Những bức tường đáng nguyền rủa nhất thế giới

Xác chết của những người nhập cư

Người tỵ nạn Kurdistan-Syria vượt qua rào chắn chống người nhập cư được dụng lên ở biên giới giữa Serbia và Hungary, ngày 25/8/2015

Theo nghiên cứu của Elisabeth Vallet, đại học Québec, cách đây một phần tư thế kỷ, vào lúc bức tường Berlin sụp đổ, trên thế giới chỉ có 16 bức tường ngăn bảo vệ các đường biên giới. Ngày nay tổng cộng có đến 65 tường rào, đã được xây xong hay đang trong quá trình xây dựng.

Từ bức tường ngăn cách Israel (hay còn gọi là "bức tường phân biệt sắc tộc" đối với người Palestin) cho đến những hàng rào gai thép dài 4000 km mà Ấn Độ dựng lên ở biên giới với Bangladesh, hay như bờ đê cát khổng lồ chia cách Maroc với những vùng do quân nổi dậy Polisario chiếm đóng tại Sahara. Tường hay rào chắn ngày càng trở nên được các chính khách ưa chuộng mong muốn tỏ ra cứng rắn trên vấn đề dân nhập cư và an ninh.

Tháng 7/2015, chính phủ bảo thủ Hungary đã khởi công xây dựng một hàng rào cao 4 mét dọc theo biên giới với Serbia, để cố ngăn chặn làn sóng người tỵ nạn chạy trốn khỏi Syria, Iraq hay Afghanistan. Một phát ngôn viên của EU phải thốt lên rằng: "Chúng ta vừa mới hạ xuống nhiều bức tường. Không có lý gì chúng ta lại xây mới cái khác". Ba quốc gia khác như Kenya, Arập Xê Út và Thổ Nhĩ Kỳ đã gia tăng kiểm soát các đường biên giới để ngăn chặn sự trà trộn của quân thánh chiến khủng bố đến từ các quốc gia láng giềng như Somali, Iraq và Syria.

Dù là những bức tường đó mang tính biểu tượng có tính chất hơi hung hăng, nhưng tính hiệu quả của chúng cũng chỉ là tương đối, theo như đánh giá của nhiều chuyên gia. Ông Marcello Di Cintio, tác giả quyển sách "Những bức tường, chuyến du hành dọc theo các chướng ngại vật" đảm bảo rằng: "Các bức tường đó có một điểm chung duy nhất đó là chúng tạo nên cảnh trí cho màn kịch. Chúng tạo ra một ảo giác về an toàn, chứ không phải là một sự an toàn thật sự ".

Bất chấp những chướng ngại đó, người nhập cư rồi cũng tìm cách vượt qua được. Bởi vì, bất chấp việc lính canh nhắm bắn thẳng vào họ, ngay cả bức tường Berlin cũng chưa bao giờ khép kín hẳn.

Một bé gái Syria mệt mỏi ngủ trong lòng bố mẹ bên lằn ranh biên giới giữa Macedonia và Hy Lạp

Những người ủng hộ xây tường đánh giá là thà bị rò rỉ còn hơn là bị ngập lụt, nhưng ông Marcello Di Cintio cũng cho rằng không nên bỏ qua những tác động trở lại về mặt tâm lý của việc dựng tường rào. Ông dẫn chứng những thành viên cũ của bộ tộc da đỏ châu Mỹ Tohono O'odham, mà một vài người trong số họ đã qua đời đương nhiên là do buồn rầu, khi bức tường chia cách Mehico với Mỹ đã chia lìa họ với một số thánh địa.

Câu chuyện về những người da đỏ đó đang vang đi khắp nơi đến mức mà nhà tâm lý học người Đức sống tại Berlin Dietfried Muller-Hegemann trong những năm 1970 đã gọi đó là "chứng bệnh của tường". Bởi vì ở những người phải sống trong cái bóng của bức tường chia đôi thành phố làm đôi, tần suất mắc chứng trầm cảm, nghiện rượu và bạo hành trong gia đình là rất cao.

Trên thực tế, những bức tường đó chẳng làm thay đổi được nguyên nhân sâu xa của việc mất an ninh hay làn sóng nhập cư. Việc dựng lên mọi chướng ngại vật chẳng dập tắt được mức tăng xin tỵ nạn hay tấn công khủng bố. Chúng đơn giản đã buộc những nhóm người đó phải thích nghi với tình huống. Theo Reece Jones, giáo sư đại học Hawai, tác giả sách "Tường biên giới: an ninh và cuộc chiến với chủ nghĩa khủng bố tại Mỹ, Ấn Độ và Israel", thì những bức tường đó chỉ có hiệu quả chống lại những người nghèo nhất và tuyệt vọng nhất.

Jones nói: "Các băng đảng chống thuốc phiện và các nhóm khủng bố đều có phương cách để luồn lách các bức tường, phần lớn thời gian là nhờ vào giấy tờ giả. Đóng cửa biên giới chỉ làm dịch chuyển vấn đề, buộc người nhập cư băng qua những hoang mạc khủng khiếp hay trên những chiếc thuyền tồi tàn ở Địa Trung Hải. Điều đó chỉ có làm tăng thêm số nạn nhân ".

Một bé gái kêu khóc khi gia đình đang cố tiến qua biên giới Macedonia ngày 22/8

Theo ước tính của Tổ chức Di dân Thế giới, từ năm 2000 đến nay, đã có hơn 40.000 người đã bỏ mạng khi cố tìm cách di cư. Đối với Emmanuel Brunet-Jailly, đại học Victoria của Canada, "dòng người di dân hiện nay chỉ làm cho các chính khách nghĩ là xây tường ở biên giới là cần thiết. Họ còn ám chỉ đến những câu chuyện cổ xưa về đường biên giới, lằn ranh được vạch ra ở trên cát. Đối với công luận, điều khó nhất là làm thế nào để công luận chấp nhận là hợp tác ngoại giao và chia sẻ thông tin là những phương cách giải quyết hiệu quả nhất trong dài hạn".

Người nhập cư bị kẹt giữa cảnh sát chống bạo động Macedonia và di dân trong một cuộc đụng độ gần ga xe lửa biên giới của thành phố Idomeni, miền bắc Hy Lạp. Macedonia tuyên bố tình trạng khẩn cấp ở biên giới của mình hôm 20/8 để đối phó với làn sóng di dân khổng lồ hướng về miền bắc châu Âu