“Cậu bé vàng” của Vật lý Việt Nam

Năng lượng Mới số 293

“Cậu bé vàng” Vật lý mê học… Toán

Sinh ra trong một gia đình có bố và mẹ đều là giáo viên dạy môn Vật lý, ngay từ nhỏ, Long được tiếp xúc với những quyển sách Vật lý và tỏ ra thích thú với bài giảng của bố mẹ. Dày công tìm hiểu và tự mày mò những kiến thức từ tự nhiên, không biết bao giờ, Long cứ thế ngấm vào đầu mình những con số, giải đáp nhiều câu hỏi cho bản thân mình. Điều thú vị là, khả năng tự học của Long được bố mẹ phát hiện từ ngày còn nhỏ. Mẹ của Long, cô Trần La Giang (giáo viên môn Vật lý Trường THPT chuyên Sơn La) cho biết, từ khi 2 tuổi Long đã biết hết các chữ số, chữ cái. Cô nhớ lại: “Khi đến lớp Long cứ đọc vanh vách, các cô giáo thấy ngạc nhiên, gặp trực tiếp mẹ Long trao đổi và nhắc mẹ Long không nên dạy trước như thế, để bạn ấy phát triển tự nhiên như bạn bè cùng trang lứa. Sự thật, tất cả những "biết trước" đấy, đều là do Long tự học chứ chẳng ai bày”.

Vì bố mẹ đều là giáo viên nên nhà em có một tủ sách rất lớn. Từ khi 6 tuổi, Long đã lấy quyển Vật lý đại chúng, dày hơn 500 trang, toàn chữ là chữ, đọc không biết chán.

Ngô Phi Long

Thi đỗ khối chuyên lý Đại học Khoa học tự nhiên (Ðại học Quốc gia Hà Nội) và THPT chuyên Sơn La nhưng Long đã chọn ngôi trường ở tỉnh miền núi, bởi đơn giản lựa chọn ấy giúp em được sống gần gia đình; cũng để chứng minh một điều rằng, học sinh miền núi tuy khó khăn nhưng học rất giỏi. Long cho biết: "Có thể điều kiện học tập ở miền núi không tốt bằng ở thành phố, nhưng điều đó không có nghĩa là các bạn miền núi không thể trở thành người tài giỏi".

Và điều đặc biệt là cậu bé Long lại chọn học chuyên Toán chứ không phải chuyên Lý. Chia sẻ về lựa chọn này, Long cho biết mình tâm đắc với câu nói của Albert Einstein: “Tôi học Toán để học Vật lý cho tốt”. Với môn Toán, Long cũng đã đạt nhiều giải thưởng cao, năm lớp 9, Long đoạt giải Nhì học sinh giỏi Toán cấp tỉnh, giải Nhì kỳ thi giải Toán trên máy tính cầm tay cấp quốc gia. Tấm Huy chương Vàng (HCV) em dành được tại Trại hè Hùng Vương năm học lớp 10 cũng là từ môn Toán. Thế nhưng, Vật lý mới là niềm đam mê đích thực của “con rồng nhỏ” trên vùng núi Tây Bắc này.

Vượt lên chính mình

Năm 2012, Ngô Phi Long cũng tham dự cuộc thi Olympic Vật lý châu Á (Apho) nhưng chỉ giành được Huy chương Bạc, đó là lần đầu tiên Long được thử sức ở đấu trường quốc tế. “Cậu bé vàng” tâm sự: “Vì còn ít kinh nghiệm “chiến đấu” nên năm rồi, dù đã có sựchuẩnbị chu đáo nhưng em vẫn không tránh khỏi sai sót và kết quả đạt được cũng không như mong muốn. Năm nay dự thi, mục tiêu chủ yếu vẫn là nỗ lực hết sức để đạt được kết quả tốt nhất. Chuyện đạt HCV hay không mình cũng không dám đặt nặng, vì biết rằng kỹ năng của mình còn hạn chế. Tuy nhiên, bản thân em rất mong muốn có thể cải thiện thành tích so với kỳ thi trước”. Ngay sau đó, tháng 7/2012, Long thi Quốc tế tại Estonia và đoạt HCV.

Ngô Phi Long (thứ 2 từ phải sang) cùng đội tuyển Vật lý Olympic Quốc tế lần thứ 43)

Những tưởng đó đã là thành tích khó có ai qua được trong những kỳ “đem chuông đi đánh xứ người”. Thế nhưng, chỉ đúng một năm sau, Ngô Phi Long đã vượt qua kỳ tích của chính mình, với tấm HCV Olympic Vật lý châu Á (Apho) diễn ra tại Indonesia tháng 5/2013. Chỉ hai tháng sau, tại kỳ thi Olympic Vật lý 2013 diễn ra tại Đan Mạch, Ngô Phi Long là một trong hai học sinh của đoàn Việt Nam tham dự đoạt HCV, đưa bảng vàng thành tích dự thi Vật lý quốc tế của Việt Nam lên cao nhất từ trước tới nay, được bạn bè quốc tế nể phục.

Mỗi người có một phương pháp học tập khác nhau, tuy nhiên để cho việc học luôn đạt hiệu quả, Long bật mí một kinh nghiệm dành cho tất cả các bạn trẻ là nên học tập khi mà tâm trạng cảm thấy thoải mái và hứng thú nhất. Không nênđể tâm lý căng thẳng sẽ làm cho mình chán nản với việc học, từ đó kết quả sẽ không được như ý muốn. Ngoài ra, Long chia sẻ: “Ðối với bất kỳ lĩnh vực nào trong đời sống, nếu mọi người muốn thành công thì cần có đam mê, đó là yếu tố quan trọng nhất đối với các bạn trẻ khi mà muốn có được thành công trong học tập cũng như trong các hoạt động khác trong cuộc sống”.

Với thành tích xuất sắc và vinh quang mang về cho Tổ quốc, Ngô Phi Long đã vinh dự nhận Huân chương Lao động hạng Ba cùng bằng khen của Thủ tướng Chính phủ. Long cho hay, em khá bất ngờ và cảm thấy rất vinh dự, tự hào khi được nhận phần thưởng cao quý này. Tuy nhiên, ngoài niềm vui đó, em cũng có những áp lực nho nhỏ, vì vậy em sẽ phải cố gắng phấn đấu hơn nữa để có thể xứng đáng với danh hiệu mà mình đã được tặng thưởng.

Long tâm sự: “Em không dám mơ ước được như anh Ngô Bảo Châu, nhưng em sẽ phấn đấu trở thành nhà nghiên cứu Vật lý. Em thích nhất Vật lý ứng dụng. Cái này thế giới cũng đang cần. Nhưng bây giờ, phải tập trung học tiếng Anh đã. Xem ra, để thông thạo được, tiếng Anh còn khó hơn cả Vật lý”.

“Cậu bé vàng” chia sẻ thêm: “Dù đi bất cứ nơi đâu thì mình không thể nào tìm thấy một Việt Nam thứ hai được, vì vậy sau khi học xong, em sẽ trở về để phục vụ cho đất nước”. Ngô Phi Long hy vọng trong tương lai sẽ có nhiều viện nghiên cứu hơn, không chỉ là Toán học mà còn có cả viện nghiên cứu về Vật lý, Hóa học, Sinh học. Những viện nghiên cứu đó sẽ tạo môi trường để cho tất cả các nhà khoa học ở Việt Nam có thể làm việc với nhau và làm việc với cả những nhà khoa học nước ngoài.

Vương Tâm