Ukraina - NATO: Tình đơn phương?

Tổng thống Ukraina Poroshenko

Tổng thống Poroshenko hôm 24/11 cho hay, Ukraina sẽ tổ chức một cuộc trưng cầu về gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) khi nước này đáp ứng được các tiêu chí nhất định của các nước thành viên.

Theo ông Poroshenko, vấn đề này hoàn toàn thuộc về trách nhiệm của người dân Ukraina. "Chúng ta đã xây dựng được những tiêu chí mà Ukraina sẽ đáp ứng các yêu cầu của NATO. Chỉ sau khi đạt được điều đó, nhân dân Ukraina sẽ quyết định tham gia hay không tham gia NATO trong một cuộc bỏ phiếu"-ông Poroshenko tuyên bố trong cuộc họp báo chung với Tổng thống Litva. Theo ông Poroshenko, Ukraina đã xây dựng các tiêu chí để đáp ứng các yêu cầu của NATO, tuy nhiên ông không cho biết chi tiết các tiêu chí.

Trước đó, Tổng thư ký NATO Stoltenberg cho biết, NATO vẫn để ngỏ cánh cửa cho Ukraina trở thành thành viên của khối. Quyết định này sẽ vẫn được duy trì nếu Kiev đáp ứng các yêu cầu. Tuy nhiên, Ukraina vẫn chưa nộp đơn xin gia nhập do nước này là quốc gia không liên kết.

Việc phương Tây mở rộng các căn cứ về phía đông để bao vây nước Nga là lý do chính dẫn tới việc chính quyền Moskva không khoan nhượng trong vấn đề Ukraina hiện nay. Mới đây, Điện Kremlin yêu cầu phương Tây phải đảm bảo là Ukraina không được gia nhập NATO nếu không tình hình sẽ vượt mọi tầm kiểm soát của các bên.

Bản thân khối NATO cũng đang chia rẽ về việc cứu xét cho Ukraina gia nhập khối này. Đức là quốc gia phản đối mạnh mẽ nhất. Ngày 23/11, Ngoại trưởng Đức Steinmeier tuyên bố phản đối nỗ lực trao cho Ukraina quy chế thành viên NATO. Ông Steinmeier khẳng định: "Trong vấn đề liên minh, như đã nói trước đây nhiều tháng, tôi ủng hộ mối quan hệ đối tác của Ukraina với NATO chứ không phải quy chế thành viên". Tuyên bố này của ông Steinmeier được đưa ra sau khi Chính phủ mới ở Ukraina, trong bản hiệp ước liên minh mới của nước này, coi việc tìm kiếm quy chế thành viên NATO là "mục tiêu cấp bách".

Từ lâu Ukraina đã muốn gia nhập NATO hoặc chí ít cũng được hưởng quy chế liên kết nhằm tìm kiếm sự giúp đỡ trước ảnh hưởng của Nga. Nếu Ukraina là thành viên chính thức của NATO thì có lẽ giờ này đối đầu với phe ly khai ở miền đông Ukraina là quân NATO chứ không phải quân đội chính phủ Kiev.

Trước mong muốn này của Kiev, NATO luôn tỏ ra dè dặt vì một khi kết nạp Ukraina thì đồng nghĩa với việc tuyên chiến trực diện với nước Nga về mặt quân sự. Điều mà chả quốc gia phương Tây nào mong muốn.

Theo giới phân tích, hành động của chính quyền Ukraina hiện nay (mong muốn gia nhập NATO qua trưng cầu dân ý) hay tuyên bố lập lờ của Tổng thư ký NATO Stoltenberg chẳng qua là trò cân não với nước Nga nhằm gây sức ép buộc Moskva phải có nhượng bộ trong vấn đề Ukraina. Trò chơi mạo hiểm này sẽ đẩy thế giới vào hỗn loạn nếu NATO quyết cho Ukraina gia nhập và nếu Nga vẫn cứng rắn.