Mỹ lưu trữ chất thải phóng xạ

Trong những thập niên gần đây, người ta đã lên kế hoạch cho Dự án Yucca Mountain, kho lưu trữ địa chất để quản lý các chất thải phóng xạ hoạt độ cao (chủ yếu là chất thải của ngành công nghiệp điện hạt nhân). Dự án này bao gồm việc xây dựng kho địa chất để lưu trữ chất thải phóng xạ trong các tảng đá núi lửa ở các dãy núi tại sa mạc Mojave (Nevada), cách Las Vegas khoảng 140km.

Địa điểm thử nghiệm Dự án Yucca Moutain

Dự án này bắt nguồn từ Đạo luật về chính sách chất thải hạt nhân của Mỹ (NWPA) năm 1982, theo đó Bộ Năng lượng Hoa Kỳ (DOE) sẽ có trách nhiệm xây dựng các kho địa chất để lưu trữ nhiên liệu đã qua sử dụng và các chất thải phóng xạ hoạt độ cao. Từ năm 1983, DOE đã giới thiệu 9 địa điểm tiềm năng để làm kho lưu trữ địa chất, một trong số đó là Yucca Moutain, 2 năm sau đã được khởi công xây dựng và 2 địa điểm khác là tại các tiểu bang Washington và Texas. Vào năm 1987, Quốc hội sửa đổi NWPA để cho phép DOE tiếp tục công việc của mình tại khu vực Yucca Mountain.

Sau gần 15 năm nghiên cứu về Yucca Moutain (một đường hầm dài 8m đã được đào vào năm 1997), vào tháng 5-2011, DOE đã công bố kết quả công việc của họ trong báo cáo khoa học và kỹ thuật về Yucca Moutain. Việc phê duyệt dự án này do Tổng thống George W.Bush ký vào mùa hè năm 2002 và bởi đơn đệ trình xin phép xây dựng kho lưu trữ với NRC (Ủy ban Điều tiết hạt nhân) của DOE vào hè năm 2008.

Sau cuộc bầu cử của Tổng thống Barack Obama, yêu cầu về việc xây dựng kho lưu trữ địa chất đã bị DOE thu hồi vào tháng 3-2010. Các công việc chuẩn bị cho dự án đã bị ngừng lại do chính phủ mới xem đây là một dự án “không thể thực hiện được” (đặc biệt là khi Thống đốc bang Nevada phản đối mạnh mẽ dự án này và Tổng thống Barack Obama cũng ủng hộ điều đó). Ủy ban “Blue Ribbon” sau đó được thành lập để nghiên cứu các phương án thay thế cho Dự án Yucca Moutain. Vào đầu năm 2012, ủy ban này đã công bố báo cáo khuyến nghị việc thông qua một phương án tiếp cận mới dựa trên sự đồng thuận (điều này không đúng trong trường hợp của bang Nevada).

Tuy nhiên, các động thái hiện nay của chính phủ Mỹ (nhất là về ngân sách) cho thấy họ đang có ý định kích hoạt lại dự án này. Vào tháng 2-2018, chính quyền Tổng thống Trump đã đưa ra yêu cầu về khoản ngân sách trị giá 120 triệu USD để xem xét lại Dự án Yucca Moutain và dự án lưu trữ tạm thời.

Trong 4 thập niên qua, ngành công nghiệp hạt nhân Mỹ thải ra hơn 76.000 tấn nhiên liệu đã qua sử dụng (trữ lượng tăng từ 2.000 đến 2.300 tấn/năm). Hầu hết trong số đó được lưu trữ tại các địa điểm gần nơi sản xuất (80 địa điểm trải rộng khắp 35 tiểu bang). Nhắc lại, năng lượng hạt nhân của Mỹ chiếm gần 1/5 tổng sản lượng điện quốc gia.