Đô thị quá tải - Mảnh đất màu mỡ của tệ nạn xã hội

Hội thảo còn góp thêm những phản ánh từ thực tiễn về tình hình tội phạm và những giải pháp khắc phục trên một số địa bàn ở TP HCM; những góc nhìn khoa học về nguyên nhân và hướng khắc phục của các chuyên gia nghiên cứu văn hóa, tâm lý xã hội, thanh thiếu niên... Tuy nhiên, do tính phức tạp hiện nay nên hội thảo đã tập trung xoáy sâu vào loại hình tội phạm hình sự gây nhiều bức xúc cho người dân trong thời gian qua.

Tội phạm được đưa ra xét xử tại tòa án ngày càng gia tăng

Từ năm 2012 đến nay, tình hình tội phạm ở TP HCM có chiều hướng gia tăng. Nguyên nhân cơ bản theo các cơ quan chức năng là sự suy thoái và khó khăn trong phát triển kinh tế đã làm gia tăng các bất ổn xã hội, nổi bật là tình trạng tội phạm ở TP HCM. Ngoài ra còn có các nguyên nhân như từ giáo dục trong gia đình và nhà trường, hình thức tổ chức các khu vui chơi... sâu xa nhất là do đô thị quá tải.

Tình trạng quá tải về nhiều mặt ở TP HCM như quá tải giao thông, giáo dục, dân số, an ninh trật tự... dẫn đến tệ nạn xã hội tăng nhanh, những mặt quá tải đó liên quan chặt chẽ với nhau, là điểu kiện để thúc đẩy nhau phát triển theo chiều hướng xấu đi.

Theo TS. Nguyễn Hữu Nguyên (Trung tâm Nghiên cứu kinh tế miền Nam) cho biết: “Hầu như tất cả tệ nạn xã hội và vấn nạn đô thị ở TP HCM đều có mối liên hệ trực tiếp đến tình trạng quá tải dân số. Thực tế cho thấy, trên phạm vi toàn cầu, tệ nạn xã hội luôn tỉ lệ thuận với dân số đô thị”.

Đô thị càng quá tải, càng tạo cơ hội cho nạn cướp giật, móc túi. Chẳng hạn như, nơi càng đông người tội phạm móc túi mới có nhiều cơ hội. Hoặc nơi có nhiều đường giao cắt nhau phức tạp để dễ trốn thoát khi bị truy đuổi.

Gần đây, ở TP HCM, nhiều vụ cướp rất táo tợn, thực hiện hành vi ngay cả trong quán cà phê, có kẻ còn manh động vào tận nhà để cướp... gây hoang mang cho người dân. Những hành vi đó thường tồn tại trong đô thị lớn, dân cư đông đúc nơi tồn tại rất nhiều tội phạm.

Vụ cướp gây xôn xao dư luận dưới chân cầu Sài Gòn

Ngoài ra, đô thị lớn cũng là nơi tồn tại nhiều tệ nạn ma túy như buôn bán, vận chuyển, hút chích... thể hiện rõ là hằng năm, Công an TP HCM phá rất nhiều vụ án liên quan đến ma túy. Đồng thời, thành phố cũng cho xây dựng hơn 20 trung tâm cai nghiện ma túy ở các tỉnh lân cận. Trong khi đó hàng chục trung tâm cai nghiện ở thành phố đầy ắp con nghiện.

Giải thích về vấn đề này, TS Nguyên cho rằng: “TP HCM có dân số và mật độ quá cao, có nhiều khu dân cư nghèo, nhiều đường hẻm quanh co, tối tăm... là những địa điểm lý tưởng để hoạt động buôn bán và hút chích ma túy hoành hành”.

“Tệ nạn này chỉ có thể giảm dần khi sự phân hóa giàu nghèo giảm xuống, đời sống người dân được nâng cao, phúc lợi xã hội tăng làm số lượng người nghèo giảm... cùng với những giá trị gia đình được đề cao hơn, một nền giáo dục toàn diện hơn, đồng thời việc thực thi luật pháp nghiêm minh hơn”, TS. Nguyễn Hữu Nguyên nhận định.

Nguyễn Hiển