Tạo lợi thế cạnh tranh

Loay hoay xây dựng thương hiệu

Theo thống kê của Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), hiện nay có khoảng 90% nông sản của Việt Nam vẫn xuất khẩu dưới dạng thô với giá thấp hơn các sản phẩm cùng loại của nhiều nước khác. Bên cạnh đó, có đến hơn 80% nông sản của nước ta chưa xây dựng được thương hiệu. Đây là một bất lợi lớn, khiến sức cạnh tranh của nông sản Việt trên thị trường còn yếu, giá trị thu về thấp.

Theo các chuyên gia, ý thức xây dựng thương hiệu của các doanh nghiệp kinh doanh nông sản và người dân còn rất hạn chế. Doanh nghiệp chưa thấy rõ vai trò và ý nghĩa của việc xây dựng thương hiệu nông sản, cho nên chỉ “mạnh ai nấy làm” và chưa có sự hợp tác, đồng thuận. Cũng chính không quan tâm xây dựng và phát triển thương hiệu, dẫn đến nhiều sản phẩm nông sản xuất khẩu của Việt Nam có lợi thế cạnh tranh, nhưng lại không được nhiều người biết đến. Trong khi đó, người dân vẫn còn thói quen sản xuất manh mún, phát triển tự phát, lấy số lượng làm mục tiêu chứ chưa tập trung vào việc đưa ra những sản phẩm đạt chất lượng.

Gian hàng trưng bày nhãn lồng Hưng Yên tại lễ khai mạc “Tuần lễ nhãn lồng Hưng Yên” tại BigC Thăng Long

Bà Trần Thị Bắc - Chủ tịch HĐQT Hợp tác xã sản xuất nhãn lồng Nễ Châu (Hưng Yên) cho biết, việc xây dựng thương hiệu cho sản phẩm nhãn lồng Hưng Yên vẫn là bài toán khiến người trồng nhãn trăn trở. Bởi việc áp dụng sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP (viết tắt của từ Vietnamese Good Agricultural Practices, có nghĩa là thực hành sản xuất nông nghiệp tốt ở Việt Nam, do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành đối với từng sản phẩm, nhóm sản phẩm thủy sản, trồng trọt, chăn nuôi) mất rất nhiều công sức và khó khăn. Ngoài ra, hiện tượng mạo danh nhãn lồng Hưng Yên vẫn xảy ra, làm ảnh hưởng đến uy tín và thương hiệu của đặc sản địa phương. Bên cạnh đó, hàng nông sản của Việt Nam còn chịu nhiều rủi ro do thiên tai, dịch bệnh khó kiểm soát… chưa kể đến việc thiếu sự đầu tư cho công tác tiếp thị, nghiên cứu thị trường

Mặt khác, để xây dựng thương hiệu cho sản phẩm nông sản cần phải có sản lượng lớn và ổn định, chất lượng đồng đều, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm; giá bán cạnh tranh… Tuy nhiên, các nông sản chủ lực của nước ta vẫn loay hoay với bài toán quy hoạch vùng nguyên liệu tập trung và những vấn đề về chất lượng.

Cần sự chung tay của cả người dân và Nhà nước

Theo các chuyên gia, nông sản của Việt Nam cần phải có thương hiệu trên thị trường trong và ngoài nước, nếu muốn cạnh tranh và hội nhập thành công, để mang lại giá trị kinh tế cao. Tuy nhiên, để xây dựng thương hiệu cho nông sản Việt, trước tiên chúng ta cần phải thay đổi đồng bộ từ nhận thức đến hành động không chỉ của cơ quan quản lý Nhà nước, doanh nghiệp mà cả người dân, nói rộng hơn là tất cả những người làm nông nghiệp. Cùng với đó, sản xuất nông sản phải chú trọng từ khâu nghiên cứu, dự báo thị trường đến sản xuất, chế biến, phân phối xây dựng theo chuỗi giá trị. Để làm được điều này không chỉ cần sự tham gia hỗ trợ tích cực của Nhà nước, nông dân, mà còn rất cần sự tham gia của chính các doanh nghiệp.

Trao đổi với phóng viên Báo Năng lượng Mới, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Trung ương Hội Nông dân Việt Nam Lại Xuân Môn cho hay: “Muốn xây dựng một nền sản xuất nông nghiệp phát triển bền vững có nhiều thương hiệu mạnh cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước, đòi hỏi phải phát huy vai trò của Nhà nước trong kiến tạo các cơ chế, chính sách. Ngoài ra, cần tăng cường vai trò của doanh nghiệp trong tạo lập chuỗi giá trị mà người nông dân được tham gia với tư cách là đối tác bình đẳng, có tư cách đàm phán và được hưởng lợi xứng đáng đối với giá trị gia tăng mang lại”.

Cũng theo ông Lại Xuân Môn, vai trò của nhà khoa học để hiện đại hóa nông nghiệp, ứng dụng các thành tựu khoa học mới vào nông nghiệp để tạo ra sản phẩm có giá trị cao hơn là rất quan trọng. Tổ hợp tác, hợp tác xã, liên minh hợp tác xã cũng cần liên kết nhằm tạo sức mạnh giữa các hộ gia đình để ứng phó với những bất lợi của cơ chế thị trường. Thêm vào đó là vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội, trực tiếp là Hội Nông dân Việt Nam, làm “bà đỡ” cho nông dân phát triển bền vững, chống chịu tốt hơn với các rủi ro, khó khăn, thách thức, mà cao hơn là làm chủ chính mình, làm chủ các mối quan hệ phức tạp trong kinh tế thị trường. Ngoài việc hỗ trợ từ phía Nhà nước, các bộ, ngành địa phương rất cần sự nỗ lực của mỗi doanh nghiệp, các hiệp hội ngành hàng để tạo ra bước đột biến đưa hàng hóa dịch vụ mang thương hiệu Việt Nam tương xứng với vị thế mới của đất nước.

Ông Nguyễn Thái Dũng - Phó tổng giám đốc Công ty TNHH Thương mại quốc tế dịch vụ Big C Thăng Long cho hay, việc xây dựng thương hiệu cho nông sản là điều hết sức cấp thiết. Mặc dù nước ta có rất nhiều nông sản nổi tiếng, nhưng để những kênh phân phối hiện đại và đưa vào xuất khẩu thì người sản xuất cần xây dựng thương hiệu một cách bài bản hơn. Đồng thời cần có chứng nhận và chỉ dẫn địa lý, áp dụng khoa học kỹ thuật để tăng sức cạnh tranh cho nông sản việt.