Người dân Hy Lạp sẽ “xử” Thủ tướng của họ ra sao?

Phát biểu trước quốc hội Hy Lạp ngày 11/7, Thủ tướng Tsipras thừa nhận sai lầm trong 6 tháng đối đầu với các chủ nợ

Cuộc khủng hoảng Hy Lạp sau 6 tháng căng thẳng coi như đã được giải quyết sau khi Chính phủ Tsipras gửi đến khối euro vào tối 10/7 đề nghị chấp thuận các đòi hỏi của chủ nợ.

Điều đáng nói là đề xuất của ông Tsipras đi ngược lại toàn bộ kết quả cuộc trưng cầu dân ý hôm 5/7. Theo đó, 61% cư tri Hy Lạp nói “không” với các điều kiện của chủ nợ.

Ngày 25/1/2105, ông Tsipras được bầu lên làm thủ tướng Hy Lạp vì hứa với người dân rằng ông sẽ không chấp thuận bất cứ áp đặt nào từ các chủ nợ, rằng người dân Athens từ nay sẽ không còn phải chịu khắc khổ theo những điều kiện của châu Âu nữa và rằng những đòi hỏi của các chủ nợ sẽ bị ông “vứt vào sọt rác”.

Suốt 6 tháng qua, ông Tsipras đã giữ đúng lời hứa với dân khi lần lượt từ chối các điều kiện của IMF, ECB và Ủy ban châu Âu.

Ngày 10/7, đùng một cái ông Tsipras quay ngoắt 180 độ, chấp thuận các đòi hỏi của chủ nợ để cứu Hy Lạp khỏi bờ vực phá sản và nguy cơ ra khỏi khối euro.

Ngày 11/7, Quốc hội Hy Lạp đã thông qua bản đề xuất của Chính phủ Tsipras về kế hoạch cải cách kinh tế mới để trình lên các chủ nợ.

Giải thích về sự thay đổi bất ngờ này, phát biểu trước quốc hội, ông Tsipras nói: "Để trả lời câu hỏi chúng ta có mắc sai lầm trong 6 tháng đàm phán vừa qua hay không, câu trả lời trung thực duy nhất là “Có”. Đúng, chúng ta đã mắc sai lầm".

Tất nhiên, Thủ tướng Tsipras không thể không nhắc đến cuộc trưng cầu dân ý lịch sử vừa mới cách đây ít ngày từng được tung hô là dấu mốc trọng đại cho lòng tự tôn dân tộc của người Hy Lạp. Ông Tsipras chia sẻ: "Người dân Hy Lạp đã đưa ra một quyết định khó khăn, dũng cảm mang tính lịch sử. Họ đã bác bỏ tối hậu thư. Tôi đã dùng lời nói "Không" của cử tri để xây dựng một thỏa thuận tốt hơn cho đại bộ phận người dân Hy Lạp".

Tối nay (12/7) theo giờ châu Âu, Bộ trưởng Tài chính các nước sử dụng đồng tiền chung châu Âu và Hy Lạp sẽ thảo luận về đề xuất mới của Hy Lạp tại thủ đô Brussels, Bỉ.

Theo đánh giá chung, Eurogroup sẽ đồng ý với các đề xuất, đồng nghĩa với việc sẽ trao cho Hy Lạp gói cứu trợ thứ 3. Cuộc đối đầu giữa Athens và Brussels coi như hết giao đoạn kịch tính. Và điều người dân Hy Lạp lo sợ trước mắt sẽ là những chuỗi ngày tiếp tục thắt lưng buộc bụng theo các điều kiện của chủ nợ.

