Chuyện bây giờ mới kể về Quốc khánh Trung Quốc

Tính đến nay Trung Quốc đã tổ chức 14 lần duyệt binh và giới chuyên môn coi lễ duyệt binh năm 1999 là quy mô nhất trong lịch sử nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa. Sở dĩ giới quân sự coi lễ duyệt binh lần thứ 13 (kỷ niệm 50 năm) là lớn nhất bởi 12 lễ duyệt binh trước đó chủ yếu bắt chước theo mô hình của Liên Xô.

Giới chuyên môn cho rằng, duyệt binh là cơ hội để Trung Quốc triển lãm những chủng loại vũ khí hiện đại do nước này tự sản xuất. Và là kết quả của việc tăng ngân sách quốc phòng khoảng 20 năm qua. Tại lễ duyệt binh 5 năm trước, Trung Quốc đã triển lãm 52 chủng loại vũ khí hiện đại do nước này tự sản xuất với gần 90% số vũ khí kể trên lần đầu tiên xuất hiện trước công chúng. Khi đó, Trung Quốc đã tổ chức duyệt binh và diễu hành với sự tham gia của khoảng 200.000 người thuộc các lực lượng vũ trang, đại diện các ngành và địa phương cùng học sinh, sinh viên Trung Quốc, cùng đội quân nhạc gồm 1.300 người, một dàn hợp xướng với 2.100 người lớn và một đội đồng ca với sự góp giọng của 300 em nhỏ.

Vì tầm quan trọng của lễ duyệt binh “khai quốc” - đánh dấu sự ra đời của nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa nên ngay từ tháng 6/1949, Ban trù bị đã được thành lập do Dương Thành Vũ, Phó Tư lệnh  quân khu Hoa Bắc và Đường Diên Kiệt, Tham mưu trưởng làm Chủ nhiệm, Phó chủ nhiệm. Ngay sau khi nhận lệnh, Dương Thành Vũ và Đường Diên Kiệt hết sức lo lắng - còn lo hơn cả khi nhận lệnh xông pha nơi chiến trường bởi tham chiến thì ít nhiều họ còn có kinh nghiệm, nhưng đây là một lĩnh vực vô cùng mới mẻ, chưa có “mô hình” nào để có thể bắt chước, làm theo. Đúng lúc đó Tư lệnh Lưu Bá Thừa và Tư lệnh Trần Nghị đã mô tả lại những điều mắt thấy tai nghe khi chứng kiến lễ duyệt binh của Hồng quân Liên Xô tại quảng trường Đỏ (thời gian lưu học tại Liên Xô). Và hai bộ phận chính của lễ duyệt binh đã được ra đời: Nghi lễ kiểm duyệt và nghi lễ phân liệt.

Sau khi thành lập nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa, Chính phủ Trung Quốc đã tổ chức liền 11 lễ duyệt binh suốt từ năm 1949 đến năm 1959 và người chủ trì 11 lễ duyệt binh là Chủ tịch Mao Trạch Đông. Từ 1949 đến 1953 (5 năm), người chỉ huy lễ duyệt binh là Chu Đức. 5 năm tiếp theo (1954-1957), người chỉ huy lễ duyệt binh là Bành Đức Hoài. Năm 1959, người chỉ huy lễ duyệt binh là Lâm Bưu và Đặng Tiểu Bình là người chỉ huy lễ duyệt binh năm 1984.

10 giờ sáng là thời gian bắt đầu diễn ra lễ duyệt binh, chỉ có lễ duyệt binh lần đầu tiên là diễn ra vào hồi 15 giờ và lễ duyệt binh năm 1950 bắt đầu từ 11 giờ. Thời gian diễn ra lễ duyệt binh cũng không giống nhau: năm 1949: 150 phút; 1950: 140 phút; năm 1951: không có số liệu cụ thể; năm 1952: 65 phút; 1953: 65 phút; 1954: 63 phút; 1955: 50 phút; 1956: 50 phút; 1957: 50 phút; 1958: 50 phút; 1959: 58 phút, 1984: 56 phút.

Các lễ duyệt binh từ 1949 đến 1953 diễn ra tương đối bình thường. Nhưng đến năm 1954 đã có một bước đổi thay - lần duyệt binh có quy mô lớn nhất kể từ năm 1949. Để chuẩn bị cho lễ duyệt binh này người ta đã huy động 10.384 quân nhân từ 60 đơn vị quân đội trong toàn quốc. Số người này được sắp xếp theo đội hình: 10 hàng ngang, mỗi hàng ngang có 20 người. Ngoài ra còn có 6 đội kỵ binh, xe tăng, đại bác, máy bay và 6 chiếc xe máy cũng được huy động tham gia vào lễ duyệt binh này. Năm 1955 quân đội Trung Quốc thay đổi trang phục. Riêng 1956 là năm Trung Quốc phải tổ chức lễ duyệt binh của mình trong tiết trời mưa to gió lớn. Đến 1957 là năm Trung Quốc mời nhiều khách nước ngoài nhất tới tham dự lễ duyệt binh.

Sau 10 lễ duyệt binh, Trung Quốc đã có nhiều kinh nghiệm về lĩnh vực này nên ngay từ trung tuần tháng 11/1983, Đặng Tiểu Bình cho thành lập một ban trù bị đặc biệt chỉ đạo bởi 1984 là năm Trung Quốc kỷ niệm 35 năm ngày thành lập nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa. Lễ duyệt binh năm 1984 có 10.370 quân nhân, 117 máy bay các loại, 189 tên lửa, 205 xe tăng, 126 khẩu pháo, 6.429 khẩu súng các loại và 2.216 ôtô được huy động tham gia.

Có một điều khá đặc biệt tại lễ duyệt binh năm 1999 là lực lượng vũ trang tham dự được sự sắp xếp theo kiểu cài răng lược. Theo thông lệ quốc tế người ta chỉ xếp nhiều nhất không quá 20 người một hàng, nhưng Trung Quốc đã xếp tới 25 người một hàng, song không hề có bất cứ sự lộn xộn nào xảy ra. Được biết, Trung Quốc đã chi 36 triệu USD để tổ chức lễ duyệt binh năm 1999. Và tại lễ duyệt binh năm 1999 đã có hơn 1.200 phóng viên nước ngoài cùng trên 600 phóng viên Trung Quốc có mặt tại hiện trường để chứng kiến, đưa tin sự kiện này.

Đông Ngàn - Bắc Ninh