Thủy điện Định Bình: 10 năm - một chặng đường

Sông Kôn bừng sáng

Sau thời điểm nguồn điện quốc gia về Bình Định - tháng 8/1993, hoạt động đầu tư mở rộng lưới điện trên địa bàn được tiếp thêm một sinh khí mới. Các địa phương trong toàn tỉnh lần lượt kéo điện về, lưới điện đã vươn dài trải rộng đến tận các huyện miền núi Vân Canh, An Lão. Vĩnh Thạnh... Bổ sung cho nguồn điện quốc gia thời điểm ấy, Bình Định còn có thủy điện Vĩnh Sơn và một số thủy điện nhỏ ráo riết chuẩn bị đầu tư và trở thành lực lượng hỗ trợ vững chắc, khai thác nguồn thủy năng trên dòng sông Kôn. Thủy điện Định Bình ra đời trong bối cảnh đó, đến nay đã 10 năm tuổi.

Sông Kôn khởi nguồn từ Tây nguyên đổ về Bình Định để ra biển, đâu chỉ hào phóng cho Bình Định một khu du lịch sinh thái Hầm Hô, đâu chỉ là nguồn nước bảo đảm cho công trình thủy lợi Vân Phong trên đất Tây Sơn mà trở thành nguồn “vàng trắng” thủy năng ưu thế của Bình Định với những bậc thang lý tưởng. Thai nghén về việc đánh thức tiềm năng của dòng sông với một công trình thủy điện đến từ tầm nhìn nhạy bén, của lãnh đạo Công ty Điện lực 3 và Công ty Xây dựng 47.

Nhà máy thủy điện Định Bình.

Khi lập, xem xét hồ sơ xin cấp điện thi công công trình hồ chứa nước Định Bình, lãnh đạo hai Công ty nhanh chóng nhận ra tiềm năng và cơ hội để xây dựng một nhà máy thủy điện sử dụng nguồn nước điều tiết từ hồ chứa, với ưu thế nổi trội về cả 3 phương diện: “thiên thời, địa lợi và nhân hòa” một nhà máy thủy điện được hình thành nhưng không phải xây dựng hồ, đập và các công trình đầu mối khác, không phải di dân, tái định cư; không gây ảnh hưởng môi trường sinh thái. Nhà máy do Công ty Cổ phần Thủy điện Định Bình làm chủ đầu tư.

Liên danh Công ty Điện lực 3 và Công ty Xây dựng 47 nhanh chóng được thành lập để triển khai các thủ tục đầu tư và thực hiện đầu tư Dự án thủy điện Định Bình nhằm khai thác vị thế của hai đơn vị và sử dụng hiệu quả năng lực, kinh nghiệm CBCNV trong thời gian đầu, quyết định các vấn đề quan trọng của dự án. Đây là bước đi rất hiệu quả, cần thiết cho việc triển khai đầu tư dự án thủy điện Định Bình thuận lợi, tiết kiệm và thành công.

Công ty cổ phần thủy điện Định Bình được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh lần đầu vào ngày 25/10/2004, mục tiêu chính là đầu tư xây dựng và quản lý vận hành kinh doanh nhà máy thủy điện Định Bình.

Theo đó, Công ty cổ phần thủy điện Định Bình có 3 cổ đông sáng lập với số cổ phần hiện sở hữu: Tổng công ty Điện lực miền Trung (trước là Công ty Điện lực 3): 1.980.000 cổ phần; Công ty cổ phần Xây dựng 47 (nay là Công ty Xây dựng 47): 1.452.000 cổ phần; Công ty TNHH Đại Hoàng Hà: 1.144.000 cổ phần. Dòng sông Kôn qua Bình Định đã thực sự được đánh thức!

Là một nhà máy thủy điện nhỏ, nhà máy thủy điện Định Bình công suất thiết kế ban đầu chỉ có 6 MW với 2 tổ máy, sau đó mở rộng ra thêm 1 tổ máy  3,3 MW. Nhà máy tận dụng lại nguồn nước đưa xuống hạ lưu để phục vụ cho dân sinh, kinh tế phía hạ lưu hồ Định Bình. Một mũi tên trúng hai đích: mang lại nguồn điện bổ sung cho mạng lưới điện quốc gia và điều tiết nguồn nước tưới cho hạ du không chỉ cho 2 bên bờ sông Kôn mà còn cả các huyện An Nhơn, Tuy Phước…

Với công suất 6,6MW, Nhà máy thủy điện Định Bình đã vận hành thương mại vào đầu năm 2008, khi hồ tích đủ nước đầu tiên với tổng giá trị quyết toán 91 tỉ đồng so với tổng mức đầu tư 130 tỉ đồng. Nhà máy mở rộng 3,3MW vận hành thương mại đầu năm 2013 với tổng giá trị quyết toán 62 tỉ đồng so với tổng dự toán 68 tỉ đồng.

Kỳ vọng phát triển

Từ khi vận hành vào năm 2008 đến 30/6/2014, Nhà máy thủy điện Định Bình đã cấp vào hệ thống điện quốc gia trên 300 triệu kWh, các tổ máy vận hành từ 6 đến 8 ngàn giờ/năm, một thời lượng tối ưu của các thủy điện nhỏ trên cả nước. Tổng doanh thu trên 213 tỉ đồng, nộp vào ngân sách về thuế và các nghĩa vụ khác trên 44 tỉ đồng, cổ tức đã phân phối cho các cổ đông bình quân khoảng 20%/năm. Công ty đã làm tốt nghĩa vụ nộp ngân sách (thuế thu nhập, thuế tài nguyên nước, thuế VAT, phí sử dụng nước, dịch vụ môi trường rừng), với tổng giá trị gần 40 tỉ đồng, đồng thời đầu tư cho công tác phúc lợi xã hội hàng trăm triệu đồng.

Ông Nguyễn Văn Thắng – Phó Giám đốc Sở Công Thương Bình Định cho rằng: “Phát huy các mặt thuận lợi, trong 10 năm qua từ khi thành lập đến 31/12/2013, nhà máy đã cấp vào lưới điện quốc gia hơn 276 triệu kWh; nộp thuế hơn 17 tỉ đồng, phí sử dụng nước và dịch vụ môi trường rừng hơn 18 tỉ đồng, là những thành tích đáng tự hào của Công ty. Sở Công thương tỉnh đã quản lý và yêu cầu Công ty thực hiện nghiêm chỉnh các quy định của pháp luật và đang tiếp tục quản lý, hỗ trợ để Công ty phát triển ngày càng bền vững hơn.”

Nhìn từ hiệu quả kinh tế cho các nhà đầu tư,  cổ tức chi trả từ 20% đến 23% trong một năm mang lại thu nhập bền vững, ổn định cho nhà đầu tư.

Sự hiện diện của Nhà máy thủy điện Định Bình 10 năm qua còn mang lại hiệu quả cho thủy lợi, nông nghiệp, điều tiết nguồn chảy, phòng chống lụt cho địa phương, đây là những giá trị rất lớn, góp phần ổn định đời sống và sản xuất của nhân dân vùng hạ du. Việc điều tiết nước tại nhà máy thủy điện Định Bình do Công ty khai thác công trình thủy lợi Bình Định thực hiện theo quy trình được UBND tỉnh phê duyệt nên không  làm mất dòng chảy sinh thái, tác động đến môi trường hoặc gây ngập lụt hạ du.

Ông Lê Văn Sơn – Chủ tịch UBND xã Vĩnh Hiệp, huyện Vĩnh Thạnh khẳng định: “Là nhà máy thủy điện nhỏ, sử dụng nước của hồ thủy lợi để phát điện, Công ty tuân thủ nghiêm ngặt lệnh vận hành của đơn vị hồ chứa và tích cực phối hợp giải quyết các vấn đề phát sinh. Từ khi vận hành đến nay, dù đã trải qua các hình thế bất thường của thời tiết như hạn hán, bão, lụt, nhưng nhờ tổ chức quản lý vận hành, bảo dưỡng xử lý sự cố và phối hợp tốt với đơn vị quản lý lưới điện nên nhà máy luôn được duy trì ổn định, sản lượng điện cao”.

Có thể nói 10 năm xây dựng và phát triển của Công ty cổ phần thủy điện Định Bình là 10 năm hoạt động sản xuất kinh doanh đầy hiệu quả. Vốn điều lệ ban đầu là 40 tỉ đồng, đã tăng lên 82,3 tỉ đồng. Công suất các tổ máy phát điện từ 6,6MW đã tăng lên 9,9MW. Cổ tức chia cho cổ đông từ 12% năm đã tăng trên 20% /năm. Công ty luôn thực hiện đầy đủ, minh bạch các quy định của pháp luật về chế độ, chính sách, phân phối thu nhập nên người lao động ngày càng gắn bó với doanh nghiệp.

Đặc biệt, đội ngũ cán bộ nhân viên được bố trí tinh gọn theo mô hình công ty cổ phần, có năng lực chuyên môn vững và tinh thần trách nhiệm cao. Đây là điều kiện thuận lợi để Công ty cổ phần thủy điện Định Bình phát huy tốt hơn nữa vai trò của mình trong lĩnh vực đầu tư sản xuất kinh doanh thủy điện trong và ngoài tỉnh.

Với hiệu quả hoạt động được duy trì khá ổn định, Công ty đang có một nền tảng tốt để hướng đến sự phát triển bền vững, lớn mạnh hơn. Hiện nay, Công ty đang nghiên cứu các phương án mở rộng đầu tư, bắt đầu từ việc tìm kiếm, nghiên cứu các dự án thủy điện đang triển khai nhưng chủ đầu tư gặp khó khăn về tài chính để xem xét tính hiệu quả và cùng tham gia góp vốn thực hiện. Có thể hy vọng Công ty sẽ có những bước tiến xa hơn nữa trong thời gian tới.

Văn Thuận