Cuộc đấu khẩu cứng rắn lịch sự giữa hai Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ - Nga

Bỏ lệnh trừng phạt Nord Stream 2: “Món quà” Mỹ dành cho Nga

Ngoại trưởng Mỹ Blinken cho biết mong muốn “tìm kiếm mối quan hệ ổn định, dự đoán được với Nga”, phụ họa cho đề nghị của Tổng thống Mỹ Biden về cuộc gặp thượng đỉnh với Tổng thống Nga Putin vào tháng 6/2021.

Bộ trưởng Ngoại giao Nga Lavrov cho biết: “Chúng tôi có các khác biệt nghiêm trọng trong việc đánh giá tình hình thế giới, khác biệt nghiêm trọng trong các cách tiếp cận đối với các nhiệm vụ cần giải quyết để bình thường hóa. Quan điểm của chúng tôi rất đơn giản. Chúng tôi thảo luận tất các vấn đề, không loại trừ vấn đề nào, nhưng với nhận thức rằng cuộc trao đổi sẽ trung thực, với dữ kiện thực tế và trên cơ sở cùng tôn trọng lẫn nhau”.

Ngoại trưởng Blinken cho biết cuộc gặp với Bộ trưởng Ngoại giao Nga Lavrov là một thử thách tiền đề quan trọng trong việc Mỹ và Nga có thể hợp tác trong một số lĩnh vực, như biến đổi khí hậu, Trung Đông, Iran và Bắc Triều Tiên, mặc dù hai nước bất đồng sâu sắc trong các vấn đề khác. Hai bên đã tập trung vào vấn đề thế giới đang rất quan tâm là cuộc xung đột Israel-Palestin. Ngoại trưởng Blinken nhấn mạnh, mặc dù có những chỉ trích, Mỹ và Nga đã nhất trí từ đầu chính quyền Biden về việc gia hạn thêm 5 năm thỏa thuận kiểm soát vũ khí quan trọng giữa hai nước mà chính quyền Trump từ chối gia hạn trước khi rời nhiệm sở.

Ngoại trưởng Blinken cho biết Mỹ và Nga đã hợp tác trong quá khứ trong các vấn đề Bắc Cực và khẳng định lại “tầm quan trọng của việc tiếp tục duy trì khu vực này như một khu vực của hợp tác”, bày tỏ “lo ngại về một số hoạt động quân sự ở Bắc Cực”, “làm gia tăng mối nguy hiểm về các sự cố do tính toán sai và làm phương hại mục tiêu chung là một tương lai hòa bình, bền vững cho khu vực”. Ngoại trưởng Blinken cũng đề xuất việc đưa ra các quy định hàng hải mới cho khu vực, trên cơ sở pháp quyền, các quy tắc và các cam kết.

Cuộc hội đàm diễn ra trong bối cảnh chính quyền Biden vừa thông báo với Quốc hội Mỹ về những biện pháp trừng phạt mới với dự án đường ống dẫn khí Dòng chảy Phương Bắc 2, nhằm vào 8 công ty Nga và các tàu lắp đặt đường ống, nhưng không trừng phạt công ty Nord Stream AG và CEO người Đức Mathias Warnig. Hai bên bất đồng quan điểm hoàn toàn trong một loạt các vấn đề như Ukraine, Bắc Cực, nhân vật đối lập Alexey Navalny, cáo buộc hacker Nga tấn công hệ thống máy tính công ty Mỹ Colonial Pipeline, các hành động trả đũa trục xuất các nhà ngoại giao hai nước. Nga yêu cầu Mỹ tới ngày 1/8/2021 phải loại bỏ tất cả các nhân viên không phải là công dân Mỹ tại các cơ quan ngoại giao Mỹ ở Nga, một yêu cầu mà Mỹ cho là không thể thực hiện được.

Băng trôi tại Bắc Cực. Ảnh: Reuters/Natalie Thomas

Một lĩnh vực bất đồng ở Reykiavik trực tiếp liên quan đến Bắc Cực. Ngoại trưởng Blinken bác bỏ đề nghị của Nga nối lại đối thoại quân sự bị gián đoạn từ lâu giữa 8 nước thành viên Hội đồng Bắc Cực; bác bỏ đề nghị của Nga nối lại thành phần quân sự trong Hội đồng Bắc Cực và bày tỏ lo ngại về việc Nga tăng cường các hoạt động quân sự tại khu vực được coi là “Vòng Bắc Cực”. Về phần mình, Bộ trưởng Ngoại giao Nga Lavrov bác bỏ chỉ trích của Ngoại trưởng Blinken về hoạt động của Nga ở Bắc Cực, khẳng định Bắc Cực là “lãnh thổ” của Nga, Nga “có trách nhiệm giữ bờ biển Bắc Cực an toàn”, “mọi việc Nga đang làm ở đây là hoàn toàn hợp pháp”.

Sau cuộc hội đàm, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Ngoại trưởng Blinken đã kêu gọi Nga trả tự do cho hai người Mỹ bị Nga bắt giữ, bày tỏ “lo ngại sâu sắc” về việc Nga tập trung quân đội ở biên giới Ukraine. Tại cuộc họp báo ở Mát-xcơ-va trước cuộc hội đàm, Bộ trưởng Ngoại giao Nga Lavrov dường như tiên liệu về quan điểm của Ngoại trưởng Blinken và việc Mỹ tuyên bố các biện pháp trừng phạt nên đã phát biểu phản bác: “Rõ ràng là Mỹ quyết định thúc đẩy quan hệ ổn định, dự đoán được với Nga. Tuy nhiên, nếu mối quan hệ đó bao gồm cả những biện pháp trừng phạt thường xuyên và dự đoán được thì không phải là mối quan hệ mà chúng tôi cần”.

Thanh Bình