Khi những ông vua dầu mỏ “bật khóc”

Khi giá dầu giảm từ trên 100 USD xuống có lúc tới 20 USD/thùng, Arập Xê-út đã bắt đầu phải bán trái phiếu mặc dù trước đó tỏ ra rất tự tin với khoản dự trữ nhiều tỉ USD. Theo truyền thông địa phương, nước này đang định vay thêm nhiều tỉ USD vì nền kinh tế nước này gặp khốn đốn vì giá dầu thế giới bị giảm mạnh. Và không chỉ có Arập Xê-út, những ông vua dầu lửa khác cũng đang khốn đốn.

Những chiếc tàu cao tốc đưa du khách chạy qua vùng nước ấm của Vịnh Ba Tư để tới những nơi trước đây là nơi mò ngọc trai ở duyên hải Bahrain. Trước khi dầu lửa được khám phá vào thập niên 1930, kinh tế Bahrain hầu như hoàn toàn lệ thuộc vào việc xuất khẩu ngọc trai. Chính phủ Bahrain giờ đây muốn khoe di sản của họ, nhưng bà Noura Al Sayeh, kiến trúc sư trưởng của dự án Con đường Di sản, cho biết giới hữu trách còn có một kế hoạch khác.

"Ý tưởng của toàn bộ dự án này là làm cho hoạt động nuôi ngọc trai một lần nữa trở thành một hoạt động kinh tế lâu bền cho Bahrain".

Bahrain cùng với các nước khác ở vùng Vịnh đang cần đa dạng hóa nền kinh tế của họ một cách cấp bách. Giá dầu hiện nay đã từ mức 120 USD/thùng trong năm 2014 giảm xuống chỉ còn khoảng 40 USD thời điểm hiện nay. Công ty xếp hạng tín dụng Moody’s đã hạ triển vọng kinh tế Bahrain xuống mức rất tệ hại.

Ông Jason Tuvey, một chuyên gia của công ty tư vấn Capital Economics ở London, cho biết Oman cũng gặp khó khăn như vậy. "Oman và Bahrain là những nơi mà tài chính sẽ bị co cụm rất nhiều trong vài ba năm tới đây. Và mức tăng trưởng của họ sẽ cực kỳ yếu kém. Ngoài ra, cả hai nước đều phải đối mặt với những mối quan tâm về chính trị".

Dầu lửa chiếm khoảng 80% thu nhập của Arập Xê-út. Nhưng nguồn thu này đã bị giảm đi phân nửa trong hai năm qua. Ngân sách chính phủ đang bị thâm hụt 15% và có tin cho biết họ đang tìm kiếm một khoản vay 8 tỉ USD từ ngân hàng. Tuy nhiên, ông Tuvey nói rằng Arập Xê-út không có nhiều rủi ro như các nước khác.

"Giới hữu trách Arập Xê-út đã dành dụm khá nhiều trong thập niên qua, khi giá dầu ở mức cao. Họ đã trả bớt nợ. Cho nên hiện giờ vị thế của họ tương đối mạnh để ứng phó với tình trạng giá dầu thấp, ít ra là khi chúng ta so sánh với các nước sản xuất dầu khác như Nigeria".

Là một nước thành viên của OPEC, Arập Xê-út có thể giảm sản lượng để làm cho giá dầu gia tăng. Tuy nhiên, theo ông Tuvey, điều đó có thể gây phương hại cho kinh tế của Arập Xê-út. "Điều đó sẽ làm cho những công ty sản xuất dầu đá phiến ở Mỹ gia tăng sản lượng một lần nữa và đe dọa tới vị thế dài hạn của Arập Xê-út trên thị trường".

Riyadh đang ra sức cải cách kinh tế bằng cách hạ giảm mức lương và gia tăng số công ăn việc làm trong khu vực tư. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng Arập Xê-út đã quá quen với sự giàu có do dầu lửa mang lại, cho nên những sự thay đổi đó sẽ phải mất nhiều năm mới có thể được thực hiện.