Thế giới “thất kinh” sau vụ Ảrập Xêút hành quyết 47 người

Người Iran biểu tình bên ngoài Đại sứ quán Ảrập Xêút  phản đội vụ Ảrập Xêút hành quyết 47 người, trong đó có giáo sĩ dòng Shiite Sheikh Nimr al-Nimr

Iran – đối thủ của Ảrập Xêút trong khu vực, nước có phần đông người Hồi giáo dòng Shiite đã lên án gay gắt hành động của Ảrập Xêút. Không những triệu tập Đại sứ Ảrập Xêút ở Tehran để phản đối, Iran còn ban hành một tuyên bố lên án vụ việc và cảnh báo rằng Ảrập Xêút sẽ phải trả giá đắt cho chính sách của họ.

Người dân Iran đã tới biểu tình phản đối bên ngoài Đại sứ quán Ảrập Xêút ở thủ đô Tehran. Họ thậm chí còn bao vây nơi này và đốt cháy một tòa nhà.

Truyền thông nước ngoài đã đăng tải nhiều bức ảnh ghi lại cảnh người dân Iran bao vây Đại sứ quán Ảrập Xêút ở thủ đô Tehran. Một bức ảnh cho thấy một khu nhà có lửa cháy bên trong. Một bức ảnh khác chụp cảnh căn phòng bên trong đại sứ quán bị đập phá tan tành.

Những hình ảnh này khiến nhiều người nhớ lại vụ khủng hoảng năm 1979 tại Iran. Ở thời điểm đó chỉ chưa đầy 1 năm sau khi Cách mạng Hồi giáo Iran lật đổ chế độ quân chủ, một nhóm sinh viên Iran đã tấn công Đại sứ quán Mỹ, bắt giữ 52 công dân Mỹ làm con tin trong thời gian 444 ngày.

Đến thời điểm hiện tại, thông tin mới nhất cho thấy cảnh sát Iran đã xuất hiện giải tán đám đông người biểu tình bên ngoài đại sứ quán.

Cảnh sát Iran đã giải tán đám đông biểu tình bên ngoài Đại sứ quán Ảrập Xêút và đang dập đám cháy trong một tòa nhà Đại sứ do người biểu tình đốt

Một phát ngôn viên của Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki-moon cho biết, người đứng đầu cơ quan này đã “thất kinh sâu sắc” trước vụ hành quyết. Ông Ban kêu gọi các nhà lãnh đạo trong khu vực ngăn chặn sự leo thang căng thẳng giáo phái.

Trong khi đó, Mỹ tỏ ra thận trọng khi kêu gọi Ảrập Xêút phải tôn trọng nhân quyền và cho phép bất đồng chính kiến ôn hòa.

“Chúng tôi đặc biệt quan ngại rằng việc hành quyết giáo sĩ al-Nimr có nguy cơ làm trầm trọng thêm căng thẳng giáo phái tại khu vực ở thời điểm chúng cần phải được làm giảm” – Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ John Kirby nói.

Cao ủy Đối ngoại Liên minh châu Âu Federica Mogherini cũng đã ban hành một tuyên bố nói rằng, vụ hành quyết giáo sĩ al-Nimr đặc biệt nêu bật lên “những quan ngại nghiêm trọng về tự do ngôn luận và tôn trọng các quyền dân sự và chính trị cơ bản”.

“Vụ hành quyết này có nguy cơ thổi bùng lên những căng thẳng giáo phái vốn gây rất nhiều tổn hại cho toàn bộ khu vực, với những hậu quả nguy hiểm”, bà Mogherini cho biết trong tuyên bố.

Nhóm chiến binh Hezbollah cũng lên án vụ hành quyết và kêu gọi cộng đồng quốc tế liệt Ảrập Xêút vào danh sách đen “trong hồ sơ quốc tế về tội phạm”.

Chỉ có Bahrain - một quốc gia đồng minh của Ảrập Xêút, có đa số người Shiite sinh sống nhưng lại được lãnh đạo bởi một vị vua người Sunni mới lên tiếng ủng hộ vụ hành quyết dã man trong ngày đầu năm mới 2016 này.

Giáo sĩ Nimr al-Nimr là lãnh tụ Hồi giáo của một thánh đường ở một khu vực thuộc miền Đông Ảrập Xêút  - nơi có đông người Hồi giáo dòng Shiite sinh sống. Ông là người ủng hộ các cuộc biểu tình chống chính phủ nổ ra vào năm 2011 - một phần của phong trào “mùa xuân Ả Rập” – một cuộc nổi dậy lan khắp Bắc Phi và Trung Đông .

Người Hồi giáo dòng Shiite ở Ảrập Xêút từ lâu đã phàn nàn về sự phân biệt đối xử ở quốc gia có đa số là người Hồi giáo dòng Sunni này. Sự gia tăng ảnh hưởng của Iran như một cường quốc khu vực ở Trung Đông đã làm trầm trọng thêm những căng thẳng, dẫn đến hậu quả mà những người ủng hộ nhân quyền gọi là một cuộc đàn áp có hệ thống nhằm vào người Shiite thiểu số trong vương quốc này.

Hồi năm 2011, al- Nimr từng phát biểu trên kênh BBC rằng, ông ủng hộ phản đối chính quyền bằng các phương pháp bất bạo lực, vì “sức mạnh của ngôn từ mạnh hơn đạn dược”, sử dụng vũ khí, bạo lực sẽ chỉ làm lợi cho chính quyền.