GS Nguyễn Lân Dũng phản biện phương án thi tốt nghiệp mới

Từ năm 2015 kết quả  thi tốt nghiệp THPT quốc gia 4 môn được sử dụng làm căn cứ xét tuyển ĐH, CĐ.

Vừa qua, ngày 9/9 /2014, Bộ GD&ĐT đã  chính thức công bố phương án tổ chức kỳ thi THPT quốc gia. Theo phương án được chọn để tổ chức cho kỳ thi THPT quốc gia năm 2015, mỗi thí sinh phải dự thi 4 môn (gọi là các môn thi tối thiểu) gồm: 3 môn bắt buộc là toán, ngữ văn, ngoại ngữ và một môn do thí sinh tự chọn trong số các môn vật lý, hóa học, sinh học, lịch sử và địa lý.

Ngoài 4 môn thi nói trên, thí sinh có quyền đăng ký thi thêm các môn thi còn lại của kỳ thi để sử dụng cho việc đăng ký tuyển sinh ĐH, CĐ theo yêu cầu của các ngành đào tạo do từng trường ĐH, CĐ quy định trong đề án tuyển sinh của trường.

Với những học sinh, học viên không được học môn ngoại ngữ hoặc học trong điều kiện không đảm bảo chất lượng dạy và học thì không bắt buộc phải thi môn ngoại ngữ, thí sinh tự chọn môn thay thế trong số các môn tự chọn. Thí sinh có chứng chỉ Ngoại ngữ theo quy định do Bộ GD&ĐT, sẽ được miễn thi tốt nghiệp THPT môn Ngoại ngữ.

Thí sinh đã tốt nghiệp THPT các năm trước chỉ đăng ký các môn thi phục vụ cho tuyển sinh ĐH, CĐ. Dự thi tại các cụm thi  do các  trường ĐH chủ trì, phối hợp với các sở GD&ĐT.

Kết quả của 4 môn thi tối thiểu của kỳ thi THPT quốc gia, được sử dụng để xét công nhận tốt nghiệp và cũng được sử dụng để đăng ký xét tuyển vào các trường ĐH, CĐ có các môn thi phù hợp với ngành đào tạo. Do vậy, thí sinh sẽ thi tốt nghiệp THPT quốc gia trước và đăng ký tuyển sinh vào ngành và trường ĐH, CĐ sau khi có kết quả thi THPT.

Phương án thi như trên đang nhận được sự quan tâm rất lớn từ dư luận. Trao dổi với phóng viên, GS. Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Lân Dũng, Đại biểu Quốc hội khóa X, XI, XII cho rằng: Phương án thi THPT quốc gia Bộ GD&ĐT vừa công bố, khi đưa vào áp dụng sẽ này sinh nhiều vấn đáng ngại…

Có ý kiến cho rằng, phương án thi tốt nghiệp THPT 4 môn bộ GD&ĐT vừa công bố, tiết kiệm thời gian công sức của xã hội, vì bớt được 1 kỳ thi. Quan điểm của GS về vấn đề này như thế nào?

GS. NGND Nguyễn Lân Dũng: Tôi nghĩ rằng đây là một vấn đề lớn, tác động đến hàng triệu người dân (thầy cô giáo, học sinh, phụ huynh...) vì vậy không thể chỉ đơn thuần là một quyết định của Bộ GD&ĐT. Cần thông qua Quốc hội sau khi lấy ý kiến của Ủy ban Văn hóa Giáo dục Thanh thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội và Hội đồng tư vấn Khoa học - Giáo dục của UBTW MTTQVN.

Thực tế, không bớt được kỳ thi nào vì đa số các trường ĐH, CĐ có chất lượng tốt, yêu cầu tiêu chuẩn đầu vào cao, sẽ tự tổ chức tuyển thi theo tinh thần tự chủ đại học, đã được quy định trong Luật. Và như vậy cũng không bớt được gì về thời gian, công sức và tiền bạc của xã hội.

Việc tổ chức kỳ thi tốt nghiệp theo phương án mới, sẽ dẫn đến khả năng vấn đề “học lệch, học tủ” nghiêm trọng hơn. Bởi lẽ, học sinh đã biết trước 3 môn thi, và ngay từ lớp 10 chọn nốt môn còn lại để học, phục vụ thi. GS đánh giá như thế nào về khả năng này và hướng khắc phục ra sao?

GS. Nguyễn Lân Dũng cho rằng mỗi học sinh cần trang bị kiến thức phổ thông một cách toàn diện trước khi tốt nghiệp.

GS. NGND Nguyễn Lân Dũng: Đương nhiên sẽ xảy ra tình trạng thi gì học nấy. Học sinh sẽ bỏ học các môn không thi và không nằm trong số các môn tự chọn. Thầy cô giáo dạy các môn ấy sẽ ra sao khi học sinh… không cần học những môn này? Đừng quên rằng hạnh phúc trong đời mỗi người là đã từng được trang bị kiến thức phổ thông, một cách toàn diện trong những năm tháng học hành dưới mái trường phổ thông. Quyết định của Bộ GD&ĐT như phương án thi mới đưa ra, ảnh hưởng to lớn đế kiến thức phổ thông của thế hệ trẻ. Đó là điều khó có thể chấp nhận.

Vậy với việc sử dụng kết quả thi PTTH để làm căn cứ xét tuyển sinh viên vào ĐH, trong điều kiện hiện tại, liệu có đảm bảo được tiêu chí chọn “người giỏi” không, thưa GS?.

GS. NGND Nguyễn Lân Dũng:  Chủ tịch MTTQVN Nguyện Thiện Nhân cũng từng nói: “Mặt trận có một vinh dự rất lớn, được trao quyền trách nhiệm thực hiện giám sát, phản biện xã hội, tức là giám sát, phản biện cho nhân dân cho nhân dân”. Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã phân tích đây là chuyện hệ trọng cần lắng nghe ý kiến các nhà khoa học. Vậy mà ngay trước thềm Đại hội lần thứ VIII của Mặt trận lại có một vấn đề lớn như thế này, không có sự giám sát và phản biện của Mặt trận và các đoàn thể thành viên thì thật là không hợp lý.

Trong thời gian qua đã có rất nhiều ý kiến xác đáng đóng góp cho Bộ GD&ĐT. Ở Mỹ, một tổ chức tư nhân nhận trách nhiệm tổ chức kỳ thi này theo tín chỉ (như thi tiếng Anh), có thể thi nhiều lần, bao giờ đỗ thì thôi. Ở Pháp có hai kỳ thi Tú tài chia ra ở cuối lớp 11 và lớp 12. Ở ta nếu muốn giảm một kỳ thi quốc gia thì tôi đề nghị tổ chức “xét tốt nghiệp THPT” thay vì “thi tốt nghiệp”. Không ai nắm vững trình độ học sinh bằng chính giáo viên và Hội đồng giáo dục của từng trường THPT.

Tuy nhiên, để tránh tiêu cực dẫn đến tình trạng đỗ đến 99% như năm vừa qua, cần có hai điều kiện: Một là, cần có kiểm tra thường xuyên và ghi Học bạ. Với một học bạ xấu thì không thể “xét tốt nghiệp”. Hai là, cần có chế độ lưu ban với mọi học sinh chưa đạt yêu cầu về kiến thức (kể cả ở lớp 12). Bên cạnh đó, các Sở GD&ĐT phải thực hiện việc kiểm tra tính nghiêm túc của các Hội đồng giáo dục ở từng trường THPT để đảm bảo khách quan.

Xin cảm ơn giáo sư!

Thảo Phượng