Thu hồi đất tại huyện Mỹ Đức (Hà Nội): Sai phạm nối tiếp sai phạm

Năng lượng Mới số 313

Mất ruộng lại phải ngồi tù

Báo Năng lượng Mới nhận được đơn của người dân thôn Đục Khê (xã Hương Sơn, huyện Mỹ Đức) tố cáo hàng loạt sai phạm của chính quyền địa phương. Năm 2008, các dự án đường giao thông, công trình giáo dục được triển khai xây dựng trên địa bàn xã Hương Sơn. Đất phục vụ cho các dự án đều thuộc diện Nhà nước thu hồi theo Luật Đất đai 2003. Thế nhưng, thay vì tổ chức họp dân để công khai dự án, ban hành quyết định thu hồi, kiểm kê diện tích, bồi thường… chính quyền huyện Mỹ Đức và xã Hương Sơn lại “âm thầm” bật đèn xanh cho đơn vị thi công “nhảy dù” vào ruộng của người dân đang canh tác.

Hành động coi thường người dân của chính quyền khiến cho những người quanh năm chân lấm tay bùn hết sức bất bình. Dự án đầu tư xây dựng đường nối từ khu di tích Hương Sơn đến khu du lịch Tam Trúc (Hà Nam) là dự án lớn nằm trên địa bàn thôn Đục Khê, với tổng kinh phí đầu tư gần 200 tỉ đồng, nhưng người dân cũng không được chính quyền “tiết lộ” về quyết định thu hồi đất (?). Trong khi đó, ruộng của người dân thôn Đục Khê nói chung và đất nằm trong dự án đường nối từ khu di tích Hương Sơn đến khu du lịch Tam Trúc nói riêng là đất ruộng nông nghiệp được Nhà nước giao cho người dân sử dụng từ năm 1988.

Quyết định truy tố 10 người dân thôn Đục Khê về tội chống người thi hành công vụ

Ngày 12/7/2013, UBND huyện Mỹ Đức và xã Hương Sơn cùng lực lượng công an... điều động máy xúc, máy ủi tới ruộng lúa của người dân thôn Đục Khê để giải phóng mặt bằng, thi công dự án đường nối từ khu di tích Hương Sơn đến khu du lịch Tam Trúc. Thấy việc thu hồi đất của chính quyền không đúng trình tự, thủ tục và thiếu minh bạch nên nhiều người mất ruộng đã liều mình xông vào gầu máy xúc ngăn cản. Và rồi, hành động ấy bị Công an huyện Mỹ Đức bắt giữ về hành vi “chống người thi hành công vụ”. Trong số 10 người bị bắt thì có đến 9 người là phụ nữ chân yếu tay mềm. Ngày 2/10/2013, Viện Kiểm sát Nhân dân huyện Mỹ Đức ký quyết định truy tố 10 công dân trên về tội danh “Chống người thi hành công vụ”.

Sau hơn 8 tháng điều tra với 3 lần trả hồ sơ, ngày 28/2/2014 Tòa án Nhân dân huyện Mỹ Đức đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm. Tiếng là xét xử công khai, nhưng cơ quan chức năng lại cấm người dân và báo chí tham dự. Phiên tòa chỉ diễn ra trong vòng 15 phút đã bị Hội đồng xét xử trả hồ sơ cho Viện Kiểm sát để củng cố hồ sơ, điều tra lại từ đầu. Theo Luật sư Hoàng Ngọc Biên (Văn phòng Luật sư Cát Tường), người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho vợ chồng bị cáo Đinh Văn Chính và Lê Thị Thu, việc tiến hành bắt giữ cả 2 vợ chồng anh Chính khi đang nuôi 3 con nhỏ (đứa lớn nhất 16 tuổi, đứa nhỏ 12 tuổi) mà không thực hiện quyền bảo vệ và chăm sóc trẻ em, không có người giám hộ trông nom là vi phạm pháp luật.

Việc xử phạt vi phạm hành chính đối với những người dân ngăn cản đơn vị thi công dự án được Trưởng Công an huyện Mỹ Đức ủy quyền cho Trưởng Công an xã Hương Sơn có hiệu lực hết ngày 3-9-2013, nhưng đến ngày 28-9-2013, Trưởng Công an xã vẫn ký 13 quyết định xử phạt vi phạm hành chính. Thế nhưng, chính những người được cho là vi phạm hành chính cũng không hề nhận được quyết định nào về việc xử phạt vi phạm hành chính từ phía cơ quan công an.

