Ngân sách không trả nợ thay cho doanh nghiệp

Những ngày qua, nhiều chuyên gia đã bày tỏ quan điểm về đề xuất dùng ngân sách để xử lý nợ. Tuy nhiên, tôi thấy rằng có nhiều ý kiến đưa ra nhưng lại chưa hiểu đúng bản chất của vấn đề này. Ví như có ý kiến cho rằng, “tiền ngân sách là tiền của dân dù là tiền thuế hay tiền đi vay, không thể bắt người dân trả nợ cho cái mà họ không nợ. Như vậy là lấy tiền của người nghèo chia cho người giàu” chẳng hạn. Đây là cách hiểu không đúng, có phần khiên cưỡng, thiếu thực tế và là rào cản đối để kiến nghị dùng ngân sách để xử lý nợ xấu trở thành hiện thực.

Chúng ta phải hiểu rằng, không có một Chính phủ nào lại bỏ tiền ra để đi trả nợ thay cho con nợ của mình. Điều này chỉ có thể xảy ra trong trường hợp con nợ đó là doanh nghiệp của Chính phủ. Còn ở đây chúng ta đang nói tới trường hợp hàng ngàn doanh nghiệp tư nhân nợ ngân hàng thì sẽ không bao giờ có chuyện Chính phủ dùng ngân sách để trả số nợ đó. Ở đây, VAMC sẽ mua khoản nợ với giá chỉ 50%, thậm chí là 10% giá trị khoản nợ trên sổ sách nhưng dù là mua ở mức nào thì doanh nghiệp, con nợ vẫn phải trả đủ 100% khoản nợ cho VAMC.

Điều quan trọng, khoản nợ này khi chuyển sang VAMC, VAMC sẽ có quyền quyết định có đầu tư để giúp con nợ phục hồi, trả nợ hoặc thanh lý, bán cho nhà đầu tư. VAMC có thể mua khoản nợ với giá chỉ 50 đồng nhưng sẽ bán được giá 60 đồng nếu nhà đầu tư thấy khoản lợi từ tài sản đảm bảo của khoản nợ đó là 70 đồng. Như vậy, cả VAMC và nhà đầu tư sẽ lãi 10 đồng. Ví dụ này cho thấy, Chính phủ không dùng ngân sách để cứu ai cả, bởi thay vì nợ ngân hàng, doanh nghiệp chuyển sang nợ VAMC. Chúng ta nên hiểu đơn giản là Chính phủ đầu tư và thực tế là khoản đầu tư đó là có lợi. Ngân sách có thể coi là khoản tiền ứng trước cho VAMC để VAMC kinh doanh và nó không mất đi đâu cả.