Ngân hàng thương mại nhà nước đang… khát vốn (bài 3)

Ảnh minh họa.

Theo Trung tâm nghiên cứu của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) thì đến cuối năm 2015, hệ số CAR của khối ngân hàng thương mại đang ở mức 9,4% và chỉ còn lại 0,4% dự  địa để tăng trưởng tài sản có rủi ro trước khi chạm ngưỡng quy định. Và việc được tăng vốn tự cố thông qua việc được giữ hay không được giữ phần lợi nhuận năm 2015 thông qua việc không chia cổ tức bằng tiền mặt sẽ đặt các ngân hàng thương mại trước những kịch bản như sau:

Trường hợp 1: Vốn tự có của khối ngân hàng thương mại không được tăng trong năm 2016, tức Nhà nước thu về toàn bộ cổ tức năm 2015 thì vốn tự có của khối sẽ ở mức bằng năm 2015 là 203 ngàn tỉ đồng và theo đó khả năng tăng trưởng tài sản có rủi ro còn lại chỉ là 101 ngàn tỉ, tương ứng với mức tăng trưởng 4,67% so với năm 2015 và tăng trưởng tín dụng ở mức 7-8% năm 2016. Khi đó, dư nợ tín dụng mỗi năm bị thiếu hụt mất 280 ngàn tỉ đồng.

Với mức hiệu quả sử dụng vốn đầu tư (ICOR) Việt nam giai đoạn 2016-2020 ước tính ở mức 4,7 (trên cơ sở kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2016-2020 đã được quốc hội thông qua xác định tỷ lệ đầu tư/GDP ở mức 31-32% và tăng trưởng GDP ở mức 6,5-7%), số vốn tín dụng thiếu hụt sẽ làm giảm GDP trung bình 1 năm trong giai đoạn 2016-2020 ở mức 69,1 ngàn tỉ/năm sẽ tương ứng với mức giảm tăng trưởng GDP (theo giá so sánh) là 0,55%-0,6%/năm. Theo đó dự kiến tăng trưởng GDP giai đoạn 2016-2020 sẽ chỉ ở mức 6,05-6,4%/năm.

Trường hợp 2: Vốn tự có của khối ngân hàng thương mại tăng lên từ nguồn lợi nhuận giữ lại với ước tính ở mức 8,34%/năm (căn cứ theo mức tăng vốn tự có của khối NHTMCP giai đoạn 2011-2015), không có nguồn tăng vốn bổ sung từ bên ngoài.

Với cách tính toán tương tự như trường hợp 1, hệ quả có thể như sau: Vốn tự có của khối năm 2016 sẽ ở mức 220,3 ngàn tỉ và theo đó khả năng tăng trưởng tài sản rủi ro sẽ ở mức 289,2 ngàn tỉ (tương ứng với mức CAR 9%), tương ứng với mức tăng trưởng tài sản rủi ro 13,4% và tăng trưởng tín dụng ở mức 15-16%  so với năm 2015. Khi đó dư nợ tín dụng mỗi năm bị thiếu hụt mất 108,2 ngàn tỉ đồng.

Với mức ICOR Việt nam giai đoạn 2016-2020 ước tính ở mức 4,7, số vốn tín dụng thiếu hụt sẽ làm giảm GDP trung bình 1 năm trong giai đoạn 2016-2020 ở mức 23 ngàn tỉ/năm, tương ứng với mức giảm tăng trưởng GDP (theo giá so sánh) là 0,18-0,2%/năm. Theo đó dự kiến tăng trưởng GDP giai đoạn 2016-2020 sẽ chỉ ở mức 6,3-6,7%/năm.

Bên cạnh đó, việc tăng trưởng tín dụng thấp hơn so với yêu cầu còn có ảnh hưởng trực tiếp làm thu lãi tín dụng và lợi nhuận của khối ngân hàng thương mại, từ đó làm giảm thuế nộp ngân sách nhà nước và giảm thu nhập của người lao động. Theo tính toán, việc tăng trưởng tín dụng giảm so với yêu cầu ở mức 5-10% trong vòng 5 năm (2016-2020) sẽ làm giảm khoản thu của NSNN khoảng 1.800 – 5.000 tỉ đồng tiền thuế.

Đề cập như trên, Trung tâm nghiên cứu BIDV khẳng định rằng, việc tăng vốn cho các ngân hàng thương mại sẽ mang lại rất nhiều lợi ích cho nền kinh tế cũng như hoạt động của ngành Ngân hàng. Đó là việc giúp các ngân hàng thương mại đáp ứng yêu cầu theo thông lệ quốc tế về quản trị ngân hàng, định hạng tín nhiệm, cũng như chấp hành quy định của pháp luật hiện hành về đảm bảo an toàn vốn; tạo điều kiện mở rộng tín dụng, phục vụ tăng trưởng kinh tế, đặc biệt là đáp ứng nhu cầu tín dụng lớn của các ngành kinh tế, hạ tầng kỹ thuật, giao thông, viễn thông..., đầu tư vào các lĩnh vực, ngành nghề, vùng miền không có hoặc ít có lợi ích kinh tế trực tiếp (những lĩnh vực mà các NHTMCP và ngân hàng thương mại nhà nước không đầu tư hoặc không có điều kiện đầu tư); chỉ tính riêng việc tăng thêm 4.700 tỉ đồng vốn tự có cho BIDV và CTG, khả năng sẽ mở rộng được thêm khoảng 50.000 ngàn tỉ đồng tín dụng cho nền kinh tế.

Thứ nữa, khi Nhà nước đầu tư cho các ngân hàng thương mại, số cổ tức hàng năm thu được thêm lớn hơn lãi suất tiết kiệm, cao hơn so với đầu tư vào các ngành khác (cao hơn nhiều lãi suất Chính Phủ đi vay), đặc biệt khi các NHTM bán bớt phần vốn Nhà nước hoặc phát hành thêm cổ phần còn thu được thặng dư đáng kể. Và đặc biệt, việc được tăng vốn sẽ đảm bảo cho các ngân hàng thương mại có đủ nguồn lực để thực hiện vai trò cân đối vĩ mô, can thiệp thị trường, nhất là trong công cuộc tái cơ cấu các tổ chức tín dụng giai đoạn 2.

Bên cạnh đó, khi Cổ đông Nhà nước cho phép giữ lại phần cổ tức đó để đầu tư cho tương lai, thể hiện tầm nhìn chiến lược, dài hơi, có tương lai, khi đó thị trường (các nhà đầu tư) đánh giá cao, và giá cổ phiếu của định chế tài chính đó tăng lên, nhà đầu tư cam kết lâu dài; đây là lợi ích không hề nhỏ. Đây cũng là điểm tích cực đối với nhà đầu tư tài chính hoặc đầu tư chiến lược, khi cân nhắc đầu tư/mua cổ phần tại các ngân hàng thương mại. 

Ngoài ra, theo Trung tâm nghiên cứu BIDV, việc tăng vốn cho các ngân hàng thương mại còn đem lại các lợi ích khác như thực hiện các mục tiêu Đề án 254 “ngành ngân hàng sẽ tăng cường áp dụng các chuẩn mực an toàn hoạt động theo thông lệ quốc tế với mục tiêu các tổ chức tín dụng phải có đủ vốn tự có để bù đắp rủi ro tín dụng, thị trường, tác nghiệp theo tiêu chuẩn Basel II đến cuối năm 2015”); thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính Phủ: …“Ngân hàng Nhà nước chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan nghiên cứu, xây dựng phương án tổng thể tăng vốn điều lệ cho các ngân hàng thương mại, các ngân hàng thương mại nắm cổ phần chi phối, đáp ứng yêu cầu phát triển về quy mô, năng lực tài chính và các tỷ lệ đảm bảo an toàn trong hoạt động ngân hàng, bảo đảm các ngân hàng này là lực lượng chủ lực, chủ đạo của hệ thống các tổ chức tín dụng, có quy mô lớn, hoạt động an toàn, hiệu quả và có năng lực quản trị tiên tiến, khả năng cạnh tranh trong nước và quốc tế”...

	Ngân hàng thương mại nhà nước… đang khát vốn (bài 2)
	Ngân hàng thương mại nhà nước đang... khát vốn (bài 1)
	“Bóng ma” tội phạm tài chính - ngân hàng (Kỳ cuối)
	"Bóng ma" tội phạm tài chính - ngân hàng (Kỳ 2)
	“Bóng ma” tội phạm tài chính - ngân hàng (Kỳ 1)