Vì sao nước Anh lại bị tấn công?

Vụ tấn công xảy ra vào buổi trưa ngày 22/3. Theo cảnh sát, một người đàn ông mặc y phục đen, để râu, lái xe lao vào đám đông trên cầu Westminster, đối diện với tháp đồng hồ Big Ben, rồi rút dao đâm vào cổ một cảnh sát viên và bị bắn hạ khi tìm cách xâm nhập vào khuôn viên Quốc hội Anh.

Theo chỉ huy trưởng cơ quan chống khủng bố của Scotland Yard, Mark Rowley, con số tử vong trong vụ tấn công này là 3 người chứ không phải 4 hoặc 5 như báo cáo trước đó, gồm: thủ phạm, một cảnh sát viên canh gác Quốc hội và một phụ nữ 48 tuổi. Trong số 40 người bị thương, có bảy nạn nhân đang ở trong tình trạng nguy kịch.

Cảnh sát Anh hôm qua cho biết đã bắt giữ 8 người liên quan đến cuộc tấn công. Phát biểu với báo chí, ông Mark Rowley cho biết các vụ bắt giữ xảy trong cuộc bố ráp tại 6 địa chỉ khác nhau ở London. Ông tiết lộ thêm là các cuộc rà soát tại nhiều địa điểm ở London, Birmingham và các vùng khác ở Anh vẫn đang tiếp diễn.

Cảnh sát canh gác bên ngoài tòa nhà Quốc hội Anh sau khi vụ tấn công xảy ra hôm 22/3

Tối qua, trên trang twitter, Sở cảnh sát London cho biết đã xác định được danh tính kẻ tấn công. Đó là Khalid Masood, 52 tuổi, sinh ra và lớn lên tại Anh. Điều đáng nói là tên này từng nằm trong tầm ngắm từ rất lâu của các cơ quan tình báo Anh.

Trong cuộc họp báo tối 23/3, cảnh sát Anh cho biết Khalid Masood có nhiều biệt danh khác nhau, từng nhiều lần bị kết tội tấn công, sở hữu vũ khí trái phép và gây rối trật tự công cộng. Lần gần đây nhất y bị cảnh sát bắt giữ là vào tháng 12/2003 khi mang dao trong người. Tuy nhiên, tên này chưa bao giờ bị buộc tội khủng bố.

Ngay sau vụ tấn công ở London, Tổ chức Nhà nước Hồi giáo đã lên tiếng nhận trách nhiệm, nhưng cảnh sát Anh bác bỏ. Theo kênh Sky News, Khalid Masood là giáo viên dạy tiếng Anh, đã có vợ và con. Hắn đã cải sang đạo Hồi và có tên gọi khác là Khalid Chaudry.

Thông cáo của cảnh sát Anh cho biết, Khalid Masood hiện không nằm trong đối tượng bị điều tra và các cơ quan tình báo Anh không có căn cứ nào để tình nghi tên này sẽ tiến hành một vụ tấn công khủng bố. “Cách đây vài năm, Khalid Masood bị Cục tình báo nội địa Anh (MI5) điều tra do liên hệ tới phong trào cực đoan” - Thủ tướng Anh Theresa hôm 23/3 phát biểu trước Quốc hội, đồng thời cho biết thêm rằng trong cuộc điều tra Khalid Masood chỉ là một nhân vật “râu ria”. Sở dĩ bà Theresa biết được cuộc điều tra này vì trước khi lên làm thủ tướng, bà từng làm Bộ trưởng Nội vụ Anh dưới thời ông David Cameron.

Tờ The Guardian của Anh tiết lộ thêm rằng, Khalid Masood không nằm trong danh sách khoảng 3.000 người có khả năng tiến hành tấn công khủng bố của MI5. Mặc dù vậy, cảnh sát Anh hiện đang điều tra theo hướng kẻ tấn công là thành phần Hồi giáo cực đoan. Theo BBC, hiện giờ, cảnh sát Anh tỏ ra rất thận trọng. Người đứng đầu cơ quan chống khủng bố chỉ phát biểu rằng hành động tấn công ở Westminster rõ ràng mang tính chất khủng bố và dấu vết Hồi giáo cực đoan hiện được ưu tiên điều tra.

