Các giải pháp để Gazprom bơm 100% công suất Nord Stream 2

Sáng ngày 10/9, Tổng giám đốc điều hành tập đoàn Gazprom A.Miller thông báo, việc lắp đặt đường ống NS2 đã hoàn thành đầy đủ. Công đoạn lắp đặt cuối cùng đã diễn ra vào ngày 06/9. Trước đó, hãng tin Bloomberg dẫn nguồn tin cho biết, nhánh đường ống thứ nhất của NS2 có thể bắt đầu vận hành từ ngày 01/10 tới và toàn bộ đường ống có thể sẽ vận hành từ ngày 01/12. Trang tin 1prime mới đây đã có bài viết phân tích thị trường khí đốt châu Âu sau khi quá trình lắp đặt đường ống khí đốt North Stream 2 (NS2) được hoàn thành.

Giới chuyên gia không nhận thấy bất kỳ trở ngại kỹ thuật đáng kể nào trong việc khởi động dự án. Phía trước sẽ là quá trình thử nghiệm, cấp chứng nhận và đi vào vận hành. “Trò chơi chính trị” phần lớn đã bị loại bỏ. Chuyên gia D.Koptev của Viện phát triển công nghệ tổ hợp nhiên liệu - năng lượng (Nga) cho biết, phía Mỹ đã phản ứng “nhẹ nhàng” trước sự kiện này. Những bên chống dự án hiện tại còn Ukraine và ở mức độ thấp hơn là Ba Lan - quốc gia đang thúc đẩy dự án khí đốt “Baltic Pipe” của mình và các kế hoạch khác có liên quan. Tuy nhiên, sự phản đối của họ khó có thể gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng đến dự án năng lượng này.

Vấn đề chưa được giải quyết

Giới chuyên gia nhận định, có lẽ điều duy nhất còn lại cần làm là giải đáp câu hỏi: liệu Gazprom có thể lấp đầy đường ống NS2 bằng khí đốt của mình hay không hay bị giới hạn ở mức 50% theo quy tắc của chỉ thị về khí đốt của EU. Trước đó vào năm 2019, Liên minh châu Âu (EU) đã thông qua các sửa đổi với gói năng lượng thứ ba của mình. Đây là một tổ hợp các biện pháp chống độc quyền nhằm ngăn chặn đường ống dẫn khí đốt trở thành tài sản của nhà cung cấp khí đốt. Và nếu điều này không thể ngăn chặn được, EU sẽ đưa ra các giới hạn về sản lượng khí qua đường ống. Theo quy định mới cập nhật, một nhà cung cấp không được tải quá 50% công suất đường ống dẫn khí vào EU. 50% công suất còn lại phải được dành cho các nhà cung cấp thay thế khác nhằm mục đích chống độc quyền.

Như vậy, để vận hành 100% công suất đường ống dẫn khí, Gazprom cần đưa các nhà cung cấp khí khác tham gia vận chuyển khí qua đường ống. Điều này có thể thực hiện bằng một số cách. Cách thứ nhất là xây dựng một trung tâm khí đốt ở khu vực cảng Ust-Luga và bán khí đốt cho các công ty châu Âu trước khi nó được vận chuyển vào đường ống, khác với việc bán khí đốt ở đầu ra của đường ống như hiện nay. Cách thứ hai là chấp nhận cho các nhà cung cấp khác tiếp cận đường ống. Ví dụ, tập đoàn dầu khí Rosneft thời gian gần đây đã tuyên bố mong muốn cung cấp khí đốt cho châu Âu. Tuy nhiên, lựa chọn này đòi hỏi phải thay đổi pháp luật của Nga về xuất khẩu khí đốt. Ngoài ra, việc thông qua quyết định như vậy chỉ có thể diễn ra vào thời điểm chính trị rất quan trọng. Riêng Gazprom thực sự không muốn tạo ra một đối thủ cạnh tranh với chính mình. Do đó, nhiều khả năng là Gazprom sẽ xây dựng một trung tâm khí đốt ở Ust-Luga để bán khí đốt cho các nhà nhập khẩu châu Âu tại biên giới Nga.

Câu hỏi về giá

Giới chuyên gia không kỳ vọng rằng, việc ra mắt NS2 sẽ cải thiện tình hình giá khí đốt ở châu Âu hiện nay. Giá vẫn đang tiếp tục tăng và trong tuần này đã vượt mốc 710 USD/1000m3. Theo công ty chứng khoán Otkrytie Broker, để xu hướng đảo ngược, dự trữ khí đốt trong các cơ sở lưu trữ khí ngầm phải gia tăng đến ngưỡng thích hợp và nguồn cung cấp phải đáp ứng đầy đủ nhu cầu tiêu thụ. Tính đến ngày 08/09, tỷ lệ lấp đầy trung bình các kho khí ngầm ở châu Âu ở mức 69,7%, thấp hơn nhiều so với với mức trung bình cùng kỳ 5 năm (2015 - 2019) là 82%.

Mặc khác, tin tức về NS2 mang lại hiệu ứng tích cực về giá. Trong tháng 8, những tin đồn về thời điểm Gazprom bắt đầu xuất khẩu khí đốt qua đường ống này đã tác động giá khí giảm 20% trên các sàn giao dịch ở châu Âu. Chuyên gia Koptev cho rằng, điều này một lần nữa cho thấy thành phần đầu cơ trên thị trường lớn như thế nào. Đến thời điểm này, khi thị trường có thể ước tính gần đúng thời điểm bắt đầu cung cấp khí đốt và sản lượng khí đốt, trò chơi “đầu cơ” sẽ sớm bị loại bỏ. Trong mọi trường hợp, không thể sử dụng hết công suất vận chuyển của đường ống. Theo ước tính của Gazprom, nguồn cung khí qua NS2 đến cuối năm 2021 có thể đạt 5,6 tỷ m3. Điều này sẽ không có tác động đáng kể lên thị trường vì thâm hụt hiện nay ở mức cao. Đường ống NS2 sẽ không thể giải quyết vấn đề này nhanh chóng. Ảnh hưởng chính của NS2 sẽ xảy ra vào năm 2022.