Thi tốt nghiệp THPT chỉ còn hai môn

Có thể thi TN hai môn Toán, Ngữ Văn

GS Đỗ Ngọc Thống, Thường trực ban soạn thảo đề án đổi mới chương trình, sách giáo khoa sau năm 2015, cho biết khi chuyển sang dạy học theo chương trình mới kéo theo việc đổi mới căn bản hình thức và phương pháp kiểm tra, thi và đánh giá chất lượng giáo dục, đảm bảo trung thực khách quan theo năng lực người học.

Theo ông Thống, các kỳ thi của Việt Nam đã có nhiều cải tiến nhưng nhìn chung còn lạc hậu từ mục tiêu, nội dung, phương pháp, phương tiện đến quy trình, cách thức xử lý, sử dụng kết quả, coi việc đánh giá kết quả học tập chỉ là việc cho điểm các bài thi, bài kiểm tra.

Theo đề án này, việc thi, công nhận tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH, CĐ cần kết hợp kết quả đánh giá trong quá trình học tập (chủ yếu ở cấp THPT) và kết quả thi kiểm tra kết thúc (để tốt nghiệp), kết quả thi, kiểm tra đầu vào (để tuyển sinh).

GS Đỗ Ngọc Thống cho rằng cách thi mới sẽ phát triển được năng lực của người học.

Cụ thể, với bậc THPT, học xong môn nào sẽ đánh giá luôn kết quả đạt chuẩn đầu ra môn đó. Kỳ thi cuối cùng (thi tốt nghiệp) đề thi sẽ yêu cầu vận dụng tổng hợp kiến thức, kỹ năng của nhiều lĩnh vực, môn học để giải quyết một vấn đề chung theo hai lĩnh vực lớn là khoa học xã hội - nhân văn và khoa học tự nhiên hoặc cũng có thể chỉ thi hai môn Toán và Ngữ văn.

Đối với kỳ thi tuyển sinh ĐH, CĐ, các trường tự tổ chức tuyển sinh theo hướng dựa vào kết quả công nhận tốt nghiệp THPT, có thể kiếm tra thêm một vài môn hoặc chuyên đề theo yêu cầu đào tạo của mỗi ngành, mỗi trường.

Yêu cầu học sinh sáng tạo

Trước đây, đề thi thường coi trọng ghi nhớ kiến thức, ít chú ý đến đánh giá năng lực vận dụng, dẫn đến tình trạng dạy học theo lối đọc-chép, mở lò luyện thi, học tập đối phó.

Khắc phục những yếu điểm trên, ban soạn thảo đề xuất đổi mới kiểm tra đánh giá theo hướng không chỉ tập trung vào việc đánh giá học sinh biết cái gì mà quan trọng hơn là đánh giá học sinh làm được gì từ những điều đã biết. Định hướng này buộc đề thi không thể chỉ kiểm tra trí nhớ mà phải yêu cầu vận dụng tổng hợp, thực hành, kiểm tra năng lực sáng tạo… của học sinh.

Cũng theo đề án này, đề thi không chỉ tập trung vào việc đánh giá học sinh biết cái gì mà quan trọng hơn là đánh giá các em làm được gì từ những điều đã biết, tức là tập trung đánh giá năng lực người học.

Theo đánh giá của ban soạn thảo đề án, hướng đổi mới này sẽ khắc phục được cơ bản những hạn chế về kiểm tra, đánh giá và thi cử hiện hành. Kết quả kiểm tra, đánh giá thực chất hơn, công bằng, khách quan và trung thực hơn; giảm bớt sự cồng kềnh, tốn kém của một số kỳ thi, tác động tích cực trở lại việc dạy và học.

Tuy nhiên, ban soạn thảo cũng cho rằng trong giáo dục phổ thông ở nước khoa học đánh giá còn lạc hậu, trình độ tổ chức, năng lực đánh giá của cán bộ, giáo viên còn thấp, đặc biệt còn trọng bằng cấp.

Các kỳ thi ở nước ta hiện nay còn nặng nề và lạc hậu.

Đây là những điểm yếu cần khắc phục để đổi mới có hiệu quả. Đồng tình với định hướng này của Bộ GD - ĐT, PGS Văn Như Cương - Hiệu trưởng trường THPT dân lập Lương Thế Vinh cho biết: “Tôi rất đồng tình với đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh dựa trên quá trình 12 năm, thay vì chỉ thông qua một kỳ thi cuối cùng.

Việc đánh giá này nên theo tỷ lệ 50/50. Trong đó, 50% là kết quả học tập trong suốt quá trình, còn lại là dựa vào kỳ thi tốt nghiệp. Tuy nhiên, để kết quả này trung thực thì đòi hỏi toàn bộ quá trình giáo dục phải nghiêm túc và không còn hiện tượng xin - cho”.

PGS Văn Như Cương cũng cho rằng đối với kỳ thi tốt nghiệp, Bộ GD - ĐT nên cho phép học sinh được quyền lựa chọn hai môn thi thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên và khoa học xã hội. Tuy nhiên, theo PGS Văn Như Cương, để đổi mới thi, kiểm tra, đánh giá đòi hỏi ngành giáo dục phải cải cách đồng bộ từ chương trình, sách giáo khoa đến phương pháp dạy và học.

GS Nguyễn Minh Thuyết cũng nhận định hướng đánh giá học sinh với nhiều hình thức, xét cả quá trình học và thi cử như đề xuất trên là khá đúng đắn. Ông cho rằng: “Dự kiến thi tốt nghiệp hai môn văn toán là hai môn công cụ tiêu biểu cho khối chuyên môn tự nhiên và xã hội đồng thời môn khác được kiểm tra trong suốt qua trình học sinh học, tôi thấy được. Tôi cho rằng với định hướng này băn khoăn của xã hội được giải toả, học trò học tốt hơn".

Chia sẻ vấn đề này, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Vinh Hiển cũng thừa nhận các yếu tố đổi mới giáo dục trước đây như đổi mới nội dung, đổi mới phương pháp dạy và học… chưa đạt hiệu quả mong muốn do thiếu sự đổi mới đồng bộ, cách dạy và học mới nhưng thi cử, kiểm tra đánh giá không mới nên cuối cùng lại quay về lối cũ.

Theo Thứ trưởng, lần này sẽ tiến hành đổi mới đồng bộ. Tuy nhiên, Bộ GD-ĐT cũng xác định hàng loạt khó khăn phía trước khi thực hiện như khoa học đánh giá còn lạc hậu, trình độ tổ chức đánh giá và quản lý, sử dụng kết quả còn thấp, thói quen và tâm lý học ứng thí, trọng bằng cấp còn nặng nề… Do đó, cần phải có quyết tâm và các giải pháp phù hợp của các cấp quản lí, các cơ sở giáo dục và của giáo viên thì việc đổi mới thi, kiểm tra và đánh giá theo định hướng trên mới có hiệu quả.

Nhã Anh