Thị trường dầu ổn định khi Mỹ và Iran tiếp tục đàm phán hạt nhân

Qatar Petroleum mở rộng sang lĩnh vực thượng nguồn ở Namibia

Bản tin Dầu khí 8/4: Shell có kết quả kinh doanh khả quan trong Quý I

Các nhà ngoại giao EU, Anh, Pháp, Đức, Trung Quốc, Nga và Iran đàm phán tại Viên ngày thứ Ba, 7/4/2021. Nguồn: Lars Ternes/EU Delegation in Vienne, via Getty Images

Đại diện cho phía Mỹ là Đặc phái viên Robert Malley và phía Iran là Thứ trưởng Ngoại giao Abbas Araghchi. Quan chức Iran đàm phán với đại diện Anh, Trung Quốc, Pháp, Đức và Nga, dưới sự chủ trì của EU. Đặc phái viên Mỹ làm việc tại khách sạn gần đó. Iran từ chối gặp trực tiếp Mỹ nên đại diện EU đóng vai trò “ngoại giao con thoi”.

Hai bên mô tả những cuộc đàm phán gián tiếp, thông qua trung gian là các quan chức châu Âu, ngày 6/4 là “bước đi cần thiết” và “mang tính xây dựng”.

Để chuẩn bị cho cuộc đàm phán tiếp theo vào Thứ Sáu, Mỹ và Iran đã nhất trí thiết lập hai nhóm chuyên gia cấp làm việc trao đổi về khuôn khổ đàm phánnhằm đưa hai nước quay trở lại tuân thủ thỏa thuận hạt nhân 2015. Nhóm làm việc thứ nhất tập trung vào các biện pháp trừng phạt của Mỹ do Chính quyền Trump áp đặt sau khi rời bỏ thỏa thuận hạt nhân năm 2018. Nhóm làm việc thứ hai xem xét việc đưa Iran quay trở lại tuân thủ những giới hạn đối với Iran trong JCPOA liên quan đến chương trình làm giàu uranium và việc dự trữ uranium đã làm giàu. Cuộc đàm phán ngày Thứ Sáu tới có thể tạo cơ sở cho những cuộc đàm phán có tính xây dựng tiếp theo, hoặc cũng có thể là cuộc đấu mạnh mẽ cuối cùng.

Phát biểu tại cuộc họp nội các ở Tehran ngày 7/4, Tổng thống Iran Hassan Rouhani cho rằng đàm phán bước đầu với Mỹ và các nước khác ở Viên đã “là một thành công” và “mở ra một chương mới” để cứu vãn thỏa thuận hạt nhân. Người Phát ngôn Chính phủ Iran Ali Rabiei cho biết Tổng thống Rouhani, Lãnh tụ Ayatollah Khamenei đều nhất trí về cuộc đàm phán hạt nhân; “không cảm thấy lạc quan hay bi quan” về kết quả cuộc gặp hiện nay, nhưng tin tưởng rằng đang “đi đúng đường”; “thỏa thuận thực hiện đầy đủ thỏa thuận hạt nhân này sẽ được hoàn tất trong những tuần tới”. Các nhà phân tích cho rằng Iran đang sử dụng cách tiếp cận “hoặc là tất cả hoặc không có gì” (được ăn cả, ngã về không) trong cuộc đàm phán; muốn Mỹ bảo đảm dỡ bỏ tất cả các biện pháp trừng phạt trong kỷ nguyên Trump. Iran cũng chịu áp lực thời gian với cuộc bầu cử Tổng thống vào tháng 6/2021 này, sẽ thay Tổng thống Rouhani và Bộ trưởng Ngoại giao Javal Zarif.

Tổng thống Mỹ Joe Biden bác bỏ bất cứ “cử chỉ đơn phương” nào nhưng để ngỏ khả năng tìm kiếm phương thức nối lại việc tuân thủ của Mỹ đối với thỏa thuận hạt nhân. Phía Mỹ muốn tìm cách tiếp cận “tuân thủ để tuân thủ”. Cành ô-liu kinh tế mà phía Mỹ đưa ra trước đó đã bị thất bại. Iran cho rằng đề xuất của Mỹ giải tỏa 1 tỷ USD tiền dầu bị đóng băng để đổi lấy việc Iran giới hạn chương trình làm giàu uranium của mình là “nực cười”. Vấn đề đầu tiên đối với cuộc đàm phán là giải quyết sự khác biệt căn bản trong cách tiếp cận giữa hai bên.

Đại diện cho phái đoàn EU Enrique Mora cho biết có một sự “đoàn kết và tham vọng cho một quá trình ngoại giao chung với hai nhóm chuyên gia về thực hiện thỏa thuận hạt nhân và gỡ bỏ các biện pháp trừng phạt”; cho biets sẽ thúc đẩy các cuộc tiếp xúc riêng rẽ ở Viên với tất cả các bên liên quan, bao gồm cả Mỹ.

Đại sứ Liên bang Nga tại Viên Mikhail Ulyanov nói cuộc đàm phán ngày 7/4 vừa qua là “thành công bước đầu”; hai nhóm làm việc đã bắt đầu các nỗ lực cho cuộc đàm phán tiếp theo; tỏ thái độ thận trọng về thời điểm khôi phục thỏa thuận hạt nhân là sẽ “không diễn ra ngay lập tức”; nhấn mạnh điều quan trọng là đã bắt đầu “công việc thực tế để hướng tới mục tiêu này”.

Tác động tới giá dầu: Giá dầu phục hồi nhẹ sau khi cuộc đàm phán đầu tiên kết thúc. Một bước đột phá có thể khiến thị trường dầu thô đi xuống, nếu nó cho thấy tăng triển vọng Iran xuất khẩu lượng lớn dầu ra thị trường.

Tuy nhiên, Giám đốc Công ty tư vấn Scowcroft Middle East Security Initiative Kirsten Fontenrose tin rằng thị trường buôn bán dầu vẫn trong giai đoạn an toàn và có lẽ sẽ tiếp tục diễn biến như vừa qua; sẽ không có rối loạn lớn và không có bất cứ bước đi lớn nào của Iran hoặc các nước Vùng Vịnh có thể gây bất ổn cho dòng chảy năng lượng./.

Thanh Bình