Huyện và xã cùng sai phạm

Từ lá đơn tố cáo của người dân Đục Khê, hàng loạt các sai phạm trong quản lý đất của chính quyền xã Hương Sơn và huyện Mỹ Đức đã được Thanh tra TP Hà Nội làm rõ. Theo Thông báo số 202/TB-UBND của UBND TP Hà Nội, dự án xây dựng tuyến đường Đục Khê đi Tiên Mai được UBND tỉnh Hà Tây cũ quyết định phê duyệt. Tháng 5-2009, khi triển khai dự án, chính quyền huyện Mỹ Đức và xã Hương Sơn không tổ chức họp dân để công bố công khai dự án, không ban hành quyết định thu hồi đất, giao đất, không kê khai, kiểm đếm, điều tra xác nhận nguồn gốc đất. Chính quyền huyện Mỹ Đức không lập phương án giải phóng mặt bằng, không có quyết định thu hồi đất đến từng hộ dân, mà vội ký hợp đồng và cho đơn vị trúng thầu tổ chức thi công, san lấp mặt bằng vào đất nông nghiệp của các hộ dân đang canh tác.

Phó chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Huy Tưởng cho biết, việc làm của chính quyền huyện Mỹ Đức là không đúng với các quy định của pháp luật hiện hành về quản lý, sử dụng đất, trình tự thu hồi và bồi thường, hỗ trợ tái định cư.

Các dự án đường số 2 nối sang đường số 3, Trường mầm non Hương Sơn B, Trường tiểu học Hương Sơn B, sân vận động Hương Sơn, đường dẫn vào trường tiểu học và đường Đục Khê đi Tiên Mai đều thuộc dự án do Nhà nước thu hồi. Trong 6 dự án, duy nhất có Dự án đường Đục Khê đi Tiên Mai có quyết định phê duyệt của UBND tỉnh Hà Tây cũ, các dự án còn lại chỉ dừng lại ở văn bản giao nhiệm vụ chủ đầu tư là xã Hương Sơn. Ấy vậy mà lãnh đạo xã này không làm thủ tục thu hồi đất, không lập dự án bồi thường, giải phóng mặt bằng, mà vội thi công dự án trái với quy định của pháp luật về quản lý đầu tư, xây dựng, bồi thường, hỗ trợ tái định cư sau thu hồi...

Phó chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Huy Tưởng chỉ rõ trách nhiệm thuộc về lãnh đạo UBND huyện Mỹ Đức và xã Hương Sơn nhiệm kỳ 2007-2010. Đồng thời cho rằng, theo quy định của pháp luật, các dự án nói trên phải bị cưỡng chế tháo dỡ trả lại nguyên trạng. Tuy nhiên, do các công trình này đều phục vụ mục đích công cộng, phúc lợi giao thông của nhân dân và đã xây dựng xong nên việc khôi phục nguyên hiện trạng ban đầu là không phù hợp.

Thành phố Hà Nội cũng làm rõ sai phạm trong công tác quản lý, sử dụng đất nông nghiệp của chính quyền thôn Đục Khê và xã Hương Sơn. Trong quá trình thực hiện dồn điền đổi thửa năm 2006, lãnh đạo các xóm thuộc thôn Đục Khê đã giao đất nông nghiệp cho các hộ gia đình, cá nhân không đúng đối tượng, không đúng Nghị định 64/NĐ-CP. UBND xã Hương Sơn thiếu trách nhiệm để các trưởng thôn, xóm tùy tiện điều chỉnh, chuyển đổi, giao đất trái thẩm quyền. Các trưởng, phó xóm, thôn giao đất còn cho mượn đất nông nghiệp. Đây là việc làm vi phạm pháp luật vì cấp thôn, xóm không có quyền về giao đất. Đất công ích không xét giao cho các hộ mà do UBND xã quản lý, cho hộ gia đình, cá nhân thuê để sử dụng vào mục đích sản xuất nông nghiệp. Việc các thôn tùy tiện điều chỉnh, chuyển đổi quỹ đất 5% và xét giao cho các hộ sử dụng đất này là trái pháp luật.

Dù sai phạm đã được UBND thành phố Hà Nội làm rõ, nhưng cách xử lý vẫn chưa triệt để. Mặc dù chính quyền huyện Mỹ Đức và xã Hương Sơn đã làm sai quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng và đền bù đất, nhưng thành phố vẫn chỉ yêu cầu các đơn vị này nghiêm tục rút kinh nghiệm. Cách làm của thành phố Hà Nội đang tạo dư luận không tốt trong xử lý sai phạm. Còn những người nông dân đứng ra ngăn chặn việc làm sai trái của chính quyền xã lại bị bắt giam và gắn vào cái tội chống người thi hành công vụ. Thiết nghĩ, thành phố Hà Nội cần sớm làm sáng tỏ những uẩn khúc xung quanh dự án này nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho công dân.

T.Minh