Thua lỗ và thất thoát

Trụ sở Công ty cho thuê Tài chính ALCII

Có câu “cháy nhà ra mặt chuột”, mỗi lần cơ quan thanh tra kiểm toán công bố kết quả công tác là mỗi lần gây bức xúc trong dư luận bởi tình trạng thua lỗ và thất thoát tại một vài doanh nghiệp nhà nước (DNNN) đã quá ngưỡng an toàn cần thiết. Sau vụ Vinashin ngỡ tưởng tình hình có khá hơn bởi việc tăng cường quản lý và tái cơ cấu DNNN. Thật vậy, dư luận vừa sửng sốt bởi thông tin về Công ty cho thuê Tài chính (ALCII).

Kết thúc đợt kiểm toán báo cáo tài chính năm 2009 của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Agribank), Kiểm toán Nhà nước đã phát hiện, riêng công ty con của Agribank là ALCII đã để thua lỗ tới 3.000 tỉ đồng trong năm 2009. Đơn vị này còn có khả năng lỗ tiềm ẩn đối với khoản tiền đầu tư tài sản cho thuê trị giá gần 4.600 tỉ đồng bị quá hạn, phải gia hạn nhiều lần (trong đó Kiểm toán Nhà nước tạm nêu ra số lỗ tiềm ẩn khoảng 1.266 tỉ đồng). Được biết, Công ty ALCII là doanh nghiệp thành viên hạch toán độc lập của Agribank, chức năng chủ yếu là cho thuê tài chính, thực hiện bảo lãnh trong những trường hợp có liên quan đến lĩnh vực cho thuê tài chính, hỗ trợ vốn cho các doanh nghiệp để đầu tư trang thiết bị, đổi mới máy móc, công nghệ…

Trong hoạt động huy động vốn, ALCII đã vi phạm các quy định huy động tiền gửi ngắn hạn. Trong hai năm 2008 – 2009, công ty này huy động 6 hợp đồng tiền gửi dưới 12 tháng với số tiền trên 510 tỉ đồng nhằm đáp ứng khả năng thanh toán cho các khoản cam kết đầu tư, cho thuê của công ty. Bên cạnh đó, công ty trả lãi cho khách hàng không đúng thỏa thuận theo hợp đồng, gây thiệt hại trên 1,1 tỉ đồng. Công ty huy động 26 hợp đồng trị giá hơn 1.300 tỉ đồng với mức lãi suất trên 17,5% một năm, vượt trần lãi suất quy định của Agribank.

Thực tế, ALCII hoạt động thua lỗ nhiều năm liền trước đó và đến năm 2007 đã bị phát hiện, tuy nhiên, công ty mẹ là Agribank lại đứng ra bảo lãnh và bơm vốn cho đơn vị này. Ngày 21-4 các báo loan tin ông cựu sếp của ALCII nhận lại quả trên 70 tỉ đồng từ các phi vụ làm ăn của mình.

Mới đây, nhân việc kiến nghị tăng giá điện, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) tiếp tục kêu đang chịu lỗ nặng và với lý do: giá điện bán ra vẫn thấp hơn nhiều so với giá thị trường. Trước đó tổng kết năm 2010, EVN đã chính thức công khai tuyên bố tập đoàn lỗ hơn 8.000 tỉ đồng.

Đầu tháng 4-2011, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) thông báo, EVN đang nợ PVN khoảng 5.000 tỉ đồng. Số nợ đọng này chủ yếu là do EVN mua điện từ Tổng Công ty Điện lực dầu khí (thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam) và vẫn chưa thanh toán hết. Chưa kể, vừa mới đây, Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) đã “loan báo” về việc EVN cũng đang nợ tiền mua điện và tiền mua than. Tính đến 31-3, EVN còn nợ Vinacomin hơn 1.600 tỉ đồng. Như vậy, EVN hiện không chỉ lỗ nặng mà còn mang công mắc nợ chồng chất như “Chúa Chổm”.

