Syria đồng ý đặt vũ khí hóa học dưới sự kiểm soát quốc tế

>> Cuộc chiến Syria khó lòng diễn ra

>> Syria phải làm gì thì Mỹ mới buông tha?

>> Tổng thống Obama: “Không đánh Syria thì quê lắm!”

Thủ tướng Syria Wael al-Halki nói chính phủ Syria ủng hộ sáng kiến của Nga nhằm tránh ‘đổ máu ở Syria’.

Theo Reuters, hôm 10/9, Thủ tướng Syria Wael al Halki khẳng định chính quyền Damas đồng ý với đề nghị của Matxcơva, đặt toàn bộ hệ thống vũ khí hóa học của Syria dưới sự kiểm soát quốc tế. Trả lời đài truyền hình Syria, Thủ tướng Wael al Halki tuyên bố biện pháp này sẽ cho phép “tránh được một cuộc tắm máu”, với các biện pháp can thiệp bằng không quân của các nước phương Tây để trả đũa cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học ở ngoại ô Damas khiến hàng trăm người thiệt mạng ngày 21/8.

Sáng kiến của Nga do Ngoại trưởng Serguei Lavrov đưa ra chiều tối 9/9, gồm ba điểm: Syria chấp nhận quốc tế kiểm soát kho vũ khí hóa học, sau đó vũ khí này sẽ bị hủy và thứ ba là Damas chấp nhận tham gia Công ước cấm vũ khí hóa học. Ông Lavrov nói rằng các giới chức nước này đang chuẩn bị một kế hoạch ‘cụ thể’ cùng với Syria và dự kiến sẽ sớm trình bày đề xuất đó với các quốc gia khác.

Theo thông tấn xã Nga Interfax, Ngoại trưởng Syria Walid al Moualem cũng cho biết Damas chấp nhận đặt vũ khí hóa học dưới sự kiểm soát quốc tế, thể theo đề nghị của Nga. Ngoại trưởng Syria nói đã có một cuộc trao đổi “rất bổ ích” với Ngoại trưởng Nga về vấn đề này tối 9/9.

Iran, Trung Quốc và Liên đoàn Arập hôm qua đều hoan nghênh kế hoạch của Nga. Nhưng lực lượng đối lập chính của Syria là Liên minh Quốc gia Syria đã bác bỏ ý kiến đó và cho rằng đó là cái cớ để ông Assad tránh bị trừng phạt.

Mỹ và Pháp đón nhận một cách thận trọng đề nghị của Nga về quốc tế kiểm soát vũ khí hóa học Syria.

Những diễn biến này xảy ra vài giờ trước khi Tổng thống Obama dự kiến có bài phát biểu truyền hình trực tiếp về cuộc khủng hoảng ở Syria.

Tổng thống Mỹ Barack Obama cho rằng kế hoạch của Nga về việc đưa kho vũ khí của Syria nằm dưới sự kiểm soát của quốc tế có thể là một bước đột phá, nhưng nhấn mạnh rằng điều đó có thể sẽ không trở thành hiện thực nếu thiếu đe dọa hành động quân sự.

Trong một loạt các cuộc phỏng vấn cuối ngày 9/9, ông Obama nhấn mạnh rằng ông “nghiêng hẳn” về một giải pháp ngoại giao nhằm ngăn chặn Syria sử dụng vũ khí hóa học.

Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius cũng khẳng định là áp lực của phương Tây đã gặt hái thành công, thể hiện qua việc Nga đề nghị đặt kho vũ khí của Syria dưới sự giám sát của quốc tế. Trước đó, trên đài phát thanh Europe 1, Ngoại trưởng Fabius cho rằng, với đề nghị nói trên, Tổng thống Nga Putin đã tự vạch cho mình một lối thoát. Ngoại trưởng Pháp tuyên bố đón nhận đề nghị của Nga với sự “quan tâm” và “thận trọng”. Trong cuộc họp báo hôm qua tại Paris, Ngoại trưởng Laurent Fabius thông báo là Pháp sẽ đệ trình một dự thảo nghị quyết lên Hội đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc mang tính cưỡng chế thi hành, dự trù kiểm soát và tháo dỡ hoàn toàn các vũ khí hoá học của Syria. Nghị quyết này thể theo điều 7 Hiến chương Liên Hiệp Quốc, cho phép sử dụng vũ lực trong trường hợp không thi hành đúng theo những yêu cầu của Liên Hiệp Quốc.

Hội đồng Bảo an trước đây đã không thể đạt đồng thuận về các biện pháp trừng phạt Syria khi Nga và Trung Quốc sử dụng quyền phủ quyết để chặn 3 nghị quyết chống lại chính phủ của Tổng thống Bashar al-Assad.

Đề xuất bất ngờ của Nga khiến cục diện liên quan đến khả năng can thiệp quân sự của Mỹ thay đổi. Cuộc bỏ phiếu về khả năng tấn công trừng phạt Damas của Thượng viện Mỹ dự kiến vào ngày 11/9, đột ngột bị hoãn lại. Hãng tin AFP, dẫn nguồn tin từ Thượng viện Mỹ, cho hay một nhóm thượng nghị sĩ lưỡng đảng đang thảo ra một dự thảo nghị quyết mới, có tính đến đề nghị mà Nga vừa đưa ra. Văn bản này sẽ ấn định một thời hạn cụ thể cho việc đặt hệ thống vũ khí hóa học của Syria dưới sự kiểm soát quốc tế.

Nguồn tin từ Thượng viện Mỹ cho hay, "việc sử dụng vũ lực (...) sẽ chỉ được tiến hành nếu kế hoạch của Nga thất bại". Cũng theo nguồn tin này, Thượng viện Mỹ sẽ kêu gọi Liên Hiệp Quốc thông qua một nghị quyết với các điều kiện cụ thể nhằm giải giáp vũ khí hóa học của Damas, cùng "các hệ quả rõ ràng", nếu các điều kiện không được tuân thủ.