Cánh chim đầu đàn của nền công nghiệp khí Việt Nam (Tiếp theo và hết)

“Huyền thoại” ở cụm công trình này là đã nghiên cứu thành công vận chuyển hỗn hợp dầu khí cao áp và sử dụng nguồn năng lượng vỉa của giếng dầu để thu gom và vận chuyển khí vào bờ đến Nhà máy Nhiệt điện Bà Rịa không cần giàn nén khí. Với giải pháp này, chỉ cần xây dựng đường ống vận chuyển khí từ mỏ Bạch Hổ đến bờ dài 120km, qua trạm phân phối khí và đến Nhà máy Nhiệt điện Bà Rịa đã cho phép Vietsovpetro đưa được 1.0 triệu m3 khí/ngđ vào bờ đến Nhà máy Nhiệt điện Phú Mỹ, thay thế nguồn nguyên liệu dầu DO ngoại nhập. Giải pháp này đã mở ra kỷ nguyên sử dụng khí đồng hành làm nhiên liệu cho các nhà máy nhiệt điện và các ngành công nghiệp khác ở Việt Nam.

Nghiên cứu và ứng dụng thành công giải pháp gia tăng sản lượng khí vận chuyển vào bờ bằng cách sử dụng ở quy mô lớn các bộ phối trộn EJECTOR, hòa dòng khí sau bình tách ở điều kiện áp suất thấp (28-37at) với dòng khí của giàn nén nhỏ (MKS) có áp suất cao (100at) để được dòng khí có áp suất 57- 58at, bảo đảm vận chuyển được 2 triệu m3/ngđ vào bờ, cung cấp nhiên liệu cho Nhà máy Nhiệt điện Phú Mỹ. Giải pháp đặc biệt hiệu quả, đáp ứng yêu cầu cấp bách phát điện phục vụ công nghiệp và dân sinh trong mùa khô của Nhà máy Nhiệt điện Phú Mỹ.

Các nhà khoa học của Vietsovpetro và của PV GAS đã nghiên cứu và ứng dụng thành công giải pháp thu gom khí thấp áp tại các giàn khai thác cố định ở mỏ Bạch Hổ, bằng cách sử dụng phương pháp vận chuyển dầu bão hòa khí sau khi bình tách cấp 1, không qua bình tách cấp 2 đến giàn thu gom trung tâm để tách khí thấp áp tập trung và lắp đặt máy tăng áp. Khí thấp áp sau khi bình tách tập trung đi qua máy tăng áp đến áp suất đủ lớn để vận chuyển đến giàn nén khí trung tâm.

Cánh chim đầu đàn của nền công nghiệp khí Việt Nam (Tiếp theo và hết)

Ông Ngô Thường San nhớ lại, khi làm việc với Nga, chúng ta không khai thác khí mà chỉ tính đến chuyện đưa dầu từ đường ống về Tân Thành để xử lý. Mục tiêu đầu tiên của Vietsovpetro là làm thế nào sản xuất được dầu để Việt Nam không phải nhập dầu từ Nga. Việc đưa được dầu về hết sức phức tạp, khí đồng hành phải bỏ đi rất lớn. Theo tính toán, cứ khai thác được 1 triệu tấn dầu thì đốt hết 200 triệu m3 khí. Đây là một con số không hề nhỏ.

Năm 1990, Thủ tướng Võ Văn Kiệt đến thăm Liên doanh Vietsovpetro. Khi đó, ông Ngô Thường San đã đề xuất phương án xây dựng nhà máy theo kiểu “cuốn chiếu”, nghĩa là: Bước 1, chỉ lấy khí và dầu condensate; bước 2 tách LPG và bước 3 là tách toàn bộ... Dầu thì bán ngoài khơi, còn khí đốt được đưa vào bờ, đưa về Nhà máy Nhiệt điện Bà Rịa. Thủ tướng Võ Văn Kiệt đồng ý và ngay lập tức có báo cáo trình bày đề án. Vietsovpetro được phân công khai thác dầu ngoài biển, còn khí hoàn toàn do phía Việt Nam lo. PV Gas là đơn vị trực tiếp xây dựng giàn. Sau đó mới có chuyện xây dựng Kho cảng Thị Vải và đưa vào bờ 2 tỉ m3 khí/năm.