Nhận xét về quyết định của Thủ tướng Tsipras, báo Le Monde của Pháp bình luận: “Sự thỏa hiệp cần thiết đang trên đường khẳng định, cho phép giữ Hy Lạp ở lại châu Âu giúp cho Athens có được khả năng hoàn nợ. Sự nhân nhượng này, nếu được khẳng định, sẽ không làm ai thỏa mãn, nhất là cử tri Hy Lạp, bị buộc phải chấp nhận điều mà họ đã chối từ trước đó ít ngày trong một cuộc bỏ phiếu long trọng. Nếu kết quả tốt đẹp, người ta có thể nói bất cứ điều gì về Alexis Tsipras, chỉ trừ một điều: ông ta không thiếu dũng khí. Ông ta đã cư xử như một lãnh đạo chính trị có trách nhiệm, đóng góp phần mình vì lợi ích quốc gia”.

Nói về sự phản bội của Tsipras với các cử tri Hy Lạp, báo Le Figaro nhận định: “Tương lai sẽ đánh giá lập trường mà Hy Lạp chấp nhận sẽ cho phép quốc gia này bình phục hay không, nhưng trường hợp Hy Lạp đã cho thấy không có lực lượng chính trị mỵ dân nào có được phép mầu cho phép hứa nhăng hứa cuội”.

Nhà báo Pháp gốc Hy Lạp Maria Malagardis lại cho rằng quyết định trên của ông Tsipras là một “đòn hiểm”. Theo nhà báo này, bị coi là hành động đầu hàng, chương trình của Athens (vừa gửi đến khối euro) trên thực tế có vẻ như một tính toán chiến lược. Các đề nghị mới của chính phủ Hy Lạp bị một bộ phận cánh tả coi như là “hành động đầu hàng đơn phương của cánh tả chống chủ trương khắc khổ, sau 6 tháng đối đầu căng thẳng với các chủ nợ”. Nhiều đề nghị trong đó như tăng thuế TAV 23% hay xóa bỏ dần khoản trợ cấp đoàn kết cho những người về hưu nghèo nhất… bị coi là “phản bội” lại các cam kết tranh cử của đảng Syriza. Các đề nghị này trước đây vốn được coi là những “đường ranh đỏ”, không được phép nhận nhượng trong thương lượng.

Nhà phân tích chính trị, Georges Seferzis, nhận định: “Chiến thắng của quan điểm Không trong trưng cầu dân ý, nay đã chuyển thành chiến thắng của Có trên thực tế”. Phải chăng Thủ tướng Hy Lạp đã hy sinh đất nước – đang bên bờ phá sản – để bảo vệ sự đoàn kết của đảng mình? Theo nhà báo Malagardis, xem xét kỹ hơn các đề nghị cải cách của Hy Lạp, có thể thấy rất nhiều cải cách bị áp đặt đã được chính phủ Hy Lạp đề nghị kéo dài thêm nhiều năm, hơn nữa việc thực thi cũng được yêu cầu diễn ra tuần tự... Chính phủ Hy Lạp vẫn tiếp tục từ chối tăng TAV đối với các thực phẩm chính hay giá điện, từ chối hạ lương, hay cắt giảm tiếp trong lĩnh vực công. Cuối cùng, nhà báo này đánh giá, “trong cuộc đọ sức quyết liệt chưa từng có với các chủ nợ” và trong bối cảnh một số đối tác châu Âu mong muốn Hy Lạp ra khỏi euro, Thủ tướng Hy Lạp đã tránh cho đất nước kịch bản Grexit vội vã.

Về mặt đối nội, với việc “chìa tay ra với tất cả các lãnh đạo đối lập, ngay sau chiến thắng trưng cầu dân ý, mời họ tham gia đóng góp vào các cải cách cho đất nước, ông Tsipras đã vô hiệu hóa các đối thủ chính trị”. Nhà báo Malagardis kết luận, sự lựa chọn mang tính chiến thuật – tổ chức trưng cầu dân ý – của ông Tsipras có thể khiến nền kinh tế Hy Lạp phải trả giá, vì nhiều ngày ngưng trệ, tuy nhiên, đối với đa số người dân Hy Lạp, thủ phạm chính của sự thiệt hại này là đòi hỏi cứng rắn của các chủ nợ, hơn là người đứng đầu chính phủ.