Buồn, vui tiếp viên đường sắt

Nhiều nhân viên đường sắt dù cuộc sống khó khăn, thu nhập giảm sút nhưng vẫn tận tụy với nghề

Vượt nạn

Vừa hướng dẫn cho khách lên chuyến tàu hướng về phương Nam, khuyến cáo hành khách phòng, chống dịch bệnh trên chuyến tàu, chị Nguyễn Thị Bích Thảo, tiếp viên tàu SE, chi nhánh đoàn tiếp viên đường sắt Hà Nội, trong đôi mắt vẫn ánh lên nét buồn. Chị cũng như hàng nghìn người lao động ngành đường sắt thực sự đang trải qua những ngày tháng vô cùng khó khăn.

Nét buồn của chị cũng là nét buồn chung của ngành đường sắt. Bởi trải qua 140 năm phát triển, Đường sắt Việt Nam đã khẳng định vị thế của một loại hình giao thông quan trọng của đất nước. Tuy nhiên, giờ đây khi đường bộ và đường hàng không phát triển mạnh mẽ thì hệ thống đường sắt vẫn trong tình trạng “giậm chân tại chỗ”. Thời gian qua, nhiều phương tiện truyền thông đã đăng tải sự xuống cấp của ngành đường sắt. Thực tế cho thấy, hệ thống hạ tầng đường sắt không những lạc hậu, xuống cấp do không được đầu tư đúng mức mà còn phải đối mặt với tình trạng xâm lấn hành lang an toàn giao thông. Thêm nữa, việc vận tải hành khách và hàng hóa của đường sắt vốn đã đìu hiu, nay lại sụt giảm mạnh do dịch Covid-19, ngành đường sắt đang lâm vào tình thế “sống mòn”.

Nụ cười của một người lái tàu

Báo cáo với đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội mới đây, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam cho biết, 3 năm qua, ngành đường sắt đã bù lỗ hàng trăm tỉ đồng do phải duy trì 6 đôi tàu chi gấp mấy lần thu. Nặng gánh nhất trong số này là 5 đôi tàu khách chạy các tuyến phía Bắc và miền Trung, gồm tuyến Yên Viên - Hạ Long; Long Biên - Quán Triều; Gia Lâm - Đồng Đăng; Vinh - Đồng Hới và Đồng Hới - Huế. Cùng với đó là đôi tàu hàng trên tuyến Mạo Khê - Cổ Thành. Các đôi tàu này cự ly vận chuyển ngắn, giá thành dịch vụ vận tải cao trong khi sản lượng vận tải thấp và bị cạnh tranh gay gắt bởi các phương tiện khác.

Thời điểm này, dù đã hết cách ly xã hội và khôi phục hoạt động vận tải, nhưng do lượng khách đi tàu rất ít nên hàng nghìn lao động đường sắt đã phải nghỉ, tạm hoãn hợp đồng lao động, không lương. Có thời điểm, ông Vũ Anh Minh - Chủ tịch Tổng công ty Đường sắt Việt Nam - đã phải thốt lên rằng, ngành đường sắt có nguy cơ phải dừng hoạt động do không đủ tiền, không có tiền trả lương cho hơn 11.000 nhân viên...

Những sân ga và chuyến tàu vắng khách

Thông tin từ phía ngành đường sắt đưa ra, năm 2020, dịch bệnh và bão lụt khiến ngành đường sắt... rơi vào thảm trạng, ước lỗ tới hơn 1.300 tỉ đồng. Số lượt hành khách đi tàu có tháng chỉ đạt 30-35% so với năm 2019, mức thấp nhất trong lịch sử. Năm 2021 đường sắt cũng không có dư địa phát triển. Việc triển khai thi công Dự án cải tạo, nâng cấp hạ tầng tuyến đường sắt Hà Nội - TP Hồ Chí Minh trị giá 7.000 tỉ đồng cũng ảnh hưởng tới hoạt động chạy tàu, khi có tới hơn 50 điểm chạy chậm hoặc phải phong tỏa theo khu đoạn. Ngành đường sắt phải mất 3-4 năm mới hồi phục.

Bên cạnh đó, nhiều vướng mắc về cơ chế, đặc biệt là việc xây dựng đề án tái cơ cấu Tổng công ty Đường sắt Việt Nam giai đoạn 2 vẫn đang chậm chạp, càng khiến ngành đường sắt khó thoát khỏi khủng hoảng.

Chị Thảo kiểm tra vé và hướng dẫn hành khách về các quy tắc phòng chống dịch

Trên những chuyến tàu

Trên những chuyến tàu, ai cũng thường thấy những nhân viên đường sắt chào hành khách bằng nụ cười, bằng cái gật đầu hay giản đơn là nhường lối đi cho nhau trên hành lang chật hẹp. Những chuyến tàu trở nên gần gũi vô cùng khi nhân viên đường sắt xách giúp hành khách mang chiếc vali cho vào khoang hành lý, hỏi han hành khách đôi câu khi con tàu lăn bánh, hay những lần khách bỏ quên hành lý, tiền bạc trên tàu được nhân viên trả lại. Hy hữu hơn, mới đây, trên chuyến tàu Bắc - Nam SE6, trưởng tàu Nguyễn Đình Tài đã cùng đoàn tiếp viên thực hiện ca đỡ đẻ thành công cho hành khách Trương Thị Oanh (trú tại Thanh Hương, Thanh Chương, Nghệ An)…

Một du khách người nước ngoài cảm ơn thành viên của đoàn tiếp viên sau khi xuống ga

Trong suy nghĩ của nhiều người, nghề tiếp viên đường sắt được biết đến là một nghề có thu nhập cao, ổn định..., nhưng ít ai biết rằng, đằng sau công việc có vẻ nhẹ nhàng đó là những nỗi gian nan, nhọc nhằn. Bởi trên tàu, họ vừa phải điều phối hành khách, vừa phải xử lý các tình huống, sự cố nguy hiểm không may xảy ra. Chị Nguyễn Thị Bích Thảo chia sẻ, trên các chuyến tàu, người tiếp viên vô cùng vất vả bởi có những thời điểm lễ, tết, lượng khách đi tàu rất đông. Tiếp viên thường xuyên tiếp xúc với nhiều hành khách khác nhau, không ít lần bị hành khách gây sự, mắng mỏ...

Chị Lê Thị Tuyết Hạnh (tiếp viên đường sắt Vinh - Nghệ An) vào nghề đã được 15 năm, cho biết: “Nghề của những tiếp viên trên tàu hỏa là nghề dịch vụ, ngày nghỉ, lễ, tết, mọi người nghỉ ngơi, vui chơi thì nhân viên đường sắt lại vào giai đoạn cao điểm, không có thời gian nghỉ. Với nhân viên nhà tàu, chuyện đón Tết trên đường ray là hết sức bình thường, nhiều người cả chục năm không có một giao thừa ở nhà với vợ con, với gia đình. Như sắp tới đây, kỳ nghỉ lễ 30-4 và 1-5, dự kiến lượng hành khách sẽ tăng cao nên dù vất vả, tất cả các anh chị em đều cố gắng, không chỉ vì mình, mà còn vì ngành đường sắt nữa”.

Nhiều dịch vụ trên tàu đã được cải thiện đáng kể để phục vụ hành khách tốt hơn

Với chị Hạnh, chị Thảo, trưởng tàu Nguyễn Đình Tài... hay rất nhiều những nhân viên khác, chừng ấy năm qua đi, đã không biết có bao nhiêu đổi thay, nhưng tình cảm của họ dành cho ngành đường sắt vẫn thế. Họ vẫn cần mẫn với công việc của mình. Bởi họ yêu công việc, sẵn sàng gắn bó với ngành đường sắt dù khó khăn vất vả, dù thu nhập giảm hơn trước. Nhưng họ vẫn có niềm tin vào một ngày không xa, ngành đường sắt sẽ đổi thay, nụ cười lại nở cùng những tiếng còi tàu vang khắp muôn nơi.

Tiêu Dao

Người dầu khí và hành trình tri ân những liệt sĩ Gạc Ma

Người dầu khí giữa tâm dịch nơi đất khách - Kỳ cuối

Người dầu khí giữa tâm dịch nơi đất khách - Kỳ 2

Người dầu khí giữa tâm dịch nơi đất khách - Kỳ 1

"Cái nôi" của nhiều thế hệ người dầu khí Việt Nam

Tự hào người dầu khí Việt Nam!

Người sáng tạo ra "ngựa biển"