Ngành điện ứng phó với hạn hán

Thách thức lớn

Trao đổi với phóng viên Báo Năng lượng Mới, ông Ngô Sơn Hải - Phó tổng giám đốc EVN thông tin, trong cơ cấu nguồn điện hiện nay, thủy điện hiện vẫn chiếm một tỉ trọng rất lớn, lên đến 40,5%. Chính vì vậy, việc cân đối cung cầu nhu cầu điện hằng năm của ngành điện phụ thuộc nhiều vào diễn biến thủy văn của các hồ thủy điện. Và thực tế những tháng vừa qua đã cho thấy, do tình hình hạn hán tại nhiều địa phương, nguồn nước về các hồ thủy điện thấp đã làm giảm khả năng phát điện tại các thủy điện cả về công suất và sản lượng.

Nếu như năm 2014, sản lượng thủy điện đạt 59,8 tỉ kWh thì dự kiến, năm 2015, sản lượng ước tính được khoảng 55,3 tỉ kWh, giảm 4,5 tỉ kWh. Đặc biệt, tại một số hồ thủy điện ở khu vực miền Trung, Tây Nguyên và miền Nam do lưu lượng nước về trong các tháng cuối năm 2015 thấp nên dù đã rất nỗ lực nhưng cũng khó có khả năng sẽ tích được lên mực nước dâng bình thường vào cuối năm như Quảng Trị, A Vương, Ka Nak, Đại Ninh, Đồng Nai 3, Thác Mơ...

Hồ thủy điện Sê San 4

Được biết, theo nhận định của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương, mùa Đông Xuân 2015-2016, hiện tượng El Nino sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến nước ta, khả năng đạt cường độ của El Nino mạnh kỷ lục như năm 1997-1998 và kéo dài đến hết mùa Đông Xuân 2015-2016.

Dự báo trong khoảng thời gian từ tháng 10/2015 đến tháng 4/2016, lượng mưa so với trung bình nhiều năm cùng kỳ ở khu vực Trung Bộ thiếu hụt tới 30-50%, khu vực Tây Nguyên, Nam Bộ và Bình Thuận lượng mưa ở mức thấp hơn 20-40% và mùa mưa kết thúc sớm hơn so với trung bình nhiều năm.

Hiện tượng này cũng sẽ ảnh hưởng đến nguồn nước của các hồ thủy điện. Và theo ông Hải, do ảnh hưởng của hạn hán và hiện tượng El Nino, lượng nước về các hồ chứa thấp, các nhà máy thủy điện sẽ gặp khó khăn trong việc đáp ứng công suất và điện năng cho hệ thống điện trong cả mùa khô.

Mặc dù đang đứng trước nguy cơ “khát nước” rất lớn nhưng theo EVN, các nhà máy thủy điện còn phải làm cả nhiệm vụ phân rải lượng nước có trong hồ để cung cấp nước cho hạ du trong giai đoạn từ vụ Đông Xuân đến hết vụ Hè Thu. Và đây cũng là một thách thức không nhỏ mà các nhà máy thủy điện sẽ phải đối diện.

Trước thực tế này, ông Hải cho hay, để ứng phó với những tác động tiêu cực của El Nino, EVN đã và đang chỉ đạo các đơn vị theo dõi sát diễn biến tình hình thời tiết, khí hậu, thủy văn, dòng chảy về các hồ để tích nước cao nhất có thể, phục vụ nhu cầu nước hạ du và phát điện cho các tháng mùa khô năm 2016.

Chủ động đề xuất với Bộ Công Thương thực hiện điều hành tập trung từ Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia các nhà máy thủy điện có lưu lượng nước về hồ thấp và mực nước thấp để điều tiết phục vụ tích nước các hồ chứa thủy điện đến mực nước cao nhất có thể. Đặc biệt, EVN sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Tổng cục Thủy lợi, các địa phương, các công ty khai thác công trình thủy nông, các công ty thủy điện để lập và điều hành có hiệu quả việc sử dụng nước từ các hồ chứa thủy điện trong thời gian mùa khô.

Bên cạnh đó, EVN đã làm việc với chính quyền các địa phương, thông tin về nguồn nước hồ chứa, phối hợp lập và thực hiện kế hoạch sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nguồn nước từ các hồ chứa thủy điện. Theo đó, Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia sẽ lập và thực hiện phương thức vận hành đáp ứng nhu cầu nước của các địa phương.

