Năm Thân, gặp "Tề Thiên Đại Thánh" Bạch Long

Bạch Long bắt đầu đóng vai Tề Thiên từ năm anh 17 tuổi, khi đó anh đang hoạt động trong đoàn cải lương tuồng cổ Minh Tơ. Và cho đến bây giờ thì có thể khẳng định, anh là người giữ kỷ lục hóa thân thành Tôn Ngộ Không nhiều nhất qua các vai diễn từ cải lương tuồng cổ, kịch đến phim ảnh.

Thuở trẻ, Bạch Long nổi tiếng là người hoạt ngôn bậc nhất trong đoàn Minh Tơ. Tài pha trò của anh không khiến người trong đoàn khó chịu mà ngược lại, anh đã mang lại tiếng cười và sự thoải mái mỗi khi anh xuất hiện... Chính vì thế khi dựng đến vở có vai Tề Thiên, ông bầu nhắm ngay đến Bạch Long đầu tiên. Và cho đến bây giờ thì cũng không có ai phù hợp đóng vai này hơn là nghệ sĩ Bạch Long.

Nhưng không phải chỉ cần có năng khiếu là Bạch Long vào vai Tề Thiên một cách ngon lành được. Trái lại, để cho việc hóa thân được trọn vẹn nhất, anh đã bỏ thời gian mấy ngày liền ngồi ở Thảo Cầm Viên Sài Gòn từ sáng sớm đến chiều để quan sát… khỉ. Từ mọi cử chỉ điệu bộ, nhảy nhót, ái ố hỉ nộ, ăn uống, nhập tâm… cho đến việc đứng tè thế nào của các chú khỉ đều được Bạch Long ghi nhớ một cách rất tỉ mỉ trong đầu. Và tối về nhà anh diễn lại trước gương. Mấy lần ba anh tình cờ bắt gặp liền mắng: “Khỉ nhập hay sao vậy hả con”?

Bạch Long bảo “nghiên cứu” chi tiết đến mức anh còn phân biệt được hết những tập tính khác nhau giữa khỉ, vượn, đười ươi, tinh tinh… Anh nói, dù nhìn thoáng qua thì thấy chúng có vẻ khá giống nhau nhưng thật ra mỗi loài đều có những cử chỉ, hành động rất khác nhau. Nếu không để ý thì rất dễ diễn nhầm điệu bộ của khỉ sang đười ươi. Cũng chính nhờ vào sự chăm chút từng li từng tí đó mà các vai Tề Thiên của Bạch Long đã thành công và để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng khán giả cho đến tận bây giờ.

Vai Tề Thiên thành công nhất và cũng là vai bước ngoặt trong sự nghiệp của Bạch Long chính là vai diễn trong phim hài “Bảy con yêu nhền nhện”. Đây là bộ phim do Hãng Sài Gòn Video sản xuất, đạo diễn Lê Lộc thực hiện năm 1983. Thật ra, ban đầu thì vai diễn này được nhắm cho nghệ sĩ hài Văn Chung. Nhưng nghệ sĩ Bảo Quốc, người đóng vai Trư Bát Giới khi đó nói với đạo diễn Lê Lộc rằng, với vai diễn này nghệ sĩ Văn Chung không đảm đương nổi, bởi nó đòi hỏi nhiều vận động, vũ đạo, bay nhảy; thay vào đó hãy mời Bạch Long sẽ phù hợp hơn.

Nghệ sĩ Bạch Long kể, vai diễn Tề Thiên trong phim “Bảy con yêu nhền nhện” thành công ngoài mong đợi. Ngày chiếu ra mắt, khán giả kéo đến xem và vỗ tay rần rần. Vai diễn thành công đến mức ra ngoài đường, khán giả gặp Bạch Long đều gọi anh là “Tề Thiên Bạch Long”. Thành công này cũng đã mở ra cho anh hàng loạt cơ hội đến với các vai diễn Tề Thiên sau đó. Như trong phim “Đại thánh hạ trần gian”, “Đại chiến với Ngưu Ma vương”… Nói chung, khi đó cứ có vai Tề Thiên thì đạo diễn sẽ gọi cho Bạch Long chứ không phải một ai khác!

Bạch Long nói, đóng vai Tề Thiên rất cực, vừa phải vận động nhiều mà lại vừa bị đói, suốt ngày chỉ được uống sữa thay cơm! Lý do là khi hóa trang thì phải dán lông kín quanh miệng nên anh không mở miệng ra ăn uống gì được. Thế là suốt buổi quay, cứ tới giờ cơm, trong khi mọi người ăn cơm thì anh được cấp cho một bình sữa và ống hút. Vậy mà anh vẫn đủ sức để diễn rất sung. Bạch Long nói, có lẽ đam mê đã làm anh cảm thấy no nê rồi!

