Một Hàn Quốc bị tổn thương nặng nề

Những người ủng hộ Tổng thống Park Geun-hye biểu tình phản đối quyết định của Tòa Hiến pháp ngày 11/3

Về mặt chính trị, cuộc khủng hoảng kéo dài 3 tháng qua đã đạt đỉnh điểm hôm 10/3 khi Tòa Hiến pháp nước này chuẩn thuận quyết định của Quốc hội phế truất bà Park Geun-hye được đưa ra trước đó, đồng thời ủng hộ đề nghị luận tội bà, tức là tước quyền “miễn trừ tư pháp” của một tổng thống.

Trước khi bị phế truất, bà Park đối mặt với nhiều cáo buộc, trong đó đáng nói tới là việc bà bị quy trách nhiệm thông đồng với người bạn lâu năm Choi Soon-sil tống tiền các tập đoàn Hàn Quốc, buộc họ đóng góp 70 triệu USD cho hai quỹ mờ ám để đổi lại những ưu đãi. Bên cạnh đó, một số cáo buộc khác là bà không sát sao khi xử lý với thảm họa chìm phà Sewol trong đó có hơn 300 người thiệt mạng, hay bà Choi đã sử dụng những mối quan hệ với tổng thống để đưa con gái vào học tại một trường đại học uy tín. Bà Park luôn nhất mực phủ nhận các cáo buộc đó. Nhưng khi đưa ra quyết định phế truất, Tòa Hiếp pháp Hàn Quốc nói rõ rằng phán quyết của tòa tập trung xác định tính hợp pháp của việc Quốc hội phế truất tổng thống, chứ không phải để xác định có tội hay vô tội.

Hôm 10/3, ông In myung-jin, quyền lãnh đạo đảng Tự do theo chủ trương bảo thủ của bà Park nói rằng đảng của ông tôn trọng “giá trị lớn lao của hiến pháp và dân chủ” và “tôn trọng phán quyết” của tòa án.

Bà Park hôm 12/3 đã lên tiếng xin lỗi những người ủng hộ bà vì "không hoàn thành nhiệm vụ của tôi trên cương vị tổng thống". Bà đã rời khỏi dinh tổng thống, hai ngày sau khi tòa đưa ra quyết định miễn nhiệm bà.

Ông Choo Mi-ae, thủ lãnh của đảng Dân chủ đối lập hoan nghênh phán quyết của tòa như là một chiến thắng lịch sử của sức mạnh dân chủ nhân dân. Nhưng ngay sau khi Tòa Hiến pháp đọc phán quyết, hàng trăm người ủng hộ bà Park đã bày tỏ sự tức giận tột độ. Hai người thiệt mạng khi họ tìm cách vượt qua hàng rào cảnh sát bên ngoài tòa án. Ngày hôm sau, cả chính trường và xã hội đều náo loạn mặc dù người ta cũng đã tiên đoán trước được khả năng bà Park sẽ khó tránh khỏi bị phế truất. Ngày 11/3 để phản đối phán quyết của tòa án, hàng chục ngàn người ủng hộ nhà lãnh đạo bị truất quyền này đã tụ tập bên ngoài Tòa thị chính Seoul, vẫy cờ Hàn Quốc và hô những khẩu hiệu như "Việc luận tội tổng thống là vô giá trị" và đòi xét lại quyết định của Tòa Hiến pháp.

Theo hãng tin Yonhap, một người biểu tình, 74 tuổi, đã qua đời tại bệnh viện hôm 11/3, sau khi bị bất tỉnh trong các vụ đụng độ ở Seoul giữa những người chống bà Park Geun-hye với cảnh sát dã chiến và những người ủng hộ tổng thống. Hai người biểu tình khác cũng đã thiệt mạng trong các vụ đụng độ này. Cảnh sát đã bắt giữ nhiều người của cả hai phe cùng tập hợp tại Seoul hôm 10/3 để nghe quyết định của tòa về việc truất phế bà Park Geun-hye.

