Nghị lực của cô gái thủy tinh

Nguyễn Bích Lan

"Căn bệnh cùng sự tiến triển quái ác của nó dường như luôn chực đẩy tôi về phía cái chết, nhưng từ lâu lắm rồi tôi đã xếp cái ý nghĩ mình là nạn nhân của căn bệnh ấy xuống đáy sâu ký ức. Điều mà tôi ưu tiên ghi nhớ hơn hết là: Tôi đủ mạnh mẽ, đủ may mắn, hạnh phúc để sống một cuộc sống có ý nghĩa”. Suy nghĩ đó đã giúp Nguyễn Bích Lan có sức mạnh vượt lên nỗi đau tật nguyền do căn bệnh loạn dưỡng cơ, dẫn đến suy tim, để trở thành một dịch giả nổi tiếng với hơn 20 tiểu thuyết.

Sức mạnh vô hình từ trong tuyệt vọng

Gặp Nguyễn Bích Lan tại lễ trao giải “Người khuyết tật và việc làm” do Bộ LĐTB&XH tổ chức khi cô đoạt giải đặc biệt của cuộc thi với tác phẩm “Ánh sáng cuối đường hầm”, cảm nhận đầu tiên của tôi về Lan là một cô gái nhỏ nhắn, mỏng manh nhưng có ý chí và nghị lực phi thường. Trong tác phẩm “Ánh sáng cuối đường hầm” Lan đã tâm sự rất nhiều những câu chuyện về cuộc đời đầy nước mắt nhưng cũng ẩn chứa nhiều khát vọng mãnh liệt vươn lên trong cuộc sống.

Sinh ra và lớn lên tại miền quê chiêm trũng của tỉnh Thái Bình, tuổi thơ của Lan cũng êm đềm như bao đứa trẻ khác. Với Lan, số phận trớ trêu đã mang mọi bất hạnh ập đến vào năm 1989, khi cô đang là học sinh. Trong khi các bạn vui vẻ nô đùa thì Lan lại sa sút sức khỏe, vận động khó khăn. Vượt qua quãng đường 7km đến trường, nhiều lần Lan không thể tự đứng lên đi được mà phải bò lên các bậc hiên. Đau đớn hơn khi cô phát hiện mình bị mắc bệnh loạn dưỡng cơ, một loại bệnh xương thủy tinh mà đến nay y khoa thế giới vẫn chưa có phương pháp chữa trị hữu hiệu. “Trong khi tôi chờ đợi các bác sĩ gọi đúng tên của căn bệnh, ước mơ được tiếp tục cắp sách đến trường cùng những ước mơ rất đỗi bình thường khác đã dần rời bỏ tôi. Tôi rơi vào im lặng”, Bích Lan trải lòng.

Cuộc sống của Bích Lan những tháng ngày đó tưởng chừng như đã đi đến “cuối đường hầm”, nhưng Bích Lan đã phát hiện ra một ánh sáng nhỏ nhoi nhưng mãnh liệt, tiếp thêm sức mạnh để Lan bước trên quãng đường đời đầy gian khó. Đó là tình yêu với tiếng Anh mà với Lan, có một sức mạnh nào đó đã cuốn cô về phía thứ ngôn ngữ lạ lẫm ấy. “Đó là thời gian em trai tôi lên cấp ba, bắt đầu được học tiếng Anh. Về nhà em tôi thường phát âm rất to những từ tiếng Anh cậu ấy học được ở lớp. Khi đó, tôi lẩm nhẩm đọc theo em trai. Người thân biết tôi thích học tiếng Anh bèn gửi về những cuốn sách song ngữ, những bộ giáo trình cũ, những cuốn băng cassette. Trong gần 5 năm, tôi dành ít nhất 6 tiếng mỗi ngày tự học tiếng Anh”, Lan cho biết.

Sau nhiều tháng ngày miệt mài tích luỹ, kiến thức tiếng Anh của Lan đã được bồi đắp dần theo thời gian. Nhận thấy ngoại ngữ vẫn là thứ gì đó xa lạ với các em học sinh trong làng, Lan quyết định mở lớp dạy tiếng Anh cho các em trong làng. Lớp học đầu tiên với chục em nhỏ qua thời gian đã hội tụ được đủ học sinh các lứa tuổi. Nhiều em sau đó đã vào được các trường đại học, cao đẳng… “Đó là niềm vui vì từ sự cố gắng nỗ lực của bản thân, mình đã tìm lại được niềm tin sống, chắp cánh các em vào đại học”, Lan chia sẻ.

Dịch giả của hàng chục tiểu thuyết nổi tiếng

Con đường đến dịch thuật với Bích Lan cũng thực sự tình cờ, nhưng đó là ánh sáng mãnh liệt làm thay đổi cuộc sống của Lan. Lan cho biết, sau khi chia tay với công việc dạy học tiếng Anh do sức khỏe yếu, Bích Lan đến với công việc dịch thuật từ sự gợi ý của nhà thơ Nguyễn Thị Hồng. Ban đầu là tác phẩm “Đừng nghi ngờ tình yêu của anh” của Nxb Phụ Nữ, tác phẩm đầu tiên này đã được phát hành tại Việt Nam trong năm 2002. “Cuốn sách đầu tiên ấy mở ra một chân trời mới cho thế giới của tôi. Tôi nhận ra rằng việc dịch văn học giúp tôi được sống với hai niềm đam mê: Đó là văn học và tiếng Anh”, Bích Lan cho biết.

Nói về tác phẩm “Triệu phú khu ổ chuột” mà Bích Lan đã được tôn vinh, Lan cho biết: “Khi nhận được danh sách đầu sách mà Công ty Nhã Nam có bản quyền, Lan chọn ngay “Triệu phú khu ổ chuột” của tác giả Vikas Swarup. Bởi nội dung cuốn tiểu thuyết kể về một chàng trai nghèo gặp bao bất hạnh, nhưng rồi cuộc sống đã mỉm cười với cậu khi cậu trúng giải thưởng cao nhất của chương trình “Ai là triệu phú”. Đó là nét đẹp trong bức tranh cuộc sống khiến cho những con người khốn khó, khổ đau có thêm niềm tin vào tương lai”. Bích Lan bắt đầu dịch “Triệu phú khu ổ chuột” từ tháng 4 năm 2009 và hoàn thành bản dịch trong vòng gần 90 ngày.

Thay cho lời kết bằng một câu nói mà Lan đã đúc kết: “Chẳng ai muốn mình gặp khó khăn, nhưng khó khăn và thử thách chính là cơ hội để rèn luyện ý chí, để đánh thức khả năng tiềm ẩn trong chúng ta, là cơ hội để chúng ta tìm thấy ý nghĩa của cuộc sống. Để làm được điều ấy, cần phải có đủ sự kiên trì, sự chăm chỉ và lòng tin vào sức mạnh của bản thân”.

Bá Phúc