Theo các nhà quan sát, khi nhắm vào điện Westminster, rõ ràng kẻ khủng bố đã chọn một địa điểm mang tính biểu tượng, một nơi tượng trưng cho nền dân chủ nghị viện Anh, nhưng cũng là một điểm du lịch thu hút vài nghìn người mỗi ngày. Với toàn thế giới, hình ảnh tháp đồng hồ Big Ben và điện Westminster không thể tách rời khỏi thủ đô London và thậm chí là của cả Vương quốc Anh. Đây cũng chính là điều mà Thủ tướng Theresa đã phát biểu tối 22/3: "Kẻ khủng bố đã chọn đánh vào trái tim thủ đô của chúng ta, nơi tập trung những con người mang các quốc tịch khác nhau, các tôn giáo khác nhau để ca ngợi những giá trị tự do và dân chủ".

Nước Anh vốn từng bị tấn công khủng bố rất nhiều lần, và theo như chia sẻ của cảnh sát, thì kịch bản tòa nhà Quốc hội bị tấn công nằm sẵn trong danh sách dự phòng. Từ lâu khu vực quanh điện Westminster đã được rào chắn để ngăn không cho xe bom hoặc cháy nổ lao vào như từng xảy ra ở một sân bay Anh. Tuy nhiên, giới chuyên gia nhận định trong những vụ khủng bố gần đây trên thế giới thì kẻ tấn công chuyển sang sử dụng những phương tiện đơn giản hơn và nhắm vào mục tiêu mềm, như vụ đâm xe tải ở Đức, hay hôm 22/3 là dùng dao đâm cảnh sát ở Anh, và gây tai tạn cho du khách ngay tại khu trung tâm của London.

Trong trường hợp đó thì cách duy nhất để bảo vệ các mục tiêu mềm là theo dõi chặt chẽ danh sách những kẻ tình nghi có nguy cơ cao trong việc tổ chức tấn công khủng bố. Giới chuyên gia nhận định có khoảng 100 đối tượng như vậy ở Anh, nhưng diễn biến phức tạp khó lường, cùng khoảng 3.000 đối tượng khác cần theo dõi liên tục.

Điều đáng chú ý là vụ tấn công ở Anh hôm 22/3 xảy ra đúng một năm sau loạt khủng bố tại Bruxelles, Bỉ, tại sân bay Zaventem và một trạm tàu điện ngầm gần các cơ quan đầu não của Liên minh châu Âu.

Cách đây không lâu ở phía đông London có một sĩ quan quân đội bị đâm chết khi đang mặc lễ phục đi trên đường.

Sau vụ khủng bố tại Pháp tháng 11/2015 tại Pháp, 600 cảnh sát Anh đã được triển khai tới London, nâng tổng số lên 2.800. Nhưng điều đó cũng không giúp nước Anh ngừa được một vụ tấn công ở nhà ga tàu điện ngầm vào ngày 6/12/2015. Một người đàn ông cắt cổ một hành khách đồng thời hét lên rằng “Đây là cho Syria”. Một năm sau đó, tháng 9/2016, cơ quan tình báo Anh MI6 nâng quân số. Ngày 22/9/2016, tờ Times tiết lộ MI6 tuyển thêm 1.000 điệp viên để chống khủng bố. Theo kế hoạch từ nay đến 2020, MI6 sẽ tăng quân số lên 3.500 điệp viên. Hai tháng sau, lãnh đạo MI6, Alex Young, đã đặt cơ quan của mình trước mối đe dọa chưa từng có sau khi phá thành công 12 âm mưu tấn công khủng bố nhằm vào nước Anh kể từ tháng 6/2013.

Theo Alex Young, sự tham gia của Anh tại Syria đã biến Anh thành mục tiêu của những kẻ khủng bố. London, Paris và Washington đã ủng hộ phe đối lập Syria ngay từ đầu cuộc nội chiến tại nước này và từ đó tới nay vẫn không thay đổi quan điểm.

Mục tiêu cuối cùng của khủng bố là khiến cho người dân hoang mang lo lắng, cho nên tất cả mọi thông điệp chính quyền Anh trong 24 giờ sau vụ tấn công đều thể hiện rất rõ tính cách của người Anh trong hoàn cảnh này là giữ bình tĩnh và tiếp tục như bình thường, là cách được coi là hiệu quả nhất để chống lại khủng bố. Thủ tướng Theresa May tuyên bố trên tuyền hình hôm qua rằng: "Người dân sẽ đáp những chuyến tàu, bước ra khỏi khách sạn, tản bộ trên những con đường này, họ sẽ sống và sinh hoạt bình thường và tất cả chúng ta sẽ cùng tiến lên phía trước. Chúng ta không bao giờ khuất phục khủng bố và không bao giờ cho phép tiếng nói của hận thù và cái ác chia rẽ chúng ta”.