Nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung: “Không nhạc sĩ nào sống bằng tiếng vỗ tay!”

- Anh nghĩ gì về chuyện nhạc sĩ Phó Đức Phương, giám đốc Trung tâm bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC)  thân chinh đến tận nơi tổ chức biểu diễn liveshow Khánh Ly để đòi tiền tác quyền?

- Việc làm đó thể hiện sự quá mức chịu đựng của NS Phó Đức Phương trước thái độ chây ì, thách thức, thiếu tôn trọng quyền sử dụng tác phẩm, thiếu tôn trọng đến người nhạc sĩ… của đơn vị tổ chức chương trình. Thái độ đó của nhạc sĩ là không sai, chỉ là không nên mà thôi! Nếu ông để một người khác ra mặt, hoặc kết hợp với cơ quan hành pháp có thẩm quyền thì tốt hơn!

NS Nguyễn Văn Chung

Nhưng dù sao đi nữa, ông cũng là một nhạc sĩ, ông cũng bức xúc khi thấy những tác phẩm của đồng nghiệp bị “xài chùa” như vậy! Những ai trách ông thì thật nông cạn và thiếu hiểu biết! Bởi nếu trách thì trách đơn vị tổ chức vì sao không chủ động thực hiện nghĩa vụ tác quyền đối với người nhạc sĩ, hoặc đối với đơn vị được người nhạc sĩ ủy quyền trước khi sử dụng tác phẩm của họ trong chương trình?! Trong khi đó họ lại cố tình dây dưa, kéo dài thời gian, tránh né việc đó, rồi đến khi bị đến tận sân khấu đòi thì quay ra trách và bắt lỗi!

- Nhưng dẫu có đến nơi thu tiền tác quyền trong đêm nhạc Khánh Ly thì phía VCPMC cũng đã bất thành, thậm chí là bị đuổi về?! Dường như chuyện thu tiền tác quyền ở nước ta là rất khó?!

- Nếu đơn vị tổ chức yêu cầu VCPMC phải có đủ 7 chữ ký của 7 thành viên trong gia đình NS Trịnh Công Sơn mới thanh toán, vậy tôi xin hỏi, đơn vị tổ chức đã có được các chữ ký đó để biểu diễn chưa?!

Nếu là những chương trình ca nhạc từ thiện, hoặc mang tính cộng đồng, giới nhạc sĩ chúng tôi không bao giờ đòi tiền tác quyền cả! Nhưng đây là 1 show bán vé, mà còn là vé giá cao, thì việc chi trả tác quyền là đương nhiên! Không lẽ đơn vị tổ chức cứ thoải mái tổ chức show diễn, bán vé rồi thu lợi cho riêng mình sao? Vì sao họ phải trả cát-sê cho ca sĩ, mà không trả tác quyền cho nhạc sĩ? Chỉ cái suy nghĩ đó thôi cũng đã thể hiện bản chất “xài chùa”, không hề tôn trọng tác giả và tác phẩm rồi!

- Là nhạc sĩ có rất nhiều ca khúc hit, anh bảo vệ quyền tác giả cho mình thế nào?

- Người nhạc sĩ không thể tự mình đi thu phí tác quyền sử dụng bài hát của mình được. Bởi vì chưa nói đến toàn quốc, chỉ riêng trong TP HCM thôi đã có không biết bao nhiêu quán karaoke, quán cà phê, siêu thị, sân khấu... đang sử dụng những tác phẩm của mình. Việc người nhạc sĩ chạy đến từng nơi để thu là bất khả thi. Mà việc đợi từng nơi chủ động và tự nguyện đến tận nhà hoặc liên hệ chi trả là việc không bao giờ có! Vì thế, tôi cũng như rất nhiều nhạc sĩ mới ủy quyền cho VCPMC.

Liveshow ca sĩ Khánh Ly

- Mới đây thôi cũng xuất hiện nhiều ý kiến cho rằng, VCPMC làm ăn không minh bạch, chẳng hạn chương trình diễn ra nhiều nhưng tác quyền mà họ nhận được từ VCPMC lại chẳng bao nhiêu. Riêng với anh thì anh nhận thấy thế nào?

- Từ lúc Trung tâm ra đời đến giờ đã có được những bước phát triển mạnh mẽ, góp phần làm cho đời sống các nhạc sĩ tốt hơn. Nguồn thu từ mỗi quý dần ổn định hơn! Từ trước đó đã có lời đồn là VCPMC sai phạm hay có những khuất tất trong việc thu chi tiền tác quyền… Nhưng tất cả chỉ là lời đồn, chưa được xác minh rõ ràng và chưa có bằng chứng cụ thể gì! Vì thế nó cũng không phải là căn cứ để đánh giá VCPMC, còn chuyện người nhạc sĩ này nhiều, người kia ít tiền tác quyền là tùy thuộc vào những thứ khác, như lượng ca khúc hit… chứ không phải do VCPMC ăn chia!

Ngược lại, điều quan trọng trước mắt là những lợi ích hiển nhiên mà trung tâm đã mang lại cho từng nhạc sĩ! Qua một thời gian dài hoạt động, với tôi và những nhạc sĩ bạn bè tôi, rõ ràng bây giờ trung tâm là nơi đáng tin cậy nhất khi ủy quyền các tác phẩm của mình!

 - Rất nhiều người trong nghề kêu than rằng chuyện tác quyền không được tôn trọng và thói quen “xài chùa” đã ăn sâu vào trong tư duy của nhiều nhà tổ chức chương trình hiện nay! Anh có chia sẻ gì về chuyện tác quyền ở nước ta hiện nay?

- Một người nhạc sĩ đã tận tâm tận trí để viết ra được một tác phẩm, họ rất mong tác phẩm của mình được thể hiện bởi một ca sĩ phù hợp, muốn được tác phẩm của mình xuất hiện trước đông đảo khán giả, phục vụ cho nhu cần giải trí của khán giả. Nhưng họ cũng cần được trả công xứng đáng để họ có thể lo cho cuộc sống riêng của gia đình họ, từ đó mới có nguồn động lực để sáng tác tiếp.

"Không nhạc sĩ nào nghe tiếng vỗ tay của khán giả để sống cả!" (ảnh: liveshow Khánh Ly)

Không nhạc sĩ nào sống chỉ với tiếng vỗ tay của khán giả cả! Khán giả yêu thích bài hát của nhạc sĩ, thì cũng cần thể hiện sự tôn trọng của mình đối với công sức sáng tạo của người nhạc sĩ đó! Vì sao bạn ăn đĩa cơm phải trả tiền, đi tham quan công viên phải trả tiền, thậm chí gửi xe cũng phải trả tiền, mà nghe nhạc, kinh doanh nhạc lại không chịu trả tiền? Như vậy có công bằng với những người viết nhạc không?...

Thực thi quyền tác giả hợp lý, đó mới là biểu hiện của những người hiểu biết và văn minh! 

- Cảm ơn nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung!

Trúc Vân (thực hiện)