Hãng thông tấn Yonhap đưa tin Quyền Chánh thẩm Lee Jung-mi ngày 13/3 đã kêu gọi đoàn kết dân tộc sau khi bà Park Geun-hye bị phế truất, cho rằng tình trạng bất ổn liên quan đến vụ luận tội bà Park sẽ giúp Hàn Quốc "trưởng thành" hơn. Bà Lee đưa ra lời kêu gọi trên trong bài phát biểu nhân dịp bà nghỉ hưu chỉ 3 ngày sau khi tòa này đưa ra lời phán quyết mang tính lịch sử phế truất bà Park liên quan đến vụ bê bối gây chấn động Hàn Quốc trong những tháng vừa qua.

Trong một bài phát biểu được trực tiếp truyền hình ngày 11/3, Chủ tịch Ủy ban bầu cử quốc gia Kim Yong Deok thông báo ngày sẽ tiến hành bầu cử sắp tới là 9/5 và bày tỏ mối quan ngại về tình hình căng thẳng trước tình hình xã hội Hàn Quốc hiện nay. Báo chí nước này cũng kêu gọi nên chấm dứt các cuộc biểu tình trên đường phố để xây dựng một quốc gia đoàn kết. Trong khi đó, đảng Dân chủ, đảng đối lập chính, kêu gọi tổng thống chấp nhận quyết định đã được toàn bộ 8 thẩm phán của tòa nhất trí thông qua.

Về khả năng luận tội bà Park, một nguồn tin từ các công tố viên Hàn Quốc tiết lộ, việc truy tố bà Park Geun-hye sẽ bị trì hoãn cho đến khi Tổng thống mới được bầu chính thức lên nắm quyền vào tháng 5 tới.

Liên quan tới cuộc bầu cử sắp tới, đảng của bà Park Geun-hye đang rã đám và không có được ứng cử viên tổng thống nào sáng giá. Sau khi nguyên Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki-moon quyết định không ra tranh cử, quyền tổng thống Hwang Kyo-ahn sẽ phải quyết định có ra ứng cử tổng thống trong cuộc bầu cử đầu tháng 5 tới không. Tuy nhiên, quyền tổng thống Hwang không phải là người được cử tri ưu ái nhất.

Nhiều khả năng tổng thống mới của Hàn Quốc sẽ là người thuộc phe đối lập hiện tại và chính trường Hàn Quốc sẽ nghiêng hẳn về phía cánh tả. Đứng đầu trong các thăm dò dư luận là cựu lãnh đạo đảng Dân chủ cánh tả Moon Jae-in, với khoảng 36%. Trong cuộc bầu cử năm 2014, đảng này suýt nữa đã giành chiến thắng. Nếu đảng Dân chủ cánh tả giành chiến thắng, đất nước này sẽ chuyển biến rất sâu sắc cả về đối nội lẫn đối ngoại.

Theo giới quan sát, dù ai giành chiến thắng đi nữa thì trọng trách hàn gắn một Hàn Quốc bị tổn thương cũng rất nặng nề. Chính trường và nội bộ xã hội bị phân hoá sâu sắc như thế cần được ổn định bền vững và thống nhất thật nhanh chóng, cuộc chiến chống tham nhũng và lạm quyền cần phải được kiên định tiếp tục và triệt để, dân chủ và minh bạch trong cả chính trị lẫn kinh tế, trong nhà nước pháp quyền và các mối quan hệ xã hội cần được thực hiện.

Về đối ngoại, thử thách hiện tại liên quan trước hết đến Triều Tiên, Trung Quốc, Nhật Bản và Mỹ. Nhất là khi việc Triều Tiên liên tiếp thử vũ khí thời gian qua khiến Mỹ tức tốc triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa giai đoạn cuối (THAAD) trên lãnh thổ Hàn Quốc. Điều này đã làm Trung Quốc không hài lòng và tiến hành trừng phạt thương mại Hàn Quốc.