Ông lão hơn 40 năm làm việc nghĩa trên sông Sài Gòn

Cả cuộc đời gắn với việc vớt xác

Ông Nguyễn Văn Chúc xuất thân từ làm nghề đánh cá, nhưng vì lòng thương người, nên bất kể sớm hôm, hễ ai điện thoại hoặc ông nhìn thấy xác trên sông là đều có mặt ngay để vớt xác, đưa họ lên bờ.

Tại TP Hồ Chí Minh, mỗi khi nhắc đến xóm chài nhỏ nằm dưới chân cầu Bình Lợi, cạnh mé sông Sài Gòn (phường 13, quận Bình Thạnh), người ta lại nghĩ ngay tới hai vợ chồng ông Nguyễn Văn Chúc, sinh năm 1957 (tên thường gọi Ba Chúc) và bà Nguyễn Thị Hinh, sinh năm 1960, đôi vợ chồng hơn 40 năm “giành giật” hàng trăm sinh mạng người trên sông Sài Gòn.

Ông Ba Chúc, năm nay đã ngoài 60, dáng người gầy, làn da sạm đi vì nắng gió cùng những nếp nhăn hằn đầy trên khuôn mặt khắc khổ. Dù vậy, nụ cười sảng khoái của ông lại sáng bừng, tạo thiện cảm lập tức cho người đối diện. Bên cạnh nghề chài lưới được truyền lại từ người cha, ông Chúc còn tiếp nối việc vớt xác trên sông Sài Gòn, đến nay đã ngót nghét hơn 40 năm.

Ngày còn nhỏ, Chúc thường được cha gọi theo cả khi chài lưới lẫn khi cần vớt xác vì cậu là đứa nhanh nhảu, dạn dĩ, lại bơi giỏi nhất trong số các anh chị em trong nhà. Chúc cảm thấy sợ khi thấy cha mình làm những việc như thế và lắm khi phải giả bệnh để không phải đi cùng.

Tuy nhiên, khi biết được ý nghĩa của việc này và thương cha vất vả, Chúc lại không né tránh, quen dần và cứ thế cùng cha rong ruổi trên chiếc ghe nhỏ.

Ông Ba Chúc chia sẻ: Đây không phải là nghề, cũng không phải nghiệp, bởi ông không đành lòng nhìn người ta bị trôi dưới sông. Người chết trên bờ còn có người nọ người kia đến viếng, đốt nhang chứ người chết trôi dưới sông, có khi chẳng ai dám nhìn vì nhiều xác thối rữa, biến dạng ghê lắm. Nhưng bằng lòng thương cảm và xót thương của mình, ông Ba Chúc hễ thấy xác thì vớt lên bờ sau đó trình báo công an, cho họ có cái mồ, cái mả nơi yên nghỉ cuối cùng ấm cúng.

Đến khi trưởng thành, ông lấy vợ là bà Nguyễn Thị Hinh, hai vợ chồng dọn ra ở riêng trên một chiếc ghe ở gần cầu Bình Lợi, quận Bình Thạnh. Lần đầu tiên thấy chồng mình vớt xác, bà Hinh cũng rất sợ hãi.

Bà Hinh kể, hai ông bà quen nhau khi bà 18 tuổi, còn khờ lắm. Nói chuyện vài lần thì cha mẹ bàn chuyện làm đám cưới, rồi hai vợ chồng được cho ra ở riêng với một chiếc ghe. Lúc đó bà cũng không biết ông theo cha làm công việc vớt xác. “Vừa ra ở riêng được vài ngày thì đã thấy có người nhảy cầu. Khi đó tôi luống cuống lắm, nhưng thấy ông tức tốc nổ máy chạy ra thì tôi cũng đi theo. Cứu được người sống vậy thì tôi không sợ, mà còn vui nữa. Tuy nhiên, vài ngày sau thì tôi thực sự phát khiếp, khi thấy xác người trôi sông được chồng mình vớt lên”, bà Hinh nhớ lại.

Tuy vậy, sau nhiều lần chứng kiến, bà Hinh bắt đầu quen dần và không sợ nữa. Càng ngày bà Hinh càng thấy nể chồng bởi ông luôn xả thân vì việc nghĩa. Hiện tại, bà còn hào hứng khoe từng theo chồng đi vớt xác và hô hấp nhân tạo giỏi hơn “ổng” nữa.

Không mong đền ơn

Đã có không ít người khuyên can ông Chúc đừng mải mê làm việc “vác tù và hàng tổng” mà hãy dành thời gian tập trung lo công việc và gia đình. Tuy nhiên, bà Hinh vẫn luôn ủng hộ và động viên việc làm của ông. Vợ chồng ông quan niệm, việc làm của mình là thuận theo đạo đức, lương tâm của bản thân, làm vậy cũng là để tích đức cho con cháu sau này chứ không mong được đền ơn.

