Đại biểu Mai Sỹ Diến: Nhiều khoản thu không phải thực sự của năm tài chính

Đề cập đến vấn đề điều hành NSNN, đại biểu Mai Sỹ Diến ghi nhận, các bộ, ngành, các địa phương đã triển khai thực hiện nhiều giải pháp, điều hành dự toán NSNN có hiệu quả, là động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước, rất đáng trân trọng trong những năm qua.

Tuy nhiên theo vị đại biểu này, vẫn còn nhiều vấn đề gây băn khoăn phải được làm rõ. Trước hết, đại biểu cho rằng, báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội đã khẳng định đang có những khó khăn nhất định đối với nền kinh tế nước ta như tình trạng dịch tả lợn châu Phi, giá xăng dầu tăng, giá điện tăng ảnh hưởng và gây khó khăn đối với sản xuất, kinh doanh và đời sống dân sinh… nhưng việc thực hiện thu NSNN lại tăng cao và vượt khoảng 8% so với dự toán của Quốc hội.

Đại biểu Mai Sỹ Diến (Thanh Hóa) phát biểu tại phiên thảo luận

“Các báo cáo trình Quốc hội cho thấy, có nhiều khoản thu thực sự không phải là khoản thu ổn định lâu dài và khoản thu thực sự của năm tài chính; có nhiều khoản thu được của năm tài chính nhưng là các khoản thu từ những năm trước chưa thu được mà được truy thu trong năm tài chính hoặc của những năm sau nhưng được thu vào năm tài chính, như các khoản tiền thu sử dụng đất, tiền thoái vốn Nhà nước, nợ đọng thuế của các năm trước, thu tăng sản lượng khai thác dầu thô so với số đã báo cáo Quốc hội, một số địa phương điều chuyển nguồn thu thuế của năm sau sang nguồn thu năm trước để cân đối dự toán chi hoặc để hoàn thành dự toán thu”, đại biểu Mai Sỹ Diến nói.

Trên cơ sở này, đại biểu Mai Sỹ Diến đề nghị Chính phủ chỉ đạo đánh giá một cách chính xác để có căn cứ vững chắc điều hành tổ chức thực hiện dự toán NSNN năm 2019 đúng quy định của pháp luật và Nghị quyết của Quốc hội.

Điều băn khoăn thứ hai, theo đại biểu Diến, nguồn thu từ sản xuất kinh doanh là nguồn thu có tính chất lâu dài, ổn định, bền vững, là một trong những căn cứ để đánh giá sự phát triển kinh tế đất nước, là căn cứ để đánh giá chính sách ưu đãi đối với lĩnh vực này. Nhưng trong báo cáo của Ủy ban Tài chính - Ngân sách năm 2018 khẳng định: Số thu NSNN từ lĩnh vực sản xuất kinh doanh đều giảm so với số báo cáo Quốc hội. Đây là biểu hiện cho thấy, thu NSNN không bền vững và thể hiện không công bằng giữa các khu vực kinh tế.

Nhấn mạnh điều này, đại biểu Mai Sỹ Diến nêu ví dụ, trong năm 2017, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài vừa có lợi nhuận lớn nhất, vừa được hưởng nhiều chính sách của Nhà nước, nhưng lại đóng góp vào NSNN giá trị thấp nhất và thực hiện dự toán chỉ đạt 85,6%. Năm 2018, doanh nghiệp ngoài nhà nước có giá trị đóng góp vào ngân sách và có tỷ lệ thực hiện dự toán cao nhất so với 3 khu vực kinh tế. “Điều không bình thường này cần được đánh giá đâu là nguyên nhân, do khâu lập dự toán thu không sát hay do khâu quản lý thuế không chặt chẽ và thiếu quyết liệt”, đại biểu Diến nêu và đề nghị Chính phủ phải xác định rõ nguyên nhân và có giải pháp chỉ đạo kịp thời về vấn đề này.

Điều băn khoăn thứ ba, theo đại biểu Mai Sỹ Diến là việc xây dựng dự toán NSNN trình Quốc hội hiện nay phải cân nhắc trong việc lấy kết quả của việc phân bổ dự toán năm trước làm căn cứ để xây dựng và phân bổ dự toán năm sau. Kết quả này chưa hoàn toàn tin cậy vì kết quả thực hiện năm trước chưa chính xác nhưng không phát hiện ra, khi trở thành căn cứ để xây dựng dự toán năm sau thì kết quả dự toán năm sau lại sẽ không chính xác.

“Báo cáo kiểm toán tại 49 địa phương cho thấy, có 38 địa phương sử dụng sai nguồn kinh phí 3.105 tỷ đồng, 12 địa phương sử dụng nguồn thu sử dụng đất để bổ sung chi thường xuyên; 23 địa phương chi hỗ trợ không đúng nhiệm vụ chi theo phân cấp… Việc xây dựng dự toán có yếu tố chưa chắc chắn này cần có dự báo và điều chỉnh trong tổ chức thực hiện dự toán NSNN, không để ảnh hưởng đến việc điều hành kinh tế vĩ mô và kế hoạch phát triển kinh tế đất nước”, vị đại biểu này cho hay.

Điều thứ tư đại biểu Mai Sỹ Diến đề cập đến là việc chấp hành Nghị quyết của Quốc hội và pháp luật về tài chính ngân sách, phải được thực hiện nghiêm minh từ Trung ương đến địa phương.

Đại biểu Mai Sỹ Diến đề nghị, ngoài việc những vi phạm có dấu hiệu hình sự được chuyển đến các cơ quan chức năng thì việc xem xét trách nhiệm các tổ chức, cá nhân để xảy ra những vi phạm pháp luật về tài chính, ngân sách và Nghị quyết của Quốc hội theo kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước phải được thực hiện một cách nghiêm túc, công khai theo đúng quy định của pháp luật.

Đại biểu Diến nhấn mạnh, việc bố trí kế hoạch vốn chưa đúng đối tượng, vượt định mức hỗ trợ; phân bổ ngân sách không có trong kế hoạch đầu tư công, ứng trước kế hoạch vốn sai quy định, chưa xác định rõ nguồn, khả năng cân đối vốn khi quyết định đầu tư; xác định tổng mức đầu tư không chính xác, phải điều chỉnh nhiều lần, giá trị lớn thì phải được kiểm điểm nghiêm túc, công khai, lập danh sách báo cáo Quốc hội.

Lê Thùy

Quy mô nợ công tiếp tục tăng qua các năm

Phân bổ ngân sách còn nhiều bất cập

Ngân sách Nhà nước thặng dư hơn 88 ngàn tỷ đồng