Xe kiểm tra ATVS thực phẩm: Có 'cứu' được người tiêu dùng?

Nắng hạn chờ mưa!

Trong quý I/2016, cơ quan chức năng đã xử lý 5.241 cơ sở, phạt tiền trên 10 tỉ đồng vi phạm tiêu chuẩn về VSATTP. Trong thời gian qua, thành phố đã nỗ lực thực hiện với nhiều giải pháp quyết liệt để đảm bảo VSATTP, nhất là thực phẩm tươi sống, rau quả nhưng kết quả mang lại chưa đáp ứng được kỳ vọng của nhân dân.

Theo ông Chung, cần đầu tư kinh phí thỏa đáng cho công tác quản lý VSATTP, xây dựng hệ thống cung cấp thực phẩm sạch. Trong đó, TP Hà Nội chủ trương sẽ nhập một số xe chuyên dụng về để kiểm tra VSATTP trên địa bàn thành phố thời gian tới.

Hà Nội sẽ nhập xe chuyên dụng xét nghiệm thực phẩm

Được biết, xe chuyên dụng kiểm tra chất lượng VSATTP không phải lần đầu có mặt tại Việt Nam. Trước đó, từ tháng 1-2011, tại Quảng Ninh cũng đã đưa vào sử dụng 3 chiếc xe chuyên dụng kiểm tra VSATTP, áp dụng thí điểm ở 3 địa bàn Hạ Long, Móng Cái và Cẩm Phả. Đây là những địa bàn giáp ranh, phức tạp về các loại hàng hóa xuất, nhập khẩu nên việc kiểm tra VSATTP khá vất vả.

Do đó, Chi cục Quản lý thị trường Quảng Ninh đã chủ động đề xuất với tỉnh, Bộ Công Thương, Cục Quản lý thị trường để triển khai dự án kiểm tra VSATTP liên ngành bằng xe chuyên dụng và thiết bị kiểm tra nhanh.

Sau một thời gian đi vào hoạt động, 3 chiếc xe này đã thực hiện kiểm tra nhanh ở các khu chợ, trung tâm thương mại, siêu thị, đầu mối và các cửa hàng ăn uống, lấy hàng loạt mẫu thực phẩm như giò, chả, bún, bánh phở, rau, củ quả và thịt gia súc gia cầm… để kiểm tra dư lượng thuốc trừ sâu, formol, chất giữ màu, dư lượng chất tạo trắng, tẩy trắng…

Từ kết quả kiểm tra nhanh, các đoàn kiểm tra liên ngành sẽ có chủ động gửi mẫu về trung tâm để kiểm tra sâu hơn về các kết quả phân tích.

Trao đổi với phóng viên liên quan đến vấn đề trên, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Hà Nội Chu Phú Mỹ cho biết, từ năm 2012, sở đã được dự án của cục Vệ sinh an toàn thực phẩm - Bộ NN&PTNT giao cho một chiếc xe chuyên dụng để kiểm tra chất lượng VSATTP trên địa bàn. Chiếc xe có giá hơn 1 tỉ đồng, được “đặt hàng” tại Trung Quốc và vẫn đang hoạt động rất tốt.

Theo đó, chiếc xe hiện nay vẫn đang hoạt động thường xuyên, đặc biệt là ở những nơi thường xuyên phải kiểm tra, lấy mẫu như các khu chợ. Chiếc xe này kích thước nhỏ như một chiếc xe transit, bên trong có các loại máy móc cần thiết để test nhanh một số chỉ tiêu an toàn.

Để vận hành cần một số nhân viên như hóa sinh, lấy mẫu... chi phí vận hành cũng không quá tốn kém. Tuy nhiên, nó chỉ thực hiện test nhanh trên một số tiêu chí, còn những chỉ tiêu khác vẫn phải đưa mẫu về trung tâm để nghiên cứu.

Cũng theo ông Mỹ, thời gian tới, để phù hợp với quyết tâm chống thực phẩm bẩn, Sở NN&PTNT đã có những đề xuất cụ thể, đề nghị TP Hà Nội, Bộ NN&PTNN nhập thêm loại xe này để thực hiện tích cực hơn nữa việc kiểm tra VSATTP trên địa bàn. Sở cũng sẽ có những động thái tích cực hơn, chuẩn bị về nhân lực lẫn kỹ năng, kiến thức để chuẩn bị cho những đợt “tung quân”, trấn áp các loại thực phẩm bẩn.

Sẽ nhân rộng ra các địa phương

Ông Trần Quang Trung, nguyên Cục trưởng Cục VSATTP thì chia sẻ rằng: “Loại xe trên tuy không phải là thần thánh nhưng cũng sẽ hỗ trợ được rất nhiều”.