Cần sự vào cuộc đồng bộ

Như đã đề cập ở trên, EVN đã chủ động xây dựng các giải pháp nhằm hạn chế tác động tiêu cực của hiện tượng El Nino đến quá trình vận hành các nhà máy thủy điện. Ngoài ra, EVN cũng đã và đang chủ động huy động tối đa các nguồn nhiệt điện ngay từ cuối năm 2015 để các nhà máy thủy điện tích nước cao nhất, đặc biệt là các hồ thủy điện miền Trung, Tây Nguyên, miền Nam để phục vụ nhu cầu nước hạ du và phát điện cho các tháng mùa khô năm 2016. Tập đoàn cũng chỉ đạo các tổng công ty phát điện củng cố thiết bị để vận hành ổn định các tổ máy nhiệt điện than, nhất là các nhà máy phía Nam như Vĩnh Tân 2, Duyên Hải 1; bố trí hợp lý lịch bảo dưỡng các tổ máy năm 2016…

Đặc biệt, để đảm bảo cân đối cung - cầu điện giữa 3 miền Bắc - Trung - Nam, EVN đã yêu cầu các đơn vị đẩy nhanh tiến độ thi công các công trình trọng điểm trên lưới điện truyền tải vào vận hành như Trạm biến áp 500kV Pleiku 2, các bộ tụ bù dọc trên cung đoạn từ Pleiku - Cầu Bông, đường dây 220kV liên kết Bắc - Trung Vũng Áng - Ba Đồn - Đồng Hới…

Ngoài ra, EVN đã chỉ đạo các tổng công ty truyền tải điện quốc gia, các tổng công ty điện lực tăng cường kiểm tra, củng cố lưới điện, đảm bảo cung cấp điện an toàn, liên tục, tin cậy; chuẩn bị đầy đủ vật tư, thiết bị, nhân lực để xử lý nhanh sự cố. Đồng thời, Tập đoàn đã giao chỉ tiêu tiết kiệm điện cho các tổng công ty điện lực và yêu cầu các điện lực tăng cường tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng để nâng cao ý thức tiết kiệm điện, sử dụng điện hiệu quả của cộng đồng xã hội và doanh nghiệp.

Mặc dù EVN đã chủ động đề ra các giải pháp ứng phó với những tác động tiêu cực của hiện tượng El Nino nhưng để đạt được hiệu quả cao nhất, theo ông Hải, ngành điện rất cần sự vào cuộc của các cấp chính quyền địa phương từ Trung ương đến địa phương.

Trong đó, EVN cũng kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn có chỉ đạo cân đối tổng thể nguồn nước ở các hồ chứa thủy điện, thủy lợi, tình hình khô hạn để chỉ đạo các địa phương lập phương án ứng phó khẩn cấp với tình hình hạn hán và xâm nhập mặn, đảm bảo sản xuất vụ Đông Xuân và Hè Thu, đảm bảo nước cho sinh hoạt của nhân dân các địa phương vùng hạ du, vừa đảm bảo nước để phát điện mùa khô; tuyên truyền, phổ biến sâu rộng trên các phương tiện thông tin đại chúng về tình hình hạn hán và thiếu hụt nguồn nước nghiêm trọng để sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả, tránh lãng phí.

Đối với địa phương vùng hạ du hồ chứa thủy điện, ngành điện kiến nghị cần cân đối nhu cầu sử dụng nước ngay từ bây giờ. Các yêu cầu cấp nước cần được tính toán kỹ lưỡng căn cứ theo mực nước thực tế và dự báo lượng nước về để phù hợp với khả năng đáp ứng của các hồ chứa trong cả giai đoạn cấp nước dài của vụ Đông Xuân và Hè Thu; lập phương án khẩn cấp ứng phó với tình hình hạn hán; tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các công ty thủy điện trên địa bàn cập nhật và tính toán điều chỉnh nhu cầu nước hạ du trong thời gian tới; sớm có thông báo yêu cầu chính thức để các công ty thủy điện và Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia chủ động điều tiết, nhất là đối với các tỉnh Quảng Trị, Quảng Nam, Bình Thuận, Ninh Thuận và Phú Yên; chỉ đạo tổ chức lấy nước tập trung thành từng đợt, tránh kéo dài để đạt hiệu quả cao nhất; tăng cường công tác kiểm tra, sửa chữa, bảo dưỡng, vận hành công trình thủy lợi, nạo vét cửa cống, bể hút trạm bơm, hệ thống kênh lớn và thủy lợi nội đồng, thiết lập các trạm bơm dã chiến để bơm nước…