Ủy quyền và bản quyền

Thứ trưởng Bộ Văn hóa - Thể thao & Du lịch Vương Duy Biên

Thứ trưởng Bộ Văn hóa - Thể thao & Du lịch (VH-TT&DL) Vương Duy Biên khẳng định, tiến trình hội nhập buộc các cơ quan chức năng phải xây dựng, điều chỉnh hệ thống pháp luật theo hướng tôn trọng bản quyền sở hữu trí tuệ đúng hướng hội nhập, tôn trọng pháp luật về bảo hộ bản quyền tác giả của quốc tế. Vấn đề là phải làm sao để đảm bảo hài hòa giữa việc bảo vệ quyền tác giả, quyền liên quan cho những người sáng tác nghệ thuật và quyền lợi của công chúng được tiếp cận các tác phẩm nghệ thuật.

Cũng từ đó mà rất nhiều khía cạnh về vấn đề phí tác quyền được đưa ra. Trong đó có chuyện thỏa thuận mức phí tác quyền như thế nào. Ở nhiều địa phương, cơ quan chức năng không can thiệp vào mối quan hệ dân sự này mà chỉ hướng dẫn về phương pháp thực thi luật trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, có mối quan hệ dân sự không thỏa thuận được với nhau thì phải nhờ tới tòa án. Nhưng thực tế cho thấy, lĩnh vực này bao năm nay vẫn cứ… còn mới đối với diễn biến tác quyền ở Việt Nam.

Nhiều đại diện Sở VH-TT&DL các tỉnh phía Bắc đã đóng góp ý kiến liên quan đến dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ về quyền tác giả, quyền liên quan. Có ý kiến cho rằng, trong Nghị định cần phải có cơ chế riêng cho những nơi có hoạt động về nghệ thuật như ở không gian đi bộ hồ Hoàn Kiếm. Cơ chế riêng sẽ giúp cho đơn vị quản lý dễ quản lý hơn. Đại diện Sở VH-TT&DL Hải Dương nêu thực trạng: Trong các chương trình biểu diễn phục vụ nhiệm vụ chính trị, các ca sĩ, nhạc công... đều được trả tiền nhưng tác giả bài hát thì lại không được trả tiền. Nếu cơ quan Nhà nước muốn thanh toán thì không biết căn cứ vào đâu để trả phí tác quyền.

Đa số ý kiến không chấp nhận mức biểu phí tác quyền mà Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam đưa ra đối với loại hình kinh doanh karaoke. Câu hỏi đặt ra là: Tại sao không đưa ra khung cơ bản về mức phí này, để áp dụng ở từng địa phương?

Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả Bùi Nguyên Hùng phân tích: Việc thu phí bản quyền âm nhạc hiện có phần mang tính áp đặt. Về nguyên lý tổ chức, bên sử dụng tác phẩm phải có ý thức trách nhiệm trả tiền và trả như thế nào thì sẽ cùng thương thuyết. Cũng cần phải xác định rõ những tác phẩm, tác giả nào đã ủy quyền và trình ủy quyền thì mới được thu phí bản quyền, kể cả trong trường hợp thu trên đầu tivi trong khách sạn. Để làm được điều này cần sự hỗ trợ của công nghệ thông tin chứ không thể duy trì cách làm như hiện nay. Thậm chí việc thu tiền bản quyền ở các quán karaoke cũng phải áp dụng công nghệ thông tin để đo đếm số lần sử dụng bài hát.

Trong những tháng cuối năm 2017, Bộ VH-TT&DL sẽ tiếp tục nâng cao công tác quản lý và hoạt động thực thi để bảo hộ quyền tác giả và quyền liên quan. Hy vọng, Nghị định quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Sở hữu trí tuệ về quyền tác giả, quyền liên quan sẽ sớm được hoàn thiện để đưa vào thực thi trong cuộc sống.