Trước đây, khi ông Trung còn đương nhiệm, Cục VSATTP cũng đã có những đề xuất yêu cầu nhập loại xe này về để hỗ trợ việc kiểm tra, phát hiện thực phẩm không an toàn. Tuy nhiên, do thời điểm đó có chủ trương hạn chế phương tiện ôtô đi lại trong thành phố nên đề xuất này cũng tạm hoãn. Ở thời điểm hiện tại, ông Trung cho rằng việc mua xe chuyên dụng để kiểm tra VSATTP là cần thiết.

Ông Trung cũng cho hay, hiện nay có rất nhiều mẫu xe chuyên dụng được chào hàng với giá tiền và các chức năng, máy móc hiện đại đi kèm, cho phép đơn vị mua có nhiều lựa chọn. Chỉ trong quy mô một chiếc xe nhỏ nên không thể chứa tất cả các loại máy móc, thiết bị nuôi cấy, kiểm tra, chiếc xe chỉ thực hiện kiểm tra được một số tiêu chí như thực phẩm có chứa hàn the, độ ôi khét dầu mỡ, phẩm màu kiềm, formol, nitrit, nitrate, methanol…

Còn đối với những mẫu phức tạp thì buộc phải đem về trung tâm mới có thể khẳng định có tồn dư kháng sinh, có độc tố, kim loại nặng hay không.

“Với một chiếc xe chuyên dụng kiểm tra VSATTP sẽ hỗ trợ được rất nhiều cho các cán bộ kiểm tra. Thay vì chỉ kiểm tra bằng mắt thường, cán bộ kiểm tra VSATTP đã có thể sử dụng máy móc hiện đại để làm việc một cách chuyên nghiệp hơn. Người dân khi đi mua hàng, nhìn thấy dấu chứng nhận đủ điều kiện VSATTP cũng thấy yên tâm hơn.

Tình trạng nhìn thấy thực phẩm có vẻ sạch mà không sạch sẽ được giảm thiểu nhiều. Những người bán hàng cũng không phải quá lo lắng những loại thực phẩm rõ nguồn gốc. Phía doanh nghiệp, tiểu thương cũng sẽ ý thức hơn về việc cung ứng thực phẩm sạch và an toàn nếu như không muốn bị xử phạt hoặc bị tước giấy phép kinh doanh vĩnh viễn như đề xuất của ông Nguyễn Đức Chung, Chủ tịch UBND TP Hà Nội”, ông Trung cho biết.

Nguyên Cục trưởng Cục VSATTP cũng chia sẻ, nếu như Hà Nội thực hiện tốt công tác kiểm tra, test nhanh VSATTP thì không có lý do gì để không nhân rộng ra ở các địa phương khác. Hiện nay, chi phí của loại xe này dao động trong khoảng vài trăm triệu đến vài tỉ đồng, hoàn toàn nằm trong khả năng chi phí của các địa phương.

Càng ngày, các loại xe này càng ưu việt hơn, được trang bị các máy móc hiện đại hơn, nhanh hơn, cho kết quả chính xác hơn. “Mất tiền mà mua được sự yên tâm cho người dân thì tội gì không đầu tư”, ông Trung bày tỏ quan điểm.

Ở góc độ chuyên gia, GS.TS Vũ Văn Liết - Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam cũng cho biết: “Trên các dòng xe chuyên dùng này sẽ có các trang thiết bị chuyên dụng như kit thử độc tố, vi khuẩn, virus. Bên cạnh đó, sẽ có các thiết bị kèm theo, để làm một số thử nghiệm nhanh là rất cần thiết.

Những chiếc xe này sẽ đi đến các địa điểm, lấy mẫu test thử, đằng sau là các trang thiết bị, để kiểm tra xem có độc tố hay không, độc tố đó là gì, vi khuẩn, virus, hay độc tố kim loại nặng. Nhờ những thiết bị công nghệ cao này, sẽ kiểm soát tốt những độc tố độc hại trong thực phẩm”.

Theo ông Liết, việc mua xe chuyên dụng sẽ hướng tới kiểm soát được một phần chất lượng thực phẩm ngay tại chỗ. Còn hơn nhòm qua, đóng dấu cộp đã qua kiểm định, rồi bao nhiêu đợt kiểm tra đều đảm bảo an toàn, dân ăn vẫn ngộ độc. Vì không có phương tiện, trang thiết bị để kiểm tra, nhìn qua, sờ tay thì không bao giờ tốt được.

Đặc biệt, các cán bộ kiểm dịch của ngoại thành Hà Nội cũng không có trang thiết bị, ai sành thì được cái kính lúp, thử tính như vậy thì làm sao tìm được thực phẩm bẩn độc.