Già hoá dân số sớm

Thách thức với nhà hoạch định chính sách

07:00 | 15/03/2018

802 lượt xem
Theo dõi PetroTimes trên
|
Già hóa dân số đang là một vấn đề đặt ra nhiều thách thức cho các nhà hoạch định chính sách từ lĩnh vực lao động, xã hội, kinh tế đến y tế, chế độ an sinh… Giải quyết vấn đề này dường như là một chặng đường dài đầy cam go.

Già hóa dân số sớm

Theo Thứ trưởng, Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thị Minh, hiện nay trên thế giới có gần 7 tỉ người và 1/9 trong số này là người từ 60 tuổi trở lên. Đến năm 2050, Quỹ Dân số Liên Hiệp Quốc dự báo dân số thế giới sẽ đạt 9,2 tỉ người và người từ 60 tuổi trở lên sẽ chiếm 1/5, nghĩa là cứ 5 người thì có 1 người cao tuổi (NCT).

Tại Việt Nam, vào năm 2014, nhóm NCT từ 60 tuổi trở lên chiếm 10,2% dân số và theo các chuyên gia nhân khẩu học của Tổ chức Dân số Liên Hiệp Quốc, Việt Nam chính thức bước vào giai đoạn dân số già, sớm 3 năm so với dự báo.

thach thuc voi nha hoach dinh chinh sach
Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi chưa theo kịp tốc độ già hóa dân số

Nhận thức rõ thách thức này, trong thời gian qua, Chính phủ đã ban hành Luật Người cao tuổi, Chương trình hành động quốc gia về NCT và nhiều chính sách khác, với những điều chỉnh phù hợp trong bối cảnh kinh tế - xã hội cụ thể của đất nước, đặc biệt là các chính sách an sinh xã hội cho NCT, nhằm đáp ứng tốt nhất nhu cầu vật chất và tinh thần cho NCT.

Bà Nguyễn Thị Minh khẳng định, những thách thức trong công tác này vẫn cần được nghiên cứu và tiếp tục điều chỉnh. Hiện một bộ phận lớn dân cư sống ở nông thôn (65,7%) là nông dân và làm nông nghiệp; đời sống NCT đa phần còn khó khăn (70% không có tích lũy vật chất; 2,3% gặp khó khăn, thiếu thốn và 18% sống trong hộ nghèo), trên 70% NCT vẫn tự lao động kiếm sống cùng với sự hỗ trợ của con cháu và gia đình, chỉ có hơn 25,5% NCT sống bằng lương hưu hay trợ cấp xã hội…

Bên cạnh đó, già hóa dân số cũng là thách thức đối với hệ thống y tế Việt Nam, đặc biệt là các bệnh mãn tính gia tăng; chi phí y tế tăng cao vì chi phí y tế cho người già cao gấp 7-10 lần người trẻ; khả năng cung cấp dịch vụ y tế cho NCT còn hạn chế; thiếu nhân lực được đào tạo - thiếu người chăm sóc…

Điều chỉnh chính sách phù hợp

Chia sẻ thông tin về hệ thống hưu trí tại Việt Nam, Phó vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế (BHXH Việt Nam) Nguyễn Khang cho biết, hệ thống hưu trí của nước ta gồm 2 loại hình: Hưu trí bắt buộc và hưu trí tự nguyện, được hình thành dựa trên sự đóng góp của người tham gia (chủ sử dụng lao động, người lao động) và được Quỹ BHXH chi trả suốt đời. Mức hưởng lương hưu được tính theo tỷ lệ hưởng và mức lương đóng BHXH bình quân; tỷ lệ hưởng ở mức tối đa là 75%.

Một bộ phận lớn dân cư sống ở nông thôn (65,7%) là nông dân và làm nông nghiệp; đời sống NCT đa phần còn khó khăn (70% không có tích lũy vật chất; 2,3% gặp khó khăn, thiếu thốn và 18% sống trong hộ nghèo), trên 70% NCT vẫn tự lao động kiếm sống cùng với sự hỗ trợ của con cháu và gia đình…

Ông Nguyễn Khang cũng cho rằng, ưu điểm của hệ thống hưu trí Việt Nam là có sự cam kết mạnh mẽ của hệ thống chính trị, có hệ thống pháp luật tương đối ổn định, nền kinh tế tăng trưởng đều và bền vững, hệ thống BHXH rộng khắp có khả năng ứng dụng công nghệ thông tin cao… Tuy nhiên, tính tuân thủ tham gia BHXH trong khu vực phi chính thức còn thấp; số người được hưởng lương hưu thấp (mới có khoảng gần 2,3 triệu người); tỷ lệ hưởng lương hưu ở mức tối đa cao và dài, trong khi tuổi thọ của người nghỉ hưu ngày một tăng cao; số tiền tuyệt đối đóng vào Quỹ BHXH không cao do tiền lương làm căn cứ đóng BHXH chỉ chiếm khoảng 60% thu nhập thực tế… chính là những thách thức đặt ra với hệ thống hưu trí Việt Nam.

Để hoàn thành mục tiêu đến năm 2020 có 50% lực lượng lao động tham gia BHXH; đến năm 2030, tất cả NCT từ 75 tuổi trở lên không có lương hưu, trợ cấp BHXH của Nhà nước sẽ được hưởng trợ cấp xã hội, ông Nguyễn Khang cho rằng, chúng ta phải thực hiện được một số giải pháp cơ bản như: Hướng đến phát triển hệ thống BHXH đa tầng (lương hưu, BHXH bắt buộc, BHXH bổ sung, BHXH tự nguyện); mở rộng đối tượng tham gia, đặc biệt là người lao động ở khu vực phi chính thức và lao động nữ; điều chỉnh chính sách bảo đảm cân đối Quỹ BHXH dài hạn, bền vững.

Ông Josef Pilger, chuyên gia trưởng dịch vụ hưu trí toàn cầu Ernst&Young:

Mức độ cam kết tham gia của người sử dụng lao động với chế độ hưu trí nói riêng hay chính sách BHXH nói chung của Việt Nam còn thấp; tuổi nghỉ hưu thấp; công tác dự báo và đầu tư quỹ còn hạn chế do phải đặt tính an toàn của Quỹ BHXH lên hàng đầu. Chính phủ Việt Nam cần cân nhắc thấu đáo một số nội dung trọng tâm trước khi tiến hành cải cách như: Tầm nhìn và chiến lược của Việt Nam về chế độ hưu trí và an sinh xã hội phù hợp với tiến trình phát triển kinh tế; tính cấp thiết của việc thực hiện cải cách hưu trí và an sinh xã hội; các biện pháp chủ chốt; những tác động liên quan nếu có…

Phó tổng giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Đình Khương:

Chính sách BHXH nói chung và chính sách hưu trí nói riêng cần tiếp tục được nghiên cứu sửa đổi cho phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội của đất nước. Các ý kiến tham gia của các chuyên gia, thực tiễn từ một số nước bạn sẽ là những kinh nghiệm quý báu, bài học thiết thực góp phần tạo cơ sở cho việc hoàn thiện chính sách BHXH nói riêng, hệ thống chính sách an sinh xã hội của Việt Nam nói chung.

Bách Nguyễn

  • bidv-tiet-kiem-mua-vang-ron-rang-tai-loc