Ông Ba Chúc khoe những tấm ảnh gia đình

Hằng ngày, vợ chồng ông Chúc sống dưới gầm cầu Bình Lợi trên chiếc ghe cũ kỹ dập dềnh chìm nổi theo con nước. Ông Ba Chúc thường chạy ghe từ cầu Sài Gòn đến mạn Lái Thiêu (Bình Dương) kiếm cá và cũng để vớt xác trôi sông. Người dân sinh sống ven sông Sài Gòn, các chủ thuyền và xà lan, thậm chí công an địa phương đều có số điện thoại của ông Chúc để mỗi khi phát hiện có thi thể trôi sông, hay có người nhảy cầu họ đều gọi ông đến “xử lý”. Hành trang đi vớt xác của ông Chúc chỉ vỏn vẹn có chiếc ghe mộc và sợi dây thừng.

Ông Chúc tâm sự, khi thấy được đối tượng đã chết, ông nhảy xuống sông, lồng dây thừng vào cổ chân, thít lại rồi giật máy ghe chạy đến nơi có thể đưa họ lên. Khi gặp người vẫn còn sống và chỉ bất tỉnh, ông hô hấp nhân tạo tại chỗ, nếu không có dấu hiệu thở, ông báo công an để đưa vào bệnh viện. Ông còn ngồi lại chờ đến khi có tin tức của họ rồi mới về nhà.

“Nhiều khi chiếc ghe dở chứng mãi mới nổ máy, không cứu được người để trôi mất, tôi về bần thần ăn cơm không nổi, day dứt lắm! Khi thuận lợi, cứu được người lên đôi lúc còn bị họ “mắng” vì sao không để họ chết đi, khiến tôi phải khuyên can mãi mới yên”, ông Chúc cho biết thêm.

Trong cuộc đời vớt xác, ông Chúc chứng kiến không biết bao nhiêu hoàn cảnh thương tâm. Ông Chúc tâm sự, dù đã vớt rất nhiều xác trên sông nhưng có trường hợp rất đau lòng khiến ông nhớ hoài. Ông bùi ngùi nhớ lại, đó là cách đây khoảng 10 năm, nghe người ta nói có xác chết trôi, ông chạy ra, ban đầu thấy người mẹ, khi cột dây kéo lại thấy còn thêm đứa con. Hai mẹ con chết cột với nhau. Ông bật khóc vì thương đứa nhỏ quá. Mẹ cháu muốn chết, vì chuyện gì đó không biết, nhưng ông đau lòng cho đứa nhỏ bị người lớn buộc chết theo!

Ngoài việc chuyên vớt xác, ông Ba Chúc còn cứu rất nhiều trường hợp nhảy sông tự tử tại cầu Bình Lợi. Ông kể giọng bức xúc: “Có hôm tôi cứu được một cô gái còn rất trẻ, trắng trẻo, xinh đẹp. Con bé bảo nó nhảy cầu vì người yêu quen đứa khác. Tôi tức quá, tôi đánh vào mặt nó luôn. Tôi mắng nó: Sao con ngu vậy, ba mẹ sanh con ra, nuôi con gần 20 năm trời. Con không làm được gì đền đáp công ơn của cha mẹ mà lại đi nhảy cầu vì thằng con trai chẳng ra gì. Chuyện gì cũng phải từ từ. Không quen được người này thì quen người khác, nhưng tính mạng của mình chỉ có một trên đời”. Đoạn, con bé tự ngửi tay, bảo: Ông ơi ông, sao người con thối thế? Tôi bảo: Thối như vậy còn ít đấy, nếu không cứu được con thì giờ này con nằm dưới đáy sình còn thối gấp ngàn lần như vậy. Nói xong thì con bé khóc, cảm ơn tôi rồi chào để về nhà với cha mẹ”.

Ông Ba Chúc với cả cuộc đời gắn bó với sông nước

Cũng nhờ việc cứu người, ông Ba Chúc và vợ hiện nay có thêm một người con nuôi. Anh này quê ở Nghệ An, là kỹ sư xây dựng cầu Bình Lợi mới. Năm đó, khi đang thi công trên cầu, anh và một đồng nghiệp gặp sự cố trên cầu nên rớt xuống nước, ông Ba Chúc lao theo, cứu được một mình anh. Sau đó, anh này nhận ông Ba Chúc và bà Hinh là bố mẹ nuôi. “Không ngờ, cái việc tôi không mong được báo đáp lại mang đến cho mình niềm vui, niềm hạnh phúc như thế. Tôi gắn bó với công việc này cũng chỉ mong mang lại sự thanh thản cho bản thân và đem lại chút an ủi cho những gia đình khác mà thôi”, ông Ba Chúc nói.

