩ tự do thì lại ít được cấp phép.

Đến năm 2014, Bộ VH-TT&DL đã từng đưa ra đề xuất quy định về việc cấp thẻ hành nghề đối với ca sĩ, người mẫu để tránh “vàng, thau lẫn lộn” trong hoạt động biểu diễn. Những người được cấp thẻ phải hội đủ 3 điều kiện: Tư cách đạo đức tốt, có năng lực chuyên môn và chưa từng bị thu hồi chứng chỉ hành nghề trước đó.

Bộ dự định cấp 2 loại thẻ: dành cho các nghệ sĩ được đào tạo tại các trường nghệ thuật và có danh hiệu và dành cho các nghệ sĩ không được đào tạo bài bản nhưng có năng khiếu và được công chúng yêu mến. Đối với các NSND, NSƯT hay những nghệ sĩ được Nhà nước phong tặng danh hiệu, việc cấp chứng chỉ hành nghề là điều đương nhiên. Họ sẽ không phải làm hồ sơ để xin cấp thẻ như các nghệ sĩ khác.

Nếu nghệ sĩ nào vi phạm trong hoạt động nghệ thuật sẽ bị treo chứng chỉ hành nghề từ 6 tháng đến 2 năm. Trường hợp vi phạm nặng có thể bị phạt tiền từ 10 triệu cho đến biện pháp chế tài cao nhất là thu hồi thẻ. Tuy nhiên, quy định này vẫn chưa được Chính phủ thông qua và chưa được áp dụng trong thực tế biểu diễn.

Có thể nói, đến thời điểm này, việc cấp thẻ hành nghề cho ca sĩ vẫn đang vấp phải nhiều ý kiến trái chiều và chưa có sự đồng thuận hoàn toàn từ phía các nghệ sĩ và cơ quan quản lý văn hóa. Tuy nhiên, nghệ thuật không phải chỉ cần chăm chỉ, cần cù sẽ thành công, nó còn phụ thuộc vào năng khiếu và tố chất. Vì thế, để tránh những trường hợp “cầm được mic sẽ thành ca sĩ” thì việc cấp thẻ hành nghề, chứng minh cho năng lực và sự khổ luyện là điều cần thiết!

NSND Thu Hiền: “Với trách nhiệm của thế hệ đi trước, chúng tôi luôn muốn nâng đỡ cho các nghệ sĩ trẻ, động viên và giúp đỡ họ phát triển sự nghiệp. Tuy nhiên, khi bước lên sân khấu để cất lên tiếng hát, người nghệ sĩ phải biết trau dồi chất giọng. Phải có trách nhiệm mang đến những màn trình diễn giàu cảm xúc nhất dành cho khán giả”. Ca sĩ Tùng Dương: “Không làm thì thôi, còn đã làm thì việc cấp thẻ hành nghề nên làm đến cùng. Tôi đã chứng kiến không dưới một lần, mỗi khi xuất hiện những thảm họa nhạc Việt gây ồn ào là một số ý kiến nhắc lại việc cấp thẻ hành nghề để gạn lọc nhưng chưa lần nào thực hiện được. Tôi hy vọng, nếu lần này có làm thì việc cấp thẻ không dừng lại ở việc “đánh trống bỏ dùi” nữa...”.