Ai thấp hèn?

Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Victoria Nuland tham dự một cuộc họp báo tại Đại sứ quán Mỹ ở Kiev, ngày 7/2/2014

Tối ngày 6/2, một đoạn băng ghi âm bất ngờ được tải lên YouTube, trong đó người ta nghe giọng của Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ đặc trách châu Âu Victoria Nuland điện đàm với ông Geoffrey Pyatt, đại sứ Mỹ tại Ukraina.

Nội dung cuộc nói chuyện giữa hai nhân vật trên là những nỗ lực quốc tế nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng chính trị tại Ukraina, và tại một điểm nào đó, bà Nuland đã dùng những từ ngữ thô tục để đề nghị hãy nên làm ngơ lập trường của Liên minh châu Âu. Bà Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ nói: “Có lẽ hay nhất là phải hàn gắn các rạn nứt và giúp cho Liên Hiệp Quốc làm việc này. Còn châu Âu thì (biến) đi chỗ khác chơi”.

Tiếng đại sứ Mỹ đồng tình: “Vâng chúng ta phải làm gì đó để có thể hàn gắn. Nhưng mỗi lần hàn gắn được, thì Nga phá hoại từ hậu trường”.

Việc công bố đoạn băng trên ngay lập tức gây phản ứng tại châu Âu. Tờ New York Times ngày 7/2, trích dẫn lời Thủ tướng Đức Angela Merkel gọi nhận xét của bà Victoria Nuland về vấn đề châu Âu là “không thể chấp nhận được”. Bà Merkel thêm rằng Catherine Ashton, Ngoại trưởng của Liên minh châu Âu, đã hoàn thành công việc của mình thật tuyệt vời ở Ukraina, và rằng khối EU đã đóng vai trò tích cực trong việc xoa dịu cuộc khủng hoảng bùng phát hồi tháng 11/2013, sau khi Tổng thống Ukraina Viktor Yanukovych đổi ý không thương lượng theo Liên minh châu Âu mà ngả sang phía Nga.

Cùng ngày, đích thân bà Nuland đã tổ chức họp báo để lên tiếng xin lỗi Liên minh châu Âu vì câu nói khiếm nhã của mình.

Nhưng ngay lập tức Mỹ cũng đã đổ vấy chuyện tung đoạn băng trên cho Nga. Đối với Washington, Nga đã dùng “thủ đoạn thấp hèn” vì Matxcơva bất đồng quan điểm với Mỹ và Liên minh châu Âu về tình hình khủng hoảng tại Ukraina. Như để phụ họa cho khẳng định này, cả phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki và phát ngôn viên Nhà Trắng Jay Carney ngày 7/2 cho rằng đoạn băng trên YouTube có phụ đề tiếng Nga. Điều này chứng tỏ nó được đăng lên bởi một nguồn thân thiện với Nga. Chưa hết, bà Psaki còn cho rằng chính một phụ tá của phó Thủ tướng Nga Dmitry Rogozin là người đầu tiên quảng bá đoạn băng. Phía Nga bác bỏ lập luận này.

Xuất xứ cuộn băng chưa được rõ nhưng Washington nghi tình báo Nga đã nghe lén cuộc nói chuyện và tung lên mạng.

Xưa nay Mỹ vẫn coi Liên minh châu Âu là đồng minh chí cốt, cùng phối hợp ăn ý và “đẹp mặt nhau” trên nhiều hồ sơ quốc tế. Nhưng qua sự việc trên mới thấy đó chỉ là bề ngoài, một thứ “đạo đức” được che đậy bằng những ngôn từ ngoại giao bóng bẩy, còn thực chất quan hệ giữa hai bên cũng chả tốt đẹp gì cho cam. Những tiết lộ về các cuộc nghe lén của Mỹ đối với lãnh đạo châu Âu thời gian qua là một bằng chứng nữa cho kiểu quan hệ này.

Nếu nói việc nghe lén và tung tin lên mạng YouTube là “thủ đoạn thấp hèn” thì không hiểu việc các quan chức Mỹ nói xấu đồng minh trong những cuộc nói chuyện ngoại giao riêng tư là gì nữa. Đạo đức giả hay “còn hơn cả thấp hèn”?