Tiếp lời chồng, bà Hinh cho biết, vợ chồng ông bà chỉ xem đây là công việc tự nguyện thôi, không phải là nghề, vì không ai bắt làm và cũng chẳng ai mướn làm. Nhiều người sau cơn hoạn nạn trở lại tìm ông Chúc để trả ơn, nhưng ông lịch sự từ chối. Hai vợ chồng ông bà luôn tâm niệm, người ta cũng giống mình và mình làm công việc này không vì ơn nghĩa nên không thể nào lấy của người ta.

Mơ ước mái nhà nhỏ trên bờ

Vợ chồng ông Chúc bà Hinh sinh được 5 người con gái nhưng do hoàn cảnh nghèo khó, nên ông bà chỉ lo cho các con học hết cấp 2. Mặc dù ông bà rất buồn vì không lo cho con đến nơi đến chốn, để chúng lại khổ như mình, tuy nhiên các cô con gái rất thương cha mẹ, các chị em đã lớn, đều làm nhiều công việc chân tay, nhưng đều bằng lòng với những công việc của mình. Mỗi khi nhắc tới cha mẹ, các chị luôn tự hào vì có người cha, người mẹ làm những công việc giúp ích cho đời.

Chiếc ghe cũng là nhà của gia đình ông Ba Chúc

Trải qua hơn 40 năm vớt xác trên sông Sài Gòn, số lượng xác chết trôi ông Chúc vớt được đã lên đến con số hàng trăm. Tuy nhiên, khi nhìn lại đời mình, ông Chúc trầm ngâm, thời con cái còn nhỏ, đi đâu cả nhà cũng cùng nhau trên ghe. Tối ngủ phải cột chân tụi nhỏ vào chân mình, lỡ đứa nào ngủ say lăn lộn lọt sông còn biết đường vớt lên. Thời gian trôi đi, các con của ông bà lớn và đều có gia đình riêng. Riêng ông bà vẫn gắn bó với sông nước, sống cùng sông, ngủ cùng sông.

Tuy nhiên, điều ông Chúc lo lắng là gần đây có rất nhiều người nhảy cầu tự tử. Từ đầu năm tới nay chỉ riêng ở khúc sông dưới chân cầu Bình Lới đã có hơn 30 vụ nhảy cầu. Có hàng nghìn lý do khiến người ta tìm đến cái chết như vỡ nợ, thất tình hoặc lục đục chuyện gia đình... Thời điểm có nhiều người nhảy cầu nhất là dịp trước Tết Nguyên đán.

Ông Chúc tâm sự: “Trời đất ban cho mình mạng sống, mình phải tôn trọng mạng sống quý giá được ban cho, đừng dễ gì vứt bỏ. Lúc túng quẫn hãy nghĩ đến gia đình và sống vì họ đừng nghĩ đến nhảy cầu tự tử. Tội nghiệp lắm, khi phải chết lạnh lẽo dưới sông!”.

Để ghi nhận nghĩa cử cao đẹp của ông, chính quyền địa phương nhiều lần trao tặng bằng khen và hỗ trợ để ông tiếp tục cống hiến cho xã hội. Dù tuổi đã ngoài 60, vẫn còn khá nhanh nhẹn và bơi rất giỏi, nhưng ông Chúc tiết lộ sức khỏe không còn được như xưa. Ông giờ đây biết tự lượng sức mình, tìm cách để cứu người và cũng an toàn cho bản thân vì còn phải lo cho vợ, cho con. Vợ chồng ông hiện sống cùng với con gái út, mọi sinh hoạt của gia đình đều trên chiếc ghe nhỏ đã mấy chục năm. Nhiều khi ông chạnh lòng vì cả đời lênh đênh sông nước, vợ bệnh cũng không có được nơi chốn nghỉ ngơi tử tế.

Thế nhưng, nghĩ đến lên bờ thuê nhà một tháng vài triệu đồng ông lại thôi, vì tiền đâu mà trả. Không thể sống mãi bằng nghề chài lưới, ông “chạy ghe ôm”, nuôi thêm vịt để trang trải. Ông Chúc chia sẻ, mơ ước của ông là có miếng đất nhỏ, cất nhà đơn sơ để gia đình có mái nhà, có nơi đi ra, đi vào mà không sợ nắng mưa. Khi ấy, nếu còn sức khỏe, ông sẽ đi bán vé số để sinh sống. Mơ ước như thế nhưng ông Chúc biết, nó còn rất xa vời.

Chia tay chúng chúng tôi, ông Ba Chúc vẫn khẳng định sẽ tiếp tục làm công việc đặc biệt này, đến khi không còn sức lực nữa mới thôi. Câu chuyện về người đàn ông vớt xác hơn 40 năm trên sông Sài Gòn thật khó tin, nó như một câu chuyện cổ tích, đầy phép màu đến từ cái tâm của một người đàn ông không màng hiểm nguy cứu người và xem đó như một việc hiển nhiên phải làm.

Cuộc sống xô bồ hiện nay rất cần những người như vợ chồng ông Ba Chúc để tình người đầy nhân văn cứ thế lan tỏa đến mọi ngõ ngách trong cộng đồng, xã hội.