Nguyên nhân thua lỗ của EVN từng được giới chuyên gia mổ xẻ một phần do việc giá điện phải bán thấp hơn giá thành, nhưng bên cạnh đó công tác quản lý, đầu tư cũng bộc lộ nhiều thiếu sót.

Theo số liệu Kiểm toán Nhà nước công bố vào cuối năm 2010, kết quả kiểm toán 183 trong số 242 doanh nghiệp hạch toán độc lập thuộc 20 tổng công ty nhà nước cho thấy, chỉ 88% (161/183) doanh nghiệp có lãi. Tổng lợi nhuận trước thuế của 20 tổng công ty nhà nước này đạt hơn 16.600 tỉ đồng.

Ngoài ra, thời điểm đó, Kiểm toán Nhà nước cũng phát hiện nhiều tổng công ty tồn tại các khoản nợ lớn khó đòi như Tổng Công ty Lương thực miền Nam có khoản nợ khó đòi 56 tỉ đồng, Tổng Công ty Xây dựng Hà Nội: 51,2 tỉ đồng, Công ty Thương mại và Xuất khẩu Viettel (thuộc Tập đoàn Viettel): 79 tỉ đồng…

Và bây giờ là Công ty Cho thuê Tài chính II (ALCII) từng được đánh giá là doanh nghiệp có khả năng tài chính dồi dào… Nhưng qua kiểm tra, Kiểm toán Nhà nước đã phát hiện nhiều bê bối lớn về tài chính trong doanh nghiệp này. Những thông tin bước đầu gây rung động trong dư luận và thời điểm chống lạm phát quyết liệt hiện nay bởi số tiền thua lỗ và thất thoát ở ALCII đã lên tới 7.000 tỉ đồng. Điều gì đến sẽ đến, vụ bê bối ở Công ty Cho thuê Tài chính II đã có diễn tiến mới: Chiều 16-4, Cơ quan CSĐT Bộ Công an tống đạt quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam các ông Vũ Quốc Hảo, nguyên Tổng giám đốc Công ty Cho thuê Tài chính II (viết tắt là ALCII, địa chỉ 422 Trần Hưng Đạo, Q.5, TP HCM); Tôn Quang Việt, nguyên Phó trưởng phòng Cho thuê Tài chính của ALCII và Đặng Văn Hai, Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Quang Vinh (Công ty Quang Vinh), để điều tra làm rõ hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ và cố ý làm trái gây hậu quả nghiêm trọng. Cơ quan công an đã thực hiện lệnh khám xét nơi ở, nơi làm việc của các bị can nêu trên.

Một số sai phạm của ALCII đã được chỉ ra, như ban lãnh đạo công ty đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn nghiệp vụ trái quy định, thẩm định hồ sơ cho thuê có nhiều sai sót; nhiều khách hàng có tình hình tài chính khó khăn, đang là con nợ khó đòi của các tổ chức tín dụng khác nhưng vẫn được ALCII mua và cho thuê thêm tài sản… Chẳng hạn chi nhánh Bình Dương của ALCII mua xe cẩu thủy lực 250 tấn của Công ty Quang Vinh với giá 65 tỉ đồng, nhưng trước đó 7 ngày Công ty Quang Vinh vừa mua chính chiếc xe cẩu này chỉ với giá gần 32 tỉ đồng…

Từ các sai phạm của ALCII, Kiểm toán Nhà nước và Cơ quan Thanh tra Ngân hàng Nhà nước đã chuyển sang Cơ quan Điều tra – Bộ Công an đề nghị làm rõ trách nhiệm của các tập thể, cá nhân và xử lý theo quy định pháp luật. Các ông có tên nêu trên sẽ ra tòa lĩnh án, các cá nhân có liên quan sẽ phải chịu trách nhiệm… Nhưng bạn đọc thật bất ngờ trước việc buông lỏng quản lý ở công ty này dẫn đến việc gây thiệt hại tới 7.000 tỉ đồng, số tiền đủ bắc hai chiếc cầu qua sông Hồng, thật quá sức hình dung!