Mỹ lôi kéo Bắc Âu vào chống Nga

Tàu tuần duyên Thụy Điển lùng sục tàu ngầm lạ ở ngoài khơi Stockholm, ngày 20/10/2014

Ngày 26/6, Bộ trưởng Quốc phòng Thụy Điển, Peter Hultqvist, khẳng định nước này sẽ thúc đẩy diễn tập quân sự và tăng cường hợp tác với khối Liên minh Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Lý do được ông Peter Hultqvist đưa ra trên tờ nhật báo Dagens Nyheter là: Nga đang tiến hành nhiều chương trình diễn tập trên quy mô rộng hơn, phức tạp hơn và, trong một số trường hợp, mang tính khiêu khích gây nghi ngại. Thụy Điển phải thích nghi với tình huống này và hiện đang tăng cường khả năng quân sự cũng như hợp tác quốc tế.

Bộ trưởng Quốc phòng Thụy Điển muốn nhắc tới những cuộc tập trận lớn được lên kế hoạch với NATO vào tháng 9 tới tại Tây Ban Nha và vào năm 2018 tại Na Uy. Quân đội Thụy Điển vừa tham gia một buổi diễn tập mang tên Baltops với NATO tại biển Baltic. Ông nhấn mạnh tới tầm trọng của Mỹ tại châu Âu và điều này giúp duy trì sự ổn định trong khu vực.

Thụy Điển không phải là thành viên của khối NATO. Hiện khuynh hướng ủng hộ nước này gia nhập khối NATO chỉ chiếm thiểu số trong dư luận công chúng. Bộ trưởng Quốc phòng hiện nay cũng phản đối việc Thụy Điển gia nhập khối này.

Thụy Điển không phát triển lĩnh vực quân sự từ sau khi Liên bang Xôviết tan rã mà chỉ tập trung tham gia vào các phái đoàn quốc tế. Tuy nhiên, kể từ khi cuộc xung đột tại Ukraina nổ ra, nước này phải thay đổi chính sách.

Ngày 25/5, NATO đã mở cuộc tập trận mang tên Artic Challenge 2015, huy động gần 115 máy bay và 3.600 binh lính ở khu vực phía bắc Bán đảo Scandinavia ở miền Bắc châu Âu. Tổng cộng có 9 quốc gia, phần lớn là thành viên NATO, tham gia cuộc tập trận. Các cuộc tập trận trên không diễn ra ở Lulea, miền Bắc Thụy Điển, là một hoạt động hợp tác giữa sáu thành viên NATO – Mỹ, Anh, Pháp, Đức, Na Uy, Hà Lan - và ba quốc gia trung lập: Thụy Điển, Phần Lan và Thụy Sĩ.

Ngày 16/6, lần đầu tiên từ khi cuộc Chiến tranh Lạnh kết thúc, Chính phủ Thụy Điển đã chuyển tới quốc hội nước này một dự luật về việc thảo chương trình quân sự để chuẩn bị cho nước này đối mặt với chiến tranh.

Trước đó, vào tháng 4/2015, các đảng phái đối lập Thụy Điển đều thống nhất tăng ngân sách quốc phòng lên 10,2 tỉ curon (khoảng 1,1 tỉ eurro) cho giai đoạn 2016-2020 với mục đích thiết lập lại quân đội trên đảo Gotland và hiện đại hóa lực lượng Hải quân.

Hải quân Thụy Điển bị chỉ trích hồi tháng 10/2014 vì không thể định vị được một “chiến hạm nước ngoài” trong vùng biển của nước này, gần với thủ đô Stockholm, cho dù nhiều người dân đã nhìn thấy vật thể trên.

Trong một diễn biến liên quan, Quốc hội Thụy Điển ngày 26/6 đã đề nghị là chính phủ chỉ nên xuất khẩu vũ khí sang các nền dân chủ mà thôi. Tuy vậy, các đại biểu cũng để cho chính phủ quyền quyết định về vấn đề nhạy cảm này. Thụy Điển, theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI), là nước xuất khẩu vũ khí đứng hàng thứ 11 thế giới, và là một trong những nước mà công nghiệp quốc phòng có tỷ trọng lớn nhất trong nền kinh tế. Đứng đầu là tập đoàn Saab, chiếm đến 60% sản lượng. Phần xuất khẩu không ngừng gia tăng.

Năm 2014, 78% vũ khí của Thụy Điển xuất khẩu sang các nước đồng minh như châu Âu hay đối tác truyền thống: Na Uy, Mỹ, Canada, Úc... Trong số 22% còn lại, thì khách hàng lớn của Thụy Điển là Thái Lan, Ấn Độ, Arập Xêút, Algerie, Tiểu vương quốc Arập Thống Nhất.

Nhận định về sự xông xáo của Thụy Điển trong cuộc đối đầu với Nga, Sven Hirdman, cựu Đại sứ Thụy Điển tại Nga, nói: "Thay vì chơi trò chiến tranh với NATO ở Bắc Âu, chính phủ Thụy Điển lẽ ra cần làm việc để giảm căng thẳng giữa các khối quân sự. Xung đột Nga-Ukraina có nguồn gốc từ sự sụp đổ của Liên bang Xôviết. Không hề có nguyên nhân khách quan nào để Nga bắt đầu xem xét kế hoạch xâm lược chống lại EU hay NATO".