 Kỷ niệm của nghệ sĩ Bạch Long với những năm tháng hóa thân thành Tề Thiên thì nhiều vô kể. Vui có, buồn có và đáng sợ cũng không thiếu. Với Bạch Long, đáng nhớ nhất có lẽ là lúc phim “Bảy con yêu nhền nhện” tại một dòng sông chảy xiết. Theo kịch bản thì 7 nàng nhền nhện sẽ tắm dưới dòng sông đó và Trư Bát Giới (nghệ sĩ Bảo Quốc đóng) thấy sẽ nhảy xuống trêu chọc. Máy quay, 7 nàng nhền nhện bơi lội vui đùa và Trư Bát Giới từ trên bờ nhảy xuống. Nhưng khi đó dòng nước bỗng xoáy mạnh, cuốn trôi tất cả ra xa bờ. Họ ngụp lặn, chới với trong dòng nước. Ban đầu, ê-kíp trên bờ cứ ngỡ là họ đang diễn, lại còn vỗ tay khen hay. Sau đó mới phát hiện ra họ đang đuối dần và đang kêu cứu. Cả đoàn nhảy xuống dìu họ lên. Ai nấy đều thất kinh, sợ hãi.

Rồi một lần quay cảnh Tề Thiên bị đè dưới núi Ngũ Hành Sơn. Thay vì làm núi giả thì đạo diễn Lê Lộc quyết quay cảnh thật. Anh tìm thấy một hang đá lớn và bắt Bạch Long chui vào trong hang đó mà ló đầu ra để quay. Bạch Long hỏi đạo diễn: “Anh đã kiểm tra trong hang đá đó cẩn thận chưa? Coi chừng em chui vào đó xong là chỉ còn cái đầu ló ra thôi đấy. Nguy hiểm quá anh ơi!”. Khi đó, đạo diễn Lê Lộc mới giật mình nhớ ra là mình quên chưa kiểm tra trong hang. Thế là anh lấy bình chữa lửa xịt vào bên. Kết quả là một con rắn hổ rất to lù lù bò ra trước sự kinh ngạc của mọi người…

Hỏi Bạch Long thích vai diễn Tề Thiên trong phim nào nhất? Anh nói, đó là phim “Đại Thánh hạ trần gian”. Phim này đang xen giữa cổ trang và hiện đại, lúc thì là Tề Thiên đại thánh ở trên trời, lúc thì hóa thân thành người phàm và đối diện với những chuyện dưới trần thế. “Đây là vai diễn rất gần gũi với quần chúng, lại có nhiều đất cho tôi dụng võ”, nghệ sĩ Bạch Long nói.

Bạch Long kể, khi đóng vai Tề Thiên thì anh có tham khảo vai diễn của Lục Tiểu Linh Đồng để từ đó đúc kết lại thành những cái hay của riêng mình. Nhưng anh khẳng định, nhân vật Tề Thiên mà anh đóng thì lí lắc hơn bởi anh áp dụng thêm cách diễn của tuồng cổ vào. Một Tề Thiên rất riêng của nghệ sĩ Bạch Long.

 Lâu rồi, Bạch Long không đóng vai Tề Thiên nữa. Mới hôm rồi, trên tivi chiếu lại phim “Bảy con yêu nhền nhện”, một đồng nghiệp nhắn anh biết. Anh ngồi xem mà nhớ bồi hồi về những ngày xưa cũ, mém khóc! Bạch Long kể, hồi anh đóng phim “Biết chết liền” (đạo diễn Lê Bảo Trung) mấy năm trước, anh gặp tai nạn té bể sụn xương đầu gối nên giờ anh không thể diễn những cảnh bay nhảy như trước được nữa. Với lại, Bạch Long nói vui, bây giờ anh chỉ phù hợp đóng vai Trư Bát Giới thôi vì bụng anh to chứ không còn thon gọn, lí lắc như ngày trẻ nữa!

Có một điều, nếu Bạch Long trong vai Tề Thiên sôi nổi và hài hước bao nhiêu thì trái lại cuộc đời thật của anh lại trầm buồn bấy nhiêu. Bạch Long năm nay đã 57 tuổi, anh đã nếm trải đủ bao thăng trầm của đời, của nghề. Giờ này, Bạch Long vẫn là kẻ “ở trọ trần gian”, anh không nhà cửa, không vợ con, sớm tối đi về bên căn gác trọ, lẻ loi. Nhiều năm trước, có ông một thầy tử vi nói số anh không nhà cửa, ruộng vườn hay vợ con gì cả. Đến bây giờ, anh tin hoàn toàn vào điều đó.

Và hơn ai hết, Bạch Long tin vào số mệnh của mỗi con người trong cuộc đời này. Tin nên anh sống rất vô tư, không đau đáu mong cầu danh vọng hay giàu sang. Mỗi ngày, anh sống tốt và làm việc hết mình, tối về chẳng phải nghĩ ngợi suy tư. Có thể, người ngoài nhìn vào hoàn cảnh của Bạch Long hiện tại sẽ xót xa cho một người nghệ sĩ tài hoa mà lận đận. Nhưng anh nói là trái lại, anh thấy cuộc sống mình thoải mái, thanh thản chứ không có gì mà muộn phiền cả!

Có lẽ, sự thật là vậy, bởi suy cho cùng thì vui hay buồn, sướng hay khổ là tùy vào bản tâm của mỗi người chứ không hoàn toàn do tác động của ngoại cảnh!