Nhưng đầu tư một giàn nén khí, đẩy khí từ mỏ Bạch Hổ vào bờ tốn tới 200 triệu USD. Mất 200 triệu USD để xử lý 7 triệu m3 khí/ngày chưa phải là bài toán hiệu quả. Chính vì vậy, sáng kiến áp dụng áp suất đầu giếng để đẩy khí vào bờ là một sáng kiến cực kỳ quan trọng và có hiệu quả kinh tế rất cao.

Khi có nhà máy xử lý khí thì phải xây dựng hệ thống đường ống thu gom khí từ các mỏ về một nơi, rồi tận dụng áp suất cao của vỉa khí đẩy vào bờ.

Có một câu chuyện mà đến bây giờ, ông Ngô Thường San vẫn thấy buồn, đó là khi Tổng công ty Dầu khí Việt Nam đề xuất xây dựng nhà máy nhiệt điện khí thì Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) phản đối mạnh nhất. Họ đưa ra muôn vàn lý do để ngăn cản PVN xây dựng nhà máy nhiệt điện khí, tựu trung là họ mang nặng tư tưởng độc quyền. Họ chỉ muốn mua khí của PVN với giá 1,3 USD cho 1 triệu BTU, nghĩa là giá quá “bèo”. Ông Ngô Thường San phải đi đàm phán không biết bao nhiêu cuộc với EVN, phải đi giải thích với các cấp lãnh đạo, cuối cùng mới được đồng ý. Làm Nhà máy Đạm Phú Mỹ cũng vậy. Một số bộ, ngành cũng ngăn cản quyết liệt và ẩn sau những lý do mà họ đưa ra, chính là vì họ muốn độc quyền.

Một bên là PVN quyết làm, một bên các bộ, ngành quyết ngăn... Chuyện đến tai Thủ tướng Võ Văn Kiệt, Thủ tướng đã gọi ông Ngô Thường San lên báo cáo. Sau khi nghe, Thủ tướng quyết cho làm ngay...

Nhớ lại chuyện cũ, ông Ngô Thường San bảo: “Nếu không có một vị Thủ tướng có tầm nhìn xa, quyết liệt trong điều hành và tin ở cấp dưới, thì sẽ không bao giờ có những nhà máy như Xử lý khí Dinh Cố, Điện khí Phú Mỹ, nhà máy phân đạm và sau này cũng chẳng có Lọc dầu Dung Quất”.

Tôi bị ám ảnh lời ông Ngô Thường San và khi nghĩ về những công trình quan trọng mà PVN đã xây dựng được trong khoảng hơn 20 năm qua, thì thấy chưa có công trình nào ngay từ đầu đã nhận được sự đồng thuận từ các bộ, ngành... Từ Xử lý khí Dinh Cố, Khí Cà Mau, rồi Nhiệt điện Phú Mỹ, Nhiệt điện Nhơn Trạch 1 & 2, Cụm Khí - Điện - Đạm Cà Mau, Lọc dầu Dung Quất và cả Dự án Biển Đông 01 khai thác khí và dầu condensate ở cụm mỏ Hải Thạch - Mộc Tinh... Dự án nào cũng phải trải qua những tháng ngày xin chủ trương, xin sự phê chuẩn... tốn thời gian và tiền của vô cùng. Mà trong lĩnh vực khai thác - chế biến dầu khí, việc đưa vào vận hành nhà máy, chỉ sớm một ngày là đất nước có cả triệu USD.

Nguyễn Như Phong