Con người vẫn giá trị hơn robot

Robot thay thế con người?

Đây là vấn đề hết sức thiết thực mà Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (Bộ LĐ-TB&XH) nêu ra trong Hội thảo “Nguồn nhân lực và công nghệ cho kỷ nguyên số tại Việt Nam” được tổ chức cách đây không lâu.

Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 được nhận định sẽ làm các công việc truyền thống mất dần vào tay của robot, trí tuệ nhân tạo... Bên cạnh mang lại những lợi ích nhất định thì công nghiệp 4.0 cũng mang đến những mặt trái, cụ thể có thể là phá vỡ thị trường lao động do tự động hóa thay thế lao động chân tay trong nền kinh tế, robot thay thế con người trong nhiều lĩnh vực, dẫn đến hàng triệu lao động có thể rơi vào cảnh thất nghiệp…

Theo nghiên cứu của ManpowerGroup, một tập đoàn hoạt động trong lĩnh vực tuyển dụng lao động, nhân sự, tư vấn nhân sự, hiện nay có đến 45% công việc con người đang làm có thể được tự động hóa. Các ngành chịu tác động nhiều nhất từ công nghệ và tự động hóa phải kể đến là IT (26%), nhân sự (20%) và dịch vụ khách hàng (15%). Ngành bán lẻ và ngành tài chính là ngành chịu tác động rất lớn với 47% các hoạt động mà nhân viên bán hàng làm hằng ngày có thể được tự động hóa bằng và tỷ lệ này lên đến 86% đối với công việc kế toán, ghi sổ cũng như các công việc xử lý dữ liệu khác.

Ông Simon Matthews, Tổng giám đốc ManpowerGroup tại Việt Nam, nhận định, với sự chuyển động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, trong khoảng 15 năm tới, thế giới sẽ có diện mạo mới, đòi hỏi các doanh nghiệp phải thay đổi.

Kết quả khảo sát “Thiếu hụt nhân tài 2016-2017” của ManpowerGroup với hơn 42.000 doanh nghiệp trên toàn cầu cho thấy, các loại công việc đòi hỏi tay nghề như: thợ điện, thợ mộc, thợ nề… vẫn được xếp vào loại công việc khó tìm nhân lực nhất trong 5 năm tới.

Tại Đông Nam Á, 46% số doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết họ gặp khó khăn trong việc tuyển dụng. Trong khi đó ở Việt Nam, nhân sự quản lý cấp cao đang thiếu hụt trầm trọng, một phần do tình trạng “chảy máu chất xám”.

Các doanh nghiệp đã sẵn sàng đối phó với tình trạng thiếu hụt nhân tài theo nhiều cách khác nhau. Theo khảo sát “Thiếu hụt nhân tài 2016-2017”, có đến 53% doanh nghiệp chọn cách đào tạo và phát triển nhân lực hiện tại, 36% tuyển dụng nguồn nhân lực ngoài chuyên môn, 28% tìm các chiến lược tuyển dụng thay thế chiến lược truyền thống, 27% gia tăng các lợi ích cho người lao động, 26% trả lương cao, 19% khoán việc và 19% thay đổi mô hình làm việc.

Lao động phải có kỹ năng và kiến thức

Với tỷ lệ lên đến 53% doanh nghiệp chọn cách đào tạo và phát triển nhân lực đang sử dụng, rõ ràng đây là phương pháp hiệu quả nhất. Như vậy, người lao động cần phải có khả năng học hỏi, phải sẵn sàng tiếp thu những kỹ năng mới vì khả năng được tuyển dụng ít phụ thuộc vào những gì người lao động đã biết mà phụ thuộc nhiều vào khả năng học tập, ứng dụng và thích nghi tốt như thế nào.

Tương lai của việc làm chắc chắn sẽ bị tác động bởi ảnh hưởng của cách mạng công nghiệp 4.0 nhưng không hề u tối như dự đoán khá phổ biến ngày nay rằng tự động hóa sẽ thay thế con người.

Ông Simon Matthews nhấn mạnh, sự sáng tạo, kỹ năng quản lý con người, kỹ năng ra quyết định, trí tuệ cảm xúc và đàm phán sẽ giúp khai thác tiềm năng của nguồn lực con người, đồng thời tạo điều kiện cho con người có giá trị hơn robot chứ không bị chúng thay thế. Vì vậy, vấn đề nằm ở kỹ năng của con người, người lao động phải nhận thấy rằng họ cần cải thiện kỹ năng và kiến thức trong nhiều lĩnh vực.

Ông Đinh Đức Hùng, Kỹ sư trưởng giải pháp SmartCity, Viettel Telecom nhấn mạnh đến 4 vấn đề mà con người cần chuẩn bị và đối phó trong cách mạng công nghiệp 4.0 gồm: Hạ tầng kết nối, làm chủ công nghệ mới, ứng dụng công nghệ viễn thông trong các ngành nghề và nguồn nhân lực.

“Vấn đề nguồn nhân lực là điều đáng lo ngại nhất để Việt Nam chuyển dịch theo cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Việt Nam đang có trên 90% triệu dân, trong số đó có nhiều thành phần như công nhân, nông dân, công chức, người làm trong lĩnh vực dịch vụ…”, ông Đinh Đức Hùng nói.

Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Doãn Mậu Diệp cho rằng, cần có các chương trình tư vấn, định hướng nghề nghiệp cho người lao động, chú trọng phát triển kỹ năng ngoại ngữ và xây dựng các dự án đào tạo kỹ năng cho lao động nhằm đảm bảo khả năng tìm việc và phát triển bền vững của người lao động. Đặc biệt, các doanh nghiệp cần thay đổi cách tuyển dụng nhân tài, mạnh dạn sử dụng các ứng dụng công nghệ số. Mặt khác, người lao động phải luôn tìm cách thích nghi với sự thay đổi thông qua việc nâng cao, làm mới các kỹ năng của mình…

Theo nghiên cứu của ManpowerGroup, một tập đoàn hoạt động trong lĩnh vực tuyển dụng lao động, nhân sự, tư vấn nhân sự, hiện nay có đến 45% công việc con người đang làm có thể được tự động hóa.