Bộ trưởng Giáo dục-Đào tạo: Cách dạy ngoại ngữ của ta không giống ai

Tại phiên chất vấn Bộ trưởng GD-ĐT Phạm Vũ Luận trước Quốc hội, Đại biểu Nguyễn Thị Bích Nhiệm (Yên Bái) nêu vấn đề, Bộ GD-ĐT chọn thi cử là khâu đột phá, nhưng có ý kiến cho rằng thi cử chỉ là phần ngọn, đổi mới nội dung chương trình, phương pháp dạy học mới là phần gốc. Đại biểu chất vấn: “Vì sao chưa đổi mới chương trình, sách giáo khoa đã đổi mới thi cử? Đề nghị Bộ trưởng cho biết quan điểm về vấn đề này?”.

Ngoài ra, đại biểu còn nêu thắc mắc, trong khi trình độ ngoại ngữ của học sinh, sinh viên Việt Nam còn nhiều bất cập, trở thành một trong những rào cản của quá trình hội nhập. Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị quyết đẩy mạnh dạy và học ngoại ngữ, tuy nhiên tại kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông (THPT) năm nay, ngành giáo dục lại quyết định môn thi ngoại ngữ là môn tự chọn. Đề nghị Bộ trưởng giải thích vấn đề này?

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Vũ Luận

Đại biểu Phạm Thị Hải (Đồng Nai) cũng thắc mắc, thực tế, trình độ ngoại ngữ của học sinh, sinh viên còn nhiều hạn chế. Thủ tướng Chính phủ vừa phê duyệt Đề án dạy và học ngoại ngữ, tuy nhiên trong kỳ thi tốt nghiệp THPT vừa qua Bộ quyết định chuyển môn thi ngoại ngữ bắt buộc thành môn thi khuyến khích, điều này đi ngược lại xu thế phát triển, hội nhập thế giới, lãng phí nguồn kinh phí hàng ngàn tỷ đồng cho đề án trên.

Trả lời chất vấn của hai đại biểu trên, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Vũ Luận nhấn mạnh, khi thiết kế chương trình dạy và học, ví dụ như lần đổi mới tới đây, phải thiết kế chương trình, nội dung, phương pháp dạy học, rồi tính đến chuyện thi cử đồng bộ. Trong quá trình triển khai dạy học, thi cử có thể có những thay đổi thi cử dẫn đến thay đổi quá trình dạy và học.

Bộ trưởng phát biểu: “Qua phương tiện truyền thông tin, chúng tôi nhận được thông tin, từ kết quả của kỳ thi, các thầy cô giáo hình dung được việc phải thay đổi cách dạy và học. Chuyển từ dạy và học theo lối chuyền thụ kiến thức sang chú trọng kỹ năng, phẩm chất...”.

Trong từng giai đoạn, nếu thiết kế chương trình, nội dung phương pháp phải thiết kế chương trình dạy học trước, thiết kế nội dung thi cử sau. Trong quá trình điều hành chỉ đạo việc dạy, học, thì có thể đổi mới thi cử trước.

Về việc Thủ tướng Chính phủ vừa phê duyệt Đề án dạy và học ngoại ngữ, nhưng trong kỳ thi tốt nghiệp THPT vừa qua môn thi ngoại ngữ là môn thi tự chọn. Theo Bộ trưởng, chủ trương nhất quán là đẩy mạnh dạy và học ngoại ngữ, nâng cao khả năng giao tiếp bằng ngoại ngữ cho nguồn nhân lực.

Bộ đã tổ chức khảo sát, trong đó có khảo sát môn học, bậc học, khảo sát dạy và học ngoại ngữ, trong đó có tiếng Anh. Bộ trưởng cũng nói: “Cách dạy, cách học, thi ngoại ngữ hiện nay của chúng ta không giống ai trên thế giới. Chúng ta dạy, học chủ yếu là ngữ pháp, cho nên học hết phổ thông không nói được, người ta nói cũng không hiểu được. Cho nên phải thay đổi cách dạy, cách học. Giáo viên dạy trong nhà trường phổ thông dạy ngoại ngữ chưa đạt chuẩn. Nhiều cháu học ở trung tâm ngoại ngữ về phát âm rất giỏi, thầy cô lại chê. Đây là một thực tế”.

Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng khẳng định sẽ dứt khoát chấm dứt tình trạng nhận được bằng, chứng chỉ tốt nghiệp nhưng không sử dụng ngoại ngữ vào công việc thực tiễn được. Do vậy, trước mắt cân chỉnh lại cách dạy, cách học của môn ngoại ngữ cho đúng hướng, rồi đẩy tăng tốc, không tăng tốc theo hướng cũ.

Trước đây thi ngoại ngữ bắt buộc, Bộ trưởng cho rằng, cũng không phải bắt buộc hoàn toàn, những chỗ nào chưa có điều kiện, có thể cho thay thế.

Nhiều giáo viên dạy ngoại ngữ chưa đạt chuẩn

“Chúng tôi sẽ có sự điều chỉnh, hiện nay đang tập trung, làm tốt khâu đào tạo lại, đội ngũ giáo viên giảng dạy. Sau đó, có chương trình sách giáo khoa mới, cách dạy, cách học mới, lúc đó sẽ tổ chức việc thi bắt buộc”.

Về việc xác định đổi mới thi cử là giải pháp đột phá, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận giải thích vì triển khai Nghị quyết về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, bao gồm hai khối công việc tương đối độc lập nhau.

Thứ nhất, nghiên cứu xây dựng mới hoàn toàn chương trình giáo dục phổ thông, đại học theo lối phát triển năng lực. Trên cơ sở đó, biên soạn bộ sách giáo khoa mới phù hợp với chương trình đó. Thiết kế cách dạy, cách học, cách thi mới phù hợp với chương trình sách giáo khoa đó. 

Thứ hai, với các thầy cô, học sinh đang dạy và học chương trình hiện nay (chương trình truyền thụ kiến thức), cũng phải thay đổi. Không thể y như cũ, phải thay đổi cách dạy, cách học, thi, kiểm tra để từng bước nâng cao chất lượng.

Theo Bộ trưởng, đưa Nghị quyết về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo vào cuộc sống được triển khai bằng các giải pháp như kiểm tra giảm tải, thay đổi nội dung, bỏ kiến thức xa rời cuộc sống, thay đổi cách thi theo hướng mới.

Bộ trưởng nhấn mạnh: “Từ thay đổi cách thi dẫn tới sự lan tỏa thay đổi cách dạy cách học trong nhà trường, thay đổi nhận thức toàn xã hội”.

Khánh An (ghi)