Nga và Bulgaria phục hồi dự án Dòng chảy phương Nam

Dự án Dòng chảy phương Nam bị bỏ dở cách đây 2 năm

Tất cả các bên cùng có lợi

Trong khi dự án khí đốt Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ dù đã được triển khai các công đoạn đầu tiên nhưng thỏa thuận liên chính phủ về dự án này chưa được ký kết, Nga không loại bỏ khả năng khôi phục dự án Dòng chảy phương Nam. Rất có thể đây sẽ là một dự án thay thế cho Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ, và sẽ giúp cho cả Nga, Bulgaria, Thổ Nhĩ Kỳ cũng như các nước Nam Âu đều cùng được hưởng lợi, theo lời Tổng giám đốc Quỹ an ninh năng lượng quốc gia Nga Alexei Grivach.

Ngày thứ Hai, 8/8, Thủ tướng Bulgaria, Boyko Borisov đã tuyên bố rằng Bulgaria và Nga đã thỏa thuận lập các tổ công tác về phục hồi những dự án hợp tác năng lượng, bao gồm cả dự án Dòng chảy phương Nam.

Được biết, Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ là một dự án có nhiều hứa hẹn cho Nga lẫn Thổ và các nước Nam Âu. Năm 2014, khi các quan chức EU có những động thái “thọc gậy bánh xe”, Nga đã từ bỏ dự án Dòng chảy phương Nam (với hệ thống đường ống đi qua một số nước thành viên EU như Bulgaria, Hungary…), chuyển qua xây dựng dự án Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ. Với dự án này, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ trở thành quốc gia quá cảnh khí đốt cho các nước Nam Âu và tư cách “nhà phân phối” sẽ là một lợi thế “nặng ký” trên bàn đàm phán về việc Thổ Nhĩ Kỳ gia nhập EU mà cửa vào hiện đang rất hẹp.

Hai nhánh của một dòng

Như Petrotimes đã đưa tin, Nga đã bắt tay xây dựng hai nhánh ống dẫn khí đốt cho dự án Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ, một cho nhu cầu của dân Thổ, một cho trung chuyển đến Nam Âu. Và giờ đây, nhánh thứ hai sẽ là sự tiếp nối cho dự án Dòng chảy phương Nam bị bỏ dở cách đây gần 2 năm.

Dự án Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ từng bị đóng băng hơn nửa năm kể từ khi quan hệ Moscow – Ankara rạn nứt sau sự cố không quân Thổ bắn rơi máy bay Nga. Sau khi tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ gửi thư xin lỗi đến điện Kremlin, quan hệ hai nước được nối lại, dự án Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ cũng được hồi phục.

“Đây sẽ là một tình huống thuận lợi cho quá trình hiện thực hóa công việc xây dựng tuyến đường ống xuất phát từ Nga. Bây giờ nó không qua đáy biển Đen nữa mà đi trên đất liền qua Bulgaria. Việc lắp đặt đường ống trên đất liền sẽ tiết kiệm được rất nhiều thời gian và chi phí” - Tổng giám đốc Quỹ an ninh năng lượng quốc gia Nga Alexei Grivach cho biết.

Cả Ankara và Sophia đều bày tỏ mối quan tâm đến dự án này – Thổ Nhĩ Kỳ thì muốn nối lại và phát triển mối quan hệ với Nga về tổng thể và cũng muốn bảo đảm an ninh về mặt năng lượng, được cung cấp khí đốt một cách ổn định chứ không phập phù như hiện nay; còn Bulgaria thì muốn tạo dựng ngôi vị nhà phân phối (trung chuyển) khí đốt cho châu Âu, mà ngôi vị này chắc chắn sẽ mất vào tay Ankara nếu Nga chỉ thực hiện duy nhất dự án Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ.

Một công đoạn của Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ

Sẽ không có chuyện “nhất bên trọng, nhất bên khinh”

"Tôi nghĩ rằng những ưu tiên cuối cùng đã được sắp xếp. Nếu dự án Dòng chảy phương Nam trở thành hiện thực thì từ nay Thổ Nhĩ Kỳ sẽ là người mua khí đốt chính yếu của chúng ta qua ngả Bulgaria. Đó cũng là lợi thế của Ankara so với Sophia trong các cuộc đàm phán. Nhưng trong lĩnh vực khí đốt quá cảnh sang EU thì nhiều cơ hội đã nghiêng về phía Bulgaria. Nhìn chung, người châu Âu không hài lòng với ý tưởng phải nhận khí đốt của Nga qua Thổ Nhĩ Kỳ"- ông Grivach cho biết.

Tuy nhiên, ông cũng cho rằng có thể thực hiện một phương án trung dung – xây dựng hai nhánh đường ống dẫn khí đốt, một tới Thổ Nhĩ Kỳ một tới Bulgaria. "Điều này sẽ góp phần vào sự phát triển cơ sở hạ tầng thị trường trong khu vực Balkan, tạo nên sự đa dạng hóa, nhưng lại đòi hỏi phải có sự hỗ trợ của EU đối với dự án quá cảnh khí đốt của Nga qua Bulgaria và Hy Lạp tới Italy thông qua hệ thống đường ống Dòng chảy phương Nam và Poseidon" - ông Grivach nói thêm.

Vào tháng Hai năm 2016, Gazprom, Edison SpA và DEPA SA đã ký "Bản ghi nhớ về cung cấp khí đốt tự nhiên từ Nga dưới Biển Đen qua nước thứ ba đến Hy Lạp và từ Hy Lạp tới Ý" với mục đích tổ chức các tuyến đường cung cấp phía nam khí đốt tự nhiên của Nga đến châu Âu. Các bên có ý định tận dụng tối đa các kết quả của công việc được thực hiện bởi Edison và DEPA trong khuôn khổ dự án ITGI Poseidon. Cuối tháng 6, người đứng đầu Gazprom, Alexei Miller thông báo rằng EC, Bulgaria và Thổ Nhĩ Kỳ vẫn chưa thể hiện sự quan tâm đến dự án Poseidon.