Khép lại thời Diezel…

Có điện quốc gia, cỗ máy phát điện Diezel nằm “đắp chiếu”.

Hệ thống máy phát điện diezel giờ đã có thể “ngủ một giấc dài” bên đường điện quốc gia trên đảo tiền tiêu Lý Sơn. “Sứ mệnh Diezel” khép lại để mở ra một niềm vui lớn - có điện lưới quốc gia. Cuộc “chia tay” này vì thế không gợn chút buồn lòng…

Hoàn thành sứ mệnh

Buổi sáng nghiệm thu đóng điện kỹ thuật khi cáp ngầm đến đảo Lý Sơn chắc hẳn sẽ là dấu ấn không thể phai nhòa trong tâm thức người dân đất đảo. Chứng kiến cảnh đóng điện kỹ thuật thành công ấy, chính chúng tôi – những người con đất liền cũng bồi hồi khó tả. Tại nơi diễn ra lễ nghiệm thu, khi hiệu lệnh “đóng điện” phát đi, các cặp mắt đều đổ dồn về một vị trí: Màn hình hiển thị dòng điện hòa vào lưới điện hạ áp Lý Sơn! Tất cả các cơ quan, trụ sở, trường học, nhà dân đều lần lượt có điện quốc gia ngay trong buổi sáng hôm ấy.

Nơi nghiệm thu đóng điện quốc gia cũng chính là chỗ khối máy móc phát điện Dielez cũ nằm lại. Mới đêm trước, “nó” còn nóng ran vì “chạy phát điện” mà sáng nay sau thời khắc đóng điện quốc gia ấy đã nguội ngắt, im lìm. Hướng mắt về phía những cỗ máy “cổ” SKODA, ông Nguyên Tấn Lộc - Phó tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam nói rằng: Chia tay hệ thống phát điện diezel nhé! Cỗ máy phát điện cổ vào loại bậc nhất ở Việt Nam này nay đã được nghỉ ngơi thật rồi!

Trò chuyện với Giám đốc PC Quảng Ngãi Nguyễn Tư ngay ngày khánh thành điện cáp ngầm Lý Sơn, chúng tôi được biết rõ hơn về điện Diezel và vì sao cần phải khép lại. Đó là vì “điện khi có khi không”. Rồi mỗi năm có cố tiết kiệm lắm, số tiền bù lỗ “đầu vào - đầu ra” của phát điện Diezel Lý Sơn vẫn ngót 18 tỷ đồng. Con số bù lỗ tiền điện này sẽ chẳng bao giờ lặp lại ở Lý Sơn nữa kể từ sáng mùa thu 15/9/2014.

Cán bộ, kỹ sư Điện lực Lý Sơn háo hức đón điện quốc gia không kém gì nhân dân huyện đảo. Có điện quốc gia, đội ngũ công nhân phát điện Dizel Lý Sơn (được bổ sung) chuyển sang vận hành điện lưới quốc gia. Từ những người thợ điện diezel mỗi ngày 6 tiếng, nay vận hành 24/24 với hệ thống quản lý lưới điện được trang bị hiện đại, họ được đào tạo kịp thời và đã phải tự “chuyển mình” một cách tích cực. Còn cỗ máy SKODA kia, giờ “đắp chiếu” nằm nghỉ ngơi, chỉ để nhận lệnh “phát điện dự phòng” khi cần tới…

“Mất việc” nhưng lòng rất vui

Buổi chiều trước ngày đóng điện quốc gia, chúng tôi đã có một cuộc dạo bộ vòng quanh khu chợ Lý Sơn. Bất chợt, gặp ông Võ Tấn Đông, thôn Tây, xã An Vĩnh đang loay hoay với cái máy phát điện Diezel. Ông Đông bảo: “Chỉ còn làm ăn được trong đêm nay nữa thôi mà nó lại trở chứng. Mai có điện quốc gia rồi, ai thèm đến máy phát điện này nữa đâu!”. Cái máy phát điện cải tiến từ máy công nông đã theo ông Đông bao năm trời. Bất cứ cưới hỏi, ma chay, liên hoan, khánh thành, hội nghị… ai thuê là ông Đông chở máy đến, rót dầu vào cho nổ máy… kiếm tiền! Mỗi giờ 60.000 đồng, tháng ít nhất ông Đông cũng kiếm được cả chục triệu đồng từ tiền cho thuê máy phát.

Thi công lưới điện trên đảo Lý Sơn.

Cả đảo Lý Sơn có hàng chục gia đình kinh doanh máy phát điện gia đình - thường gọi là “phát điện di động”. Ngoại trừ thời điểm từ 17 giờ đến 23 giờ đêm là có điện phát từ hệ thống nhà máy Diezel, các thời gian khác trong ngày đều phải nhờ tới “máy phát điện di động” như của ông Đông. Có điện quốc gia, tất cả “điện di động” đều phải ngừng hoạt động. Mất thu nhập từ cho thuê máy, tất nhiên trong lòng họ gợn lên chút lăn tăn. Song, ông Võ Tấn Đông quả quyết rằng: “Có điện quốc gia, tôi mất thu nhập nhưng lòng lại rất vui. Điện về thiếu gì cơ hội việc làm để kiếm được tiền, lo gì. Thực ra, tôi còn mong mất việc làm từ cho thuê máy phát điện lâu lắm rồi. Với tôi, điện quốc gia là nhất hạng”.

Không còn lời hẹn “điện tắt mới về”

Tối đầu tiên có điện quốc gia, nhiều người dân Lý Sơn vẫn chưa quen với thực tế điện sáng cả đêm. Bởi trước đấy chỉ một ngày, điện Diezel “23 giờ khuya là tắt”. Và cái nhịp “điện tắt lúc nửa đêm” đã ăn sâm vào tiềm thức của bao thế hệ con dân đất đảo. Và cái thời khắc điện tắt ấy không biết tự bao giờ đã trở thành “ngưỡng” thời gian bắt buộc mọi người phải trở về nhà của mình dù đang làm gì, ở đâu trên đảo. Còn cánh đàn ông Lý Sơn, cứ chập choạng tối ra khỏi nhà lai rai với bạn bè thường để lại cho vợ con một lời hẹn quen thuộc: “Điện tắt mới về”.

Đêm đầu tiên có điện quốc gia chúng tôi cũng đang ở đảo Lý Sơn để hân hoan cùng mọi người. Ở lại trên đảo bao đêm không nhớ nổi nhưng với chúng tôi chẳng có đêm nào giống như đêm đầu tiên đảo tiền tiêu có điện quốc gia cả. Chúng tôi ngồi trà nước với mấy anh bạn thân quen, nghe sóng vỗ vào bờ những bản nhạc không lời, thưởng thức đêm lung linh ánh điện. Những câu chuyện nhà, chuyện con cái, làm ăn lan man khiến thời gian trôi qua lúc nào không biết. Bỗng điện thoại của bạn tôi reo. Đó là cuộc gọi của con gái nhắc nhở ba về nghỉ ngơi vì đêm đã khuya rồi. Anh buột miệng nói với con theo phản xạ tự nhiên: “Con ngủ trước đi, điện tắt ba về!”. Nghe vậy, cả bàn cười phá lên. Bởi từ đêm nay, điện sẽ không bao giờ tắt lúc nửa đêm nữa.

Điện quốc gia về - khép lại một thời điện Diezel. Và lời hẹn quen thuộc “điện tắt mới về” ở Lý Sơn cũng không bao giờ còn nữa…